Dutoit, Christian

Persoon
Henk Cuypers / Nico Van Campenhout

De Vlaamsgezinde publicist en journalist Christian Dutoit (1956-2016) was in de Vlaamse beweging een buitenbeentje en een cultfiguur. Vanaf het midden van de jaren 1970 was hij een van de vaandeldragers van een generatie linkse flaminganten die Vlaamsgezindheid verbonden met sociale bewogenheid.

Geboorte
Aalbeke, 15 mei 1956
Overlijden
Zumarraga, 19 juni 2016
Leestijd: 5 minuten

Christian Dutoit studeerde moderne geschiedenis. Hij volgde de kandidaturen aan de Katholieke Universiteit Leuven Kortrijk (KULAK) en de licenties aan de KU Leuven. In 1981 studeerde hij af met een eindverhandeling over Jef van Extergem Van Extergem, Jef
Jef van Extergem (1898-1945) was een Vlaamsgezinde, eerst socialistische en later communistische politicus. Lees meer
die in 1983 in boekvorm werd uitgegeven onder de titel Jef Van Extergem en de Vlaamse beweging. Na zijn studies verhuisde Dutoit naar Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
.

Aan de KULAK en nadien in Leuven was Dutoit de bezieler van de Werkgroep Arbeid Werkgroep Arbeid
Werkgroep Arbeid was een linkse, flamingantische groep die in 1972 werd opgericht door Paul van Caeneghem. Lees meer
. In de tweede helft van de jaren 1970 schraagde hij als hoofd- en eindredacteur de tijdschriften Arbeid Arbeid
Lees meer
, De Wesp en de eerste reeks van Meervoud Meervoud (1976-1980)
Meervoud was een driemaandelijks tijdschrift over nationale minderheden. Het blad verscheen onder leiding van Christian Dutoit en werd uitgegeven door de links-flamingantische Werkgroep A... Lees meer
(1976-1980), toen een blad over nationale minderheden. Met zijn vlotte pen en soms gedurfde humor verwoordde Dutoit standpunten over de band tussen nationaliteitenconflicten en sociale bewegingen, niet alleen in België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer
maar ook elders in de wereld.

Bewogen loopbaan

In de eerste helft van de jaren 1980 werkte Dutoit enige tijd als kabinetsmedewerker van Hugo Schiltz Schiltz, Hugo
Hugo Schiltz (1927-2006) was een advocaat en politicus voor de Volksunie. Hij zetelde in de Antwerpse gemeenteraad, de Kamer en maakte deel uit van een Vlaamse Regering. Hij zetelde in he... Lees meer
, minister in de toenmalige Vlaamse Executieve. Hij kende de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
(VU)-politicus via diens Werkgemeenschap Vlaanderen Morgen Werkgemeenschap Vlaanderen Morgen
De Werkgemeenschap Vlaanderen Morgen (1979-1998) was een politieke denkgroep die in de context van de Vlaams-nationale reactie op het Egmontpact op initiatief van Hugo Schiltz werd opgeri... Lees meer
en bovendien als schoonzoon (in die periode) van toenmalig VU-voorzitter Vic Anciaux Anciaux, Vic
Vic Anciaux (1931-2023) was geneesheer en militeerde vanaf 1950 in het partijpolitieke Vlaams-nationalisme. Voor de Volksunie, waarvan hij voorzitter was van 1979 tot 1986, vervulde hij ... Lees meer
. Daarna bleef hij actief in de pers Pers
Van bij het ontstaan van de Vlaamse beweging vervulde de Nederlandstalige pers een belangrijke rol als spreekbuis. De veelheid aan Vlaamse kranten en (week)bladen die in de 19de en 20ste ... Lees meer
- en communicatiewereld. Zo werkte hij onder meer op zelfstandige basis als promotor van afvalverbranding op zee en als perswoordvoerder voor een Congolese oppositiepartij. Halfweg de jaren 1980 probeerde Dutoit tevergeefs het weekblad De Nieuwe De Nieuwe
De Nieuwe was een links flamingantisch weekblad dat werd uitgegeven van april 1964 tot augustus 1986. Mark Grammens was meestal - behalve tijdens enkele intermezzo’s in het midden van de... Lees meer
redactioneel en financieel boven water te houden. Ondanks zijn scherpe en eigenzinnige pen kon hij niet vermijden dat het lijfblad van Mark Grammens Grammens, Mark
Mark Grammens (1933-2017) was van het begin van de jaren 1960 tot enkele jaren vóór zijn overlijden een Vlaamsgezinde opiniemaker in Vlaanderen: aanvankelijk via het weekblad De Nieuwe, l... Lees meer
, een van zijn intellectuele mentoren, in 1986 kapseisde.

Bezieler van een Vlaams-Baskische club in hartje Brussel

Dutoit hield ervan om ‘het goede leven’ te combineren met politiek, onder meer in de traditie van de Baskische eetclubs, waar ‘abertzale’ Basken (de nationalistischgezinden) samenkwamen om te koken en te discussiëren. Hij startte rond 1990 in de Lakensestraat in hartje Brussel een ‘Gure Etxea’ (letterlijk ‘ons huis’), een Vlaams-Baskische club waar gelijkgezinden zich tegoed deden aan spijs en drank en filosofeerden over de Vlaamse beweging en de strijd van (verdrukte) volkeren, van de Papoea’s in Nieuw-Guinea, over het Polisario in de Westelijke Sahara tot de Basken, Friezen en Bretoenen. Mede onder impuls en met de steun van sponsors die zijn ‘politieke vader’ Antoon Roosens Roosens, Antoon
Antoon Roosens (1929-2003) was een flamingantisch en links georiënteerd denker, opiniemaker, publieke intellectueel en (para)politicus, die zijn hele leven consequent heeft geprobeerd om ... Lees meer
aanbracht, werd later een Vlaams Huis Vlaamse Huizen
Lees meer
aangekocht en ingericht in de Drukpersstraat, vlak bij de Wetstraat en het Vlaams Parlement Vlaams Parlement
Het Vlaams Parlement is de parlementaire vergadering van de Vlaamse deelstaat in het federale België. Zijn geschiedenis kent drie grote fasen: de periode van de Cultuurraad voor de Neder... Lees meer
. Dat Vlaams Huis, waarvan Dutoit de bezieler was, werd al snel een bekend trefcentrum voor Vlaamsgezinden van alle pluimage in Brussel en omstreken.

Oprichter en dragende kracht van Meervoud 2.0 en andere linksflaminganische initiatieven

Na de doorbraak van het Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer
bij de parlementsverkiezingen van november 1991, startte Dutoit in het najaar van 1992 opnieuw met het tijdschrift Meervoud Meervoud (1992-)
Meervoud is zowel de naam van een groep van linkse flaminganten als van hun tijdschrift. Het blad is vernoemd naar het driemaandelijks blad over nationale minderheden dat de Werkgroep Arb... Lees meer
(1992-), nu met als ondertitel Links Vlaams-nationaal maandblad. Tot zijn overlijden was hij de hoofdredacteur, editorialist en drijvende kracht van het blad. Hij publiceerde enkele honderden bijdragen in Meervoud, zowel onder zijn eigen naam als onder verschillende pseudoniemen.

Dutoit probeerde een enkele keer ook om het linkse flamingantisme een partijpolitiek gezicht te geven (zie Links-radicalisme Links-radicalisme
De verhouding tussen de radicale linkerzijde in Vlaanderen en de Vlaamse beweging werd nauwelijks bestudeerd. De marginaliteit van deze linkerzijde is hier natuurlijk niet vreemd aan, maa... Lees meer
). Naar analogie met wat de Vlaamse Demokraten Vlaamse Demokraten
De Vlaamse Demokraten was de naam van een groep rond Antoon Roosens, Staf Verrept en Roger Bourgeois. Ze kwamen uit de sociaal-flamingante, niet-partijpolitieke Vlaamse beweging en probee... Lees meer
in 1965 links van de VU hadden ondernomen en met een ironische verwijzing naar de inmiddels uitgerangeerde Brusselse politicus Paul vanden Boeynants Vanden Boeynants, Paul
De rechts-conservatieve christendemocraat Paul vanden Boeynants (1919-2001) werd twee keer premier, in 1966-1968 en in 1978-1979. Tegelijk drukte hij zijn stempel op het bestuur van de st... Lees meer
, dienden Dutoit en zijn latere echtgenoot Bernard Daelemans in 2004 een lijst VDB (Vlaamse Democraten Brussel) in in Brussel. Dat ‘experiment’ liep echter – zoals het ook in 1965 was gegaan – uit op een volstrekte flop.

De anarchist in Dutoit werkte daarnaast graag mee aan twee eerder Uilenspiegel-achtige electorale avonturen. Bij de parlementsverkiezingen in 1981 was hij – op verzoek van Daniël Deconinck Deconinck, Daniël
Daniël Deconinck (1921-2004) was een Vlaamsgezind politicus. Zijn poging om van de Volksunie een brede sociaal-flamingantische beweging te maken leidde in 1965 tot een breuk met de partij... Lees meer
– in het arrondissement Leuven lijsttrekker en enige kandidaat voor de partij Blanco, die opkwam tegen de opkomstplicht. De 1.360 stemmen die hij behaalde waren toen goed voor 0,5% van de geldig uitgebrachte stemmen. In mei 1995 kandideerde hij bij de parlementsverkiezingen met enkele gelijkgezinden in Wallonië met een lijst VLAAMS: Volontaires Linguistiques à l’accélération du Mouvement Social. De kwinkslag was er vooral op gericht de Union Francophone (UF), die in Vlaams-Brabant opkwam, met gelijke munt van antwoord te dienen, maar was ook niet meer dan dat.

Dutoit was, behalve publicist, vooral ‘de spin in het web’ bij vele initiatieven om linkse flaminganten te bundelen, zoals de jaarlijkse Sociaal-Flamingantische Landdagen tijdens het eerste decennium van de 21ste eeuw. Hij bleef er ook onverdroten voor zorgen dat er elke maand een Meervoud-nummer van de pers rolde, en dat het Vlaams Huis een ontmoetingsplek bleef over ideologische en partijgrenzen heen.

In 2016 maakte een kanker een vroegtijdig einde aan zijn volle en bewogen leven. Op zijn uitdrukkelijk verzoek verbleef Dutoit de laatste dagen van zijn leven in zijn tweede vaderland Baskenland, waar hij overleed in een ziekenhuis. Zijn as werd uitgestrooid op een mythische hoogvlakte in het Baskenland.

Literatuur

- Huldenummer Christian Dutoit (1956-2016), historicus, journalist en eigenzinnige Vlaamse beweger, Meervoud. Links Vlaams-nationaal maandblad, nr. 219, juni 2016.
- In memoriam: Christian Dutoit, authentiek Vlaams en links, in: Bruzz, 22 juni 2016.
- Overlijden van Christian Dutoit, in: ’t Pallieterke, 22 juni 2016.
- In memoriam Christian Dutoit, in: Vlinks. Vlaams en sociaal, 19 juni 2016.
- Christian Dutoit: links en Vlaams, in: Doorbraak, 19 juni 2016.
- N. van Campenhout, Christian Dutoit (1956-2016), in: Tijdingen uit Leuven. Tijdschrift van de Vereniging Historici Lovanienses, nr. 163, oktober 2016, pp. 62-64.
- B. Daelemans, 25 jaar Vlaams Huis in Brussel, in: Meervoud, nr. 290, oktober 2023, pp. 7-9 .

Suggestie doorgeven

2023: Henk Cuypers / Nico Van Campenhout

Inhoudstafel