Coudenberg-groep

Context en acties

De Coudenberggroep werd in juni 1984 als vzw opgericht door Jean-Pierre de Bandt (tevens voorzitter van de groep), uit bezorgdheid omtrent de staatshervormingen Staatshervorming
Tussen 1970 en vandaag werden zes staatshervormingen doorgevoerd die België omvormden van een unitaire in een federale staat met drie gewesten, het Vlaamse, het Waalse en het Brussels Hoo... Lees meer en de groeiende kloof tussen politiek en burger. De beweging dankt haar naam aan de plaats waar ze bijeenkwam: de Coudenberg (centraal punt in Brussel waarop vroeger het Coudenbergpaleis stond, ter hoogte van het huidige Koningsplein). De Coudenberggroep ontstond in de nasleep van de tweede staatshervorming, die volgens haar meer conflict en separatisme zou opwekken. Haar ontstaan, visie en acties kunnen niet los worden gezien van deze institutionele context.

De groep nam via advertenties in de media, boeken en andere publicaties deel aan het publieke debat over de organisatie en toekomst van België. Ze had ook een eigen tijdschrift (Coudenberg - Tijdschrift voor federalisme en democratie) en gaf vanaf april 1994 het maandblad Alter Ego uit.

Ideologie en visie

De Coudenberggroep stelde zichzelf voor als ‘een onafhankelijke en pluralistische denkgroep die mannen en vrouwen verenigt die door studie en overleg willen bijdragen tot de hervorming van onze instellingen en de verfijning van de demokratie’. Sinds haar ontstaan ijverde de denktank voor een grotere participatie van de burger in de politiek (bijvoorbeeld via referenda) en de uitbouw van wat als een evenwichtig, unionistisch federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer werd gezien.

In 1987 werd een kritische studie over de staatshervormingen voorgesteld. Naast een aantal algemene conclusies (de werking van de instellingen moet verbeterd worden; de volgende staatshervorming moet globaal zijn) formuleerde dit veelbesproken rapport ook enkele standpunten omtrent Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer en de federale structuur. Zo werd gepleit voor een meerpolig federalisme op basis van de provincies, omdat het bipolaire model de middelpuntvliedende krachten zou aanwakkeren (dit provinciaal federalisme werd later afgezworen). De groep maakte zich onder andere sterk voor een definitieve staatshervorming, een normenhiërarchie (waarbij federale wetgeving doorweegt), een sterke Senaat, federale garanties voor minderheidsrechten, één federale kieskring, de uitbreiding van het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd opgericht in 1989. Het wordt bestuurd door de Brusselse Hoofdstedelijke Raad en de Brusselse regering. Lees meer , de afschaffing van de Gemeenschappen en de herinvoering van ‘nationale’ partijen. In 1996 raamde de groep de kostprijs van de splitsing van België (in drie landen: Vlaanderen, Wallonië en Brussel). Onder de titel Cost of Non-Belgium: de meerwaarde van het federale België waarschuwde de denktank onder meer voor de toenemende rentelasten die gepaard zouden gaan met de splitsing van de staatschuld en het grootschalige welvaartsverlies dat Vlaanderen en Wallonië zouden kennen indien de belastingen en sociale bijdragen op arbeid Brussel zouden toekomen.

Hoewel de Coudenberggroep zelf expliciet ontkende dat ze een nostalgisch neo-unitarisme voorstond, werd de denktank daar door haar critici vaak mee in verband gebracht. Binnen de Vlaamse beweging stuitten haar standpunten op tegenkanting. Daarnaast formuleerden onderzoekers als Johan vande Lanotte (Rijksuniversiteit Gent (RUG)) en André Alen (RUG & Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)) bedenkingen bij het voorgestelde multipolaire federalisme, dat volgens hen te weinig rekening hield met de specificiteit van de Belgische context. Ook de analyses over de kostprijs van de splitsing van België, die geen afweging maakten met de eventuele baten of de prijs van het federalisme, waren wel eens voorwerp van kritiek.

Leden en werking

De groep werd gefinancierd via persoonlijke sponsors (vooral uit het bedrijfsleven Bedrijfsleven
Onder impuls van intellectuelen, ondernemers en gesalarieerde kaders verkreeg de Vlaamse beweging een economische oriëntatie. De uitbouw van een Vlaams bedrijfsleven behelsde een politiek... Lees meer ). De Coudenberggroep telde verschillende prominente figuren in haar gelederen, onder anderen Antoine Bekaert Bekaert, Léon
Lees meer (van het gelijknamige staalbedrijf), Sabena-voorzitter Carlos van Rafelghem, gedelegeerd bestuurder van het Vlaams Economisch Verbond Vlaams Economisch Verbond
Het Vlaams Economisch Verbond (VEV) is een Vlaamsgezinde belangengroep en patronale organisatie, die werd opgericht in 1926. Tijdens het interbellum zette het VEV zich in voor algemeen ec... Lees meer (VEV) Mieke Offeciers-Vandewiele (tevens minister van begroting in Dehaene I), toenmalig VBO-voorzitter Philippe Bodson (Verbond der Belgische Ondernemingen), Boerenbond Belgische Boerenbond
De Boerenbond is een beroepsorganisatie van en voor landbouwers die tot ver in de 20ste eeuw sterke banden had met de Kerk en de katholieke partij, zich van meet af sterk engageerde in de... Lees meer -voorzitter Jan Hinnekens en Hubert Detremmerie (voorzitter BAC/BACOB).

Andere leden waren onder anderen Alain Deneef (die later topfuncties zou bekleden bij onder andere de NMBS en Belgacom), André Belmans, diplomaten Félix Standaert en Jacques Groothaert, Bart de Schutter (voormalig rector van de Vrije Universiteit Brussel), Bavo Cool, Charles van der Straeten Waillet, Els Witte, Frans Vanistendael, Guy Schrans, Jacques De Staercke, Jacques Moulaert, Jan Huyghebaert, Kris Deschouwer, Mark Dubrulle, Michel van den Abeele (Europees topfunctionaris), Patrick van Ypersele de Strihou, Paul Van Remoortere, Roland Charlier (topambtenaar) en Sylvain Plasschaert.

Ondanks haar elitaire imago gaf de Coudenberggroep in diverse publicaties aan dat ze zich niet uitsluitend tot politici en academici wou richten, maar tot alle burgers. In het begin van de jaren 1990 zou ze die filosofie ook organisatorisch vertalen. Tegen de achtergrond van toenemende Vlaams-nationalistische druk, het Sint-Michielsakkoord Sint-Michielsakkoord
Het Sint-Michielsakkoord (1992) was een regeerakkoord rond de vierde fase van de federale staatshervorming. Het vormde België om tot een federale staat. Lees meer en de verkiezingsuitslag van 24 november 1991 (‘ Zwarte Zondag Zwarte Zondag
“Zwarte zondag” was de benaming voor de doorbraak van het Vlaams Blok (VB) bij de Kamer- en Senaatsverkiezingen van 24 november 1991. De overwinning zorgde voor een politieke schokgolf en... Lees meer ’), besliste de groep zich in 1992 te verruimen tot een brede beweging. Zo werkte ze een versterkte lokale werking uit (met kernen in bijvoorbeeld Brugge, Hasselt en Edingen) en onderschreven zo’n 10.000 (van 200.000) aangeschreven personen het manifest van de groep. Eind 1998 bundelden de Coudenberggroep, de vzw Tegen Separatisme en de Beweging voor Unionistisch Federalisme de krachten in een nieuwe beweging (B Plus). In februari 1999 werd de denktank daarop ontbonden.