Boerenfront

Het Boerenfront werd opgericht als coöperatieve vennootschap op 31 juli 1937 in Heist-op-den-Berg met het doel de belangen van de Vlaamse boeren en tuinders te verdedigen.

Een protestbeweging

Het Boerenfront is gegroeid uit een protestbeweging van landbouwers uit de Mechelse regio tegen de instorting van de melk- en de aardappelprijzen in 1936 en 1937 en tegen de prijzenpolitiek van de regering ten aanzien van de landbouw in het algemeen. De beweging kon rekenen op steun uit Vlaams-nationalistische hoek, onder meer van oud-volksvertegenwoordiger Ward Hermans Hermans, Ward
Ward Hermans (1897-1992) was een Vlaams-nationalistische schrijver, journalist en politicus, die in de loop van het interbellum radicaliseerde in nationaalsocialistische zin. Tijdens de T... Lees meer en het dagblad De Schelde De Schelde (1882-1940)
De Schelde (1882-1940) was een katholiek en Vlaamsgezind blad voor Temse en omstreken. Lees meer . Maar ze kreeg ook steun van de krant De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer , de spreekbuis van Gustaaf Sap Sap, Gustaaf
Gustaaf Sap (1886-1940) was een invloedrijk en controversieel katholiek politicus, die op verschillende momenten in zijn leven een ministerpost bekleedde en vanaf 1929 tot zijn overlijden... Lees meer , die zelf had gebroken met de Belgische Boerenbond. Het Boerenfront profileerde zich van meet af aan als sterk ‘anti-Boerenbond’, omdat veel boeren zich bedrogen voelden door het financiële debacle van de Middenkredietkas en omdat de Boerenbond compromisloos het monopolie van de katholieke boerenorganisatie in Vlaanderen voor zichzelf bleef opeisen. De Boerenbond werd in die ambitie gesteund door het episcopaat dat in oktober 1937 een kerkelijke veroordeling van het Boerenfront uitsprak.

Vlaams-nationalistische en rechtse koers

Op 31 juli 1937 had het Boerenfront zich onder leiding van de landbouwleraar Louis van Kerckhoven, die voorzitter was vanaf de oprichting tot aan zijn overlijden in 1983, tot een coöperatieve vennootschap gevormd. Een maand later startte het met de uitgave van een gelijknamig weekblad. De hoofdredactie daarvan werd toevertrouwd aan de jonge landbouwingenieur Piet Meuwissen Meuwissen, Piet
Piet Meuwissen (1909-1968) hervormde in 1932-34 als preses het Leuvense KVHV, steunde het AKVS bij de bouw van het Studentenhuis in Nijlen en streefde naar een verzoening tussen de Vlaams... Lees meer , die ook secretaris van het Boerenfront werd. Meuwissen had zich als studentenleider en medewerker aan het weekblad Nieuw Vlaanderen Nieuw Vlaanderen (1934-1944)
Nieuw Vlaanderen (1934-1944) had als uitgangspunt de eentaligheid van Vlaanderen. Door zijn federalistische stellingname midden jaren 1930 was het blad radicaler dan de katholieke partij ... Lees meer al laten kennen als overtuigd Vlaams-nationalist met uitgesproken Nieuwe-Orde-denkbeelden. Hij was kort voor zijn engagement in het Boerenfront ook de privésecretaris geweest van Sap die inmiddels zelf naar de Vlaams-nationalistische en rechtse richting neigde. Het Boerenfront werd trouwens gedrukt op de persen van De Standaard.

In 1938 zou het Boerenfront ongeveer 25.000 leden geteld hebben. Het hanteerde een veel radicalere syndicale opstelling dan de Boerenbond. Medio 1939 slaagde het erin ruim 10.000 boeren te mobiliseren voor een grote betoging in Brussel tegen de landbouwpolitiek van de regering. Het ongenoegen over de aanhoudend slechte landbouwprijzen en rancunes tegen de Boerenbond dreven vele kleine boeren en tuinders naar het Boerenfront en verder in rechtse richting. Zo zou het Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer ook Boerenfronters onder zijn sympathisanten hebben geteld. Duidelijker waren de nauwe banden met het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer wat, bij de verkiezingen van april 1939, de forse stemmenwinst voor het VNV in de rurale kantons van de provincie Antwerpen kan verklaren. In 1940 werd Meuwissen door de VNV-er Victor Leemans Leemans, Victor
Victor Leemans (1901-1971) was een politiek en sociaaleconomisch theoreticus, die het gedachtegoed van de revolutie van rechts introduceerde in de Vlaamse beweging. Tijdens de Tweede Were... Lees meer , de secretaris-generaal van Economische Zaken, benoemd tot hoofd van de Nationale Landbouw- en Voedingscorporatie (NLVC) die tijdens de oorlog elke schakel in de voedselketen controleerde. Meuwissen werd na de oorlog wegens collaboratie veroordeeld tot een gevangenisstraf van tien jaar, maar kreeg later eerherstel.

Banden met de Volksunie

Na de oorlog incasseerde het Boerenfront een fors ledenverlies dat nooit meer werd goedgemaakt. Het distantieerde zich wel openlijk van de NLVC, maar de banden met het Vlaams-nationalisme bleven bestaan. In het verkiezingsjaar 1954 was het Boerenfront samen met het Algemeen Christelijk Middenstandsverbond (ACMV), een afscheuring van het Nationaal Christelijk Middenstandsverbond, betrokken bij het electoraal princiepsakkoord over de vorming van de Vlaams-nationalistische Christelijke Vlaamse Volksunie Christelijke Vlaamse Volksunie
De Christelijke Vlaamse Volksunie was een verkiezingskartel van Vlaams-nationalisten, ontevreden middenstanders en boeren. Het was de opvolger van de Vlaamse Concentratie en de voorloper ... Lees meer (CVV) die in alle Vlaamse arrondissementen kieslijsten indiende. Vooral in de arrondissementen Mechelen, Turnhout en Aalst werden de CVV-lijsten met Boerenfronters opgevuld. In het arrondissement Mechelen, waar Van Kerckhoven als lijststrekker fungeerde, behaalde het CVV met bijna 7% van de stemmen een opgemerkt resultaat. Na de verkiezingen viel deze coalitie snel uiteen, maar de promotoren ervan richtten nog datzelfde jaar de Volksunie (VU) Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer op. De uitnodiging tot de stichtingsvergadering van de VU was nog mee ondertekend door Van Kerckhoven, al speelde die nadien geen enkele rol meer in de nieuwe partij. Dat was wel het geval voor een andere Boerenfronter, namelijk Ludo Sels. Vooral in haar beginjaren heeft de VU getracht electoraal in het landbouwmilieu te rekruteren. In haar manifest van 1955 zong ze de lof van de boerenstand en stond ze een vaag economisch corporatisme voor. Dat de partij de Boerenbond bekritiseerde en de land- en tuinbouwers naar het Boerenfront verwees, was het logische gevolg van de vooroorlogse bindingen.

Vanaf 1962 kwam stapsgewijs het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) Algemeen Boerensyndicaat
Lees meer tot stand dat een brede waaier aan eigen diensten ontwikkelde, een sterke syndicale werking ontplooide en de landbouwpolitiek van de EEG. op de korrel nam. De werking van het Boerenfront kalfde stilaan af en ging in de jaren 1990 op in die van het ABS; het ledenblad Het Boerenfront werd in 1994 stopgezet.