Wachtelaer, Alfons

Persoon
Dorien Styven (2023)

Alfons Wachtelaer (1910-2003) was leider van de Nationaal Socialistische Vlaamse Arbeiderspartij, oprichter van de Vlaamsche Jeugd en waarnemend jeugdleider van de Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen. Vanaf 1942 diende hij in de Waffen-SS.

Geboorte
Deurne (Antwerpen), 20 april 1910
Overlijden
2003
Leestijd: 2 minuten

Alfons Wachtelaer werd op 20 april 1910 geboren in Deurne. Hij trad toe tot de radicaal Groot-Germaanse, maar qua ledenaantal beperkte Nationaal Socialistische Vlaamsche Arbeiderspartij Nationaal-Socialistische Vlaamsche Arbeiderspartij
De Nationaal-Socialistische Vlaamsche Arbeiderspartij was een kleine nationaalsocialistische partij te Antwerpen. Midden 1940 werd de partij opgenomen in de Algemeene SS-Vlaanderen. ... Lees meer
(NSVAP) die begin 1938 in Antwerpen werd opgericht. Tijdens enkele studiereizen in Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer
maakte hij kennis met de Hitlerjugend. In december 1940 werd Wachtelaer tot partijleider van de NSVAP benoemd toen zijn voorganger, Frans van Dyck Van Dyck, Frans
Lees meer
, ontslag nam vanwege onenigheid over de integratie van de NSVAP in de Algemeene-SS Vlaanderen Algemeene-SS Vlaanderen
De SS-Vlaanderen was een collaborerende militie tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Duitse SS. Ze ijverde voor de aanhechting van Vlaanderen bij Duitsland. Lees meer
. Wachtelaer ging wel over tot de fusie en richtte in maart 1941 de Vlaamsche Jeugd Vlaamsche Jeugd
De Vlaamsche Jeugd (VJ), een jeugdbeweging naar model van de Hitlerjugend, werd in maart 1941 opgericht door Alfons Wachtelaer. In juli 1941 ging de VJ op in de Nationaal-Socialistische ... Lees meer
(VJ) op, die hij samen met Jet Jorssen Jorssen, Jet
Jet Jorssen (1919-1990) was onderwijzeres. Ze was tijdens de bezetting betrokken bij de collaborerende Vlaams-nationalistische jeugdbewegingen en de Vlaamsche School. Na de oorlog begon z... Lees meer
leidde. De VJ leek in elk aspect op de Hitlerjugend. Zo was er hetzelfde ideologische onderwijs en werd hetzelfde uniform gedragen.

Wachtelaer ambieerde een monopolie op de Nieuwe Orde-gezinde jeugd en kreeg daarbij de steun van de Reichsjugendführung, het Duitse overkoepelende orgaan voor jeugdzaken in het Derde Rijk. Het kwam tot botsingen met het Groot-Dietse Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond (1971-1986) was een radicale Vlaams-nationalistische jeugdbeweging met Germaanse inslag. Lees meer
(AVNJ) dat gelieerd was aan het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV). De Reichsjugendführung besefte dat de VJ te klein bleef en drong bij Wachtelaer aan op onderhandelingen met AVNJ-jeugdleider Edgard Lehembre Lehembre, Edgar
Edgar Lehembre (1903-1970) werd in 1933 lid van het VNV. Vanaf 1938 leidde hij de VNV-jeugdbeweging het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond en diens opvolger de Nationaal-Socialisti... Lees meer
om zo het AVNJ van binnenuit over te nemen. De gesprekken vonden midden juni in Berlijn plaats. Op 8 juli 1941 fuseerden de VJ, het AVNJ, de Dietsche Meisjesscharen Dietsche Meisjesscharen
Dietsche Meisjesscharen (DMS) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging voor meisjes verbonden met het Vlaamsch Nationaal verbond (VNV). Lees meer
(DMS), de Vlaamse Jeugdherbergcentrale (VJC) en het Vlaamsch Instituut voor Volkskunst Vlaamsch Instituut voor Volksdans en Volksmuziek
Het Vlaamsch Instituut voor Volkskunst werd opgericht in 1935 en ijverde voor een grotere waardering van Vlaamse kleinkunst en dans. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte het VIVO betrokk... Lees meer
(VIVO) tot de Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen
Lees meer
(NSJV).

De NSJV werd een eenheidsjeugdbeweging, maar bleef verbonden met het VNV. Lehembre werd NSJV-jeugdleider, Wachtelaer zijn plaatsvervanger. Gedesillusioneerd verliet die laatste in 1942 de NSJV. Wachtelaer volgde later dat jaar een opleiding in het SS-Ausbildungslager in Sennheim, waarna hij de rang van SS-Sturmführer kreeg en zich binnen de SS-Storm Berlijn inzette als ronselaar voor de Waffen-SS, vooral onder Vlaamse arbeiders in Duitsland. Van 18 oktober 1943 tot 11 maart 1944 volgde hij een opleiding aan de officiersschool in Bad Tölz waarna hij als Untersturmführer toetrad tot de Waffen-SS en deel uitmaakte van de SS-Freiwilligen-Grenadier-Division Langemarck.

Wachtelaer werd op 19 september 1947 veroordeeld door de Krijgsraad van Brussel. Hij bleef na het einde van de oorlog vermoedelijk in Duitsland en overleed in 2003.

Literatuur

– M. de Wilde, Politieke en Jeugdcollaboratie, documentaire, 1985-1986, 14 dln.
– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV, 1933-1945, 1994.
– D. Styven, Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst ! De verduitsing van de Hitlerjeugd Vlaanderen, in: Bijdragen tot de Eigentijdse geschiedenis, 2011, 23, pp. 161-210.

Suggestie doorgeven

1998: Bernard Van Causenbroeck

2023: Dorien Styven

Databanken

Inhoudstafel