Weyler, Karel

Persoon
Sam Van Clemen (2024, aanvulling), Bart Hellinck (1998)

De liberale politicus Karel Weyler (1870-1936) was onder meer partijvoorzitter, schepen in Antwerpen en gouverneur van Oost-Vlaanderen. Daarnaast speelde hij als Vlaamsgezinde jurist jarenlang een prominente rol in de Vlaamse Conferentie der Balie van Antwerpen.

Geboorte
Antwerpen, 30 december 1870
Overlijden
Gent, 14 oktober 1935
Leestijd: 2 minuten

Karel Weyler was doctor in de rechten, maar maakte carrière als liberaal politicus. Gedurende zijn loopbaan was hij achtereenvolgens gemeenteraadslid (1908-1929), schepen van Antwerpen (1918-1921), provinciaal senator (1921-1925), senator (1925-1929) en gouverneur van Oost-Vlaanderen (1929-1935).

Vlaamsgezinde jurist

Weyler studeerde aan het Atheneum van Antwerpen, waar hij les kreeg van Jan van Beers Van Beers, Jan
Jan van Beers (1821-1888) was een Vlaams leraar en dichter uit Antwerpen. Lees meer
. Hij werd er bevriend met Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer
. Als advocaat deed hij stage bij Florimond Heuvelmans Heuvelmans, Florimond
Florimond Heuvelmans (1858-1931) was een Vlaamsgezinde adovcaat en politicus voor de katholieke Meetingpartij. Lees meer
, die hem aanspoorde om lid te worden van de Vlaamse Conferentie der Balie van Antwerpen Vlaamse Conferentie van de Balie van Antwerpen
Lees meer
. Gedurende zeventien jaar zetelde Weyler in het bestuur, en van 1910 tot 1913 als voorzitter. Hij moedigde zijn jongere confraters aan zoveel mogelijk te pleiten in hun moedertaal en propageerde de vernederlandsing van de Rijksuniversiteit Gent.

Rond de eeuwwisseling was onderluitenant Weyler trouwens gestraft omdat hij de wet op het gebruik van het Nederlands in de Burgerwacht geëerbiedigd wilde zien.

Politieke loopbaan

In 1904 begaf Weyler zich in de politiek. Dat jaar richtte hij mee de Liberale Volkspartij Help U Zelve Liberale Volkspartij
De Liberale Volkspartij (Help U Zelve) werd op 26 april 1904 in Antwerpen opgericht als een zelfstandige politieke partij. Ze maakte propaganda voor radicale democratische grondbeginselen... Lees meer
op; jarenlang bleef hij er een van de leidende figuren. Van 1908 tot 1929 zetelde hij in de Antwerpse gemeenteraad.

Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
werd Weyler lid van de Intercommunale Commissie onder leiding van Louis Franck Franck, Louis
De inzet van Louis Franck (1868-1937) voor de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs en de Gentse universiteit bracht hem rond 1910 op het hoogtepunt van zijn Vlaams-liberale roem.... Lees meer
, die tijdelijk het gemeente- en provinciebestuur verving. Hij was bovendien raadslid van de provinciale afdeling van het Nationaal Hulp en Voedingscomité en behoorde tot de ondertekenaars van een protestbrief tegen de vernederlandsing van de RUG, waarmee hij  inging hij tegen toenmalig voorzitter van de Liberale Volkspartij Leo Augusteyns Augusteyns, Leo
Lees meer
.

In 1918 volgde Weyler Franck op als schepen. Ook was hij enkele weken stadssecretaris.

Na de Eerste Wereldoorlog zetelde hij als schepen van Onderwijs in de zogenaamde Bloedraad, die het gedrag van het Antwerps onderwijzend personeel tijdens de bezetting diende te onderzoeken, wat hem bij Vlaamsgezinden op veel kritiek kwam te staan. De liberalen leden bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1921 dan ook een zware nederlaag. Van 1921 tot 1924 was Weyler voorzitter van de Liberale Partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer
. In 1925 zat hij een gemeentelijke commissie voor die een voorstel tot amnestie Amnestie
Lees meer
moest onderzoeken.

Een mislukte herverkiezing in 1929 voor de Senaat resulteerde uiteindelijk in een benoeming tot gouverneur. Deze functie bleef hij bekleden tot vlak voor zijn overlijden. In 1931 was er een nieuwe Deputatie aangetreden waarvan Fronter Gerard de Paep De Paep, Gerard
Arts en chirurg Gerard de Paep (1898-1985) was ook erg bedrijvig als Vlaams-nationalistisch politicus, met name in zijn geboortestreek, het Land van Waas. Tijdens het interbellum was hij ... Lees meer
deel uitmaakte.

Literatuur

– N. Lehoucq, De fonteinen van de Oranjeberg: politiek-institutionele geschiedenis van de provincie Oost-Vlaanderen van 1830 tot nu, dl. 4, 2003, pp. 43-57.

Suggestie doorgeven

1975: Janine Beyers-Bell (pdf)

1998: Bart Hellinck

2024: Sam Van Clemen

Databanken

Inhoudstafel