Vlaamsch-Sociale Vrouwenvereeniging

Organisatie
Kyra-lrune Goossens (2023, herwerking), Nico Wouters (1998)

De Vlaamsch-Sociale Vrouwenvereeniging was een activistische vrouwenvereniging (1918), die gesticht werd in Brussel door de Duitse sociaaldemocratische vrouwenrechten-ijveraarster Adele Schreiber-Krieger, in opdracht van de Duitse overheid.

Oprichting
1918
Stopzetting
1918
Leestijd: 2 minuten

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
trachtte de Duitse bezetter zijn invloed in Vlaanderen uit te breiden door Vlaamse vrouwenverenigingen in het leven te roepen (zie Flamenpolitik; Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer
Vrouwenbeweging Vrouwenbeweging
Binnen de Vlaamse beweging bestond in het algemeen nauwelijks interesse voor vrouwenemancipatie. Toch was er sprake van kruisbestuiving met de vrouwenbeweging. Zo hanteerden vrouwenorgani... Lees meer
). Adele Schreiber-Krieger Schreiber-Krieger, Adele
De sociaaldemocratische vrouwenrechtenactiviste Adele Schreiber-Krieger (1872-1957) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij de Flamenpolitik. Lees meer
had in Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer
al verschillende vrouwenverenigingen opgericht en kreeg de taak om dit ook in Vlaanderen te doen. Daarbij kreeg ze advies en hulp van de activiste Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
en feministe Roza de Guchtenaere De Guchtenaere, Rosa
Rosa de Guchtenaere (1875-1942) was een Vlaams-nationalistisch activiste, onderwijzeres en feministe. Ze engageerde zich voor talrijke anti-Belgische comités en verwierf bekendheid als pr... Lees meer
.

De vereniging in Brussel was gebaseerd op gelijkaardige organisaties te Gent, Antwerpen, Mechelen, Leuven en Brugge. Deze hielden er alle dezelfde structuur en werking op na. Hun voornaamste taak was de oprichting en organisatie van kinderdagverblijven, kleuterscholen, naailessen, cursussen babyverzorging, ziekenboegen, enzovoort. De zorg voor zuigelingen, kinderen, jongere meisjes en moeders stond centraal.

Het Duitse aandeel in deze verenigingen werd voor het publiek verhuld, aangezien de bezetter wantrouwig werd bekeken door een grote meerderheid van de Vlaamse bevolking. Verder zorgde Schreiber-Krieger ervoor dat katholicisme, liberalisme en socialisme gelijk vertegenwoordigd waren in de verenigingen in de hoop zoveel mogelijk leden te werven. Pas nadat de Vlaamse vrouwen ingevoerd waren in het sociaal en maatschappelijk werk, probeerde Schreiber-Krieger hen met behulp van Vlaamse literatuur voor het activisme te winnen.

De Vlaamsch-Sociale Vrouwenvereeniging te Brussel heeft op geen enkel moment meer dan 80 tot 100 vrouwen geteld. De meeste leden waren werkende vrouwen of vrouwen uit de middenklasse. De hogere klassen bleven weg. De vereniging in Brussel wilde vooral politieke propaganda maken en een vrouwenbibliotheek oprichten. Op 29 juni 1918 organiseerden de leden van de Gentse, Antwerpse en Brusselse vrouwenverenigingen een politieke manifestatie in Antwerpen, waarbij ze pleitten voor een onafhankelijke Vlaamse staat onder Duitse bescherming. Een politiek georiënteerde en onafhankelijke vrouwenbeweging was echter niet wat de Duitse bezetter in gedachten had. Die trok dan ook zijn steun in. Schreiber-Krieger keerde terug naar Duitsland en een landelijke activistische vrouwenvereniging kwam niet meer tot stand.

Literatuur

— W. Dolderer, Deutscher Imperialismus und belgischer Nationalitätenkonflikt: die Rezeption der Flamenfrage in der deutschen Öffentlichkeit und deutsch-flämische Kontakte 1890-1920, 1989.
— A. Braune, Konsequent den unbequemen Weg gegangen: Adele Schreiber (1872-1957). Politikerin, Frauenrechtlerin, Journalistin, Humboldtuniversiteit, doctoraatsverhandeling, 2003.
— J. Carlier, Entangled feminisms. Rethinking the history of the Belgian Movement for Women's Rights through transnational intersections, in: Revue belge de philologie et d'histoire. Belgisch tijdschrift voor philologie en geschiedenis, jg. 90, 2012, nr. 4, p. 1347.

Suggestie doorgeven

1998: Nico Wouters

2023: Kyra-lrune Goossens

Inhoudstafel