Vereeniging van Vrienden der Vlaamsche Zaak

Organisatie
Luc Vandeweyer (2023, ongewijzigd), Luc Vandeweyer (1998)

De Vereeniging van Vrienden der Vlaamsche zaak was een besloten groep van een beperkt aantal Vlaamsgezinden, die, zonder in de openbaarheid te treden, het activisme in Brussel hebben gevestigd door in een vroeg stadium contact te nemen met het Duitse bestuur.

Leestijd: 2 minuten

Een besloten groep van een beperkt aantal Vlaamsgezinden, die, zonder in de openbaarheid te treden, het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
te Brussel hebben gevestigd door in een vroeg stadium contact te nemen met het Duitse bestuur.

Aanvankelijk trad vooral Jozef Haller von Ziegesar Haller von Ziegesar, Jozef
Lees meer
als contactman bij de Duitsers op. Hij werd daarin gevolgd door Jacob Lambrichts Lambrichts, Jacob
Jacob Lambrichts (1873-1951) was tijdens de Eerste Wereldoorlog een voorman van het Brusselse activisme. Hij was een prominent lid van de Raad van Vlaanderen en maakte in maart 1917 mee d... Lees meer
, de advocaten Ferdinand Bogaerts en Maurits Josson Josson, Maurits
Maurits Josson (1855-1926) was een liberale Brusselse jurist die ijverde voor de vernederlandsing van het openbare leven. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vervulde hij een trekkersrol binne... Lees meer
, de ambtenaar Frans Reinhard Reinhard, Frans
Frans Reinhard (1850-1912) was een progressief-liberale en vrijzinnige Brusselse flamingant, die zich tijdens het laatste kwart van de 19de eeuw sterk engageerde in diverse initiatieven o... Lees meer
en anderen. Op een vergadering met vertegenwoordigers van het Duitse bestuur op 18 juni 1915 werd besloten geregeld te vergaderen en een werkplan op te stellen. Dat werd de Vereeniging van Vrienden der Vlaamsche Zaak. Het bestuur, dat werd aangeduid als Zaakvoerend Komiteit of Brussels Komiteit, had als voorzitter Lambrichts en bestond verder uit Ariel de Jaegher, Victor Mertens Mertens, Victor
Victor Mertens (1888-1958) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme in Brussel. Lees meer
, Jozef de Smedt De Smedt, Jozef
Jozef De Smedt (1887-1976) behoorde tijdens WOI tot de radicale stroming binnen het Brusselse activisme. Lees meer
, Emiel van Bergen Van Bergen, Emiel
Emiel van Bergen (1885-?) was een onderwijzer, die al enkele maanden na het begin van de Eerste Wereldoorlog in Duitse dienst trad. Van Bergen evolueerde naar een radicaal activisme. Tijd... Lees meer
, Arthur Faingnaert Faingnaert, Arthur
Arthur Leopold Faingnaert (1883-1971) was van opleiding kleermaker, maar verwierf via avondonderwijs een ruime algemene ontwikkeling. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in... Lees meer
, Joz. van Bergen, onderpastoor H. van Bergen (allen aangesloten bij de Katholieke Vlaamsche Bond); daarnaast Bogaerts, Haller von Ziegesar, Hendrik Grosemans Grosemans, Hendrik
Hendrik Grosemans (1876-1931) was actief in het Brusselse activisme. Over de vernederlandsing van de Gentse universiteit publiceerde hij de brochure De strijd om de Vlaamsche Hoogeschool:... Lees meer
, Aug. Reynaers, Hector Halsband Halsband, Hector
Hector Halsband (1878-1955) was tijdens de Eerste Wereldoorlog lid van Jong-Vlaanderen en van de Raad van Vlaanderen. Tijdens het interbellum was hij redacteur van De Schelde en van De Da... Lees meer
, Lodewijk Masfranckx Masfranckx, Lodewijk
Lodewijk Masfranckx (1873-1958) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het Brusselse activisme. Hij was lid van de eerste en tweede Raad van Vlaanderen. Nadien vestigde hij zich... Lees meer
. In het voorontwerp van werkplan, dat was opgesteld door Haller von Ziegesar in samenwerking met de Duitser Rittmeister Simons, stonden als kernpunten: de uitvoering van de bestaande taalwetten, in het bijzonder te Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
, de verdere vernederlandsing van het onderwijs, namelijk de Gentse universiteit, de bestuurlijke scheiding, de ontwikkeling van het Vlaamse volk tot culturele zelfstandigheid en politieke zelfbestemming. In deze kring vond de bezetter de mensen om Duitse propaganda te bedrijven in de Gazet van Brussel Gazet van Brussel (1914-1918)
Gazet van Brussel (1914-1918) was een Duits-activistisch persorgaan, dat als eerste Nederlandstalig dagblad in het bezette land verscheen. Als spreekbuis van het Duitse gouvernement-gener... Lees meer
. In deze piepkleine groep ontstond onenigheid over de te volgen richting door het opdringen van de Jong-Vlamingen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
vanuit Gent. Die wilden hun eigen radicaal programma aan de gehele activistische beweging opleggen. Daartegen werd op 13 juni 1916 door Reinhard en Josson de Vlaamsche Landsbond Vlaamsche Landsbond
De Vlaamsche Landsbond (1916-1918) was tijdens WOI een activistische vereniging in Brussel. De activiteiten zijn steeds beperkt gebleven. Lees meer
opgericht met een federalistisch programma. Drie leden van het Zaakvoerend Komiteit sloten zich daarbij aan: Haller von Ziegesar, die ondervoorzitter van de Landsbond werd, Faingnaert en Maesfranckx. Het betekende ook de verscheuring van de Vereeniging die kort daarop werd ontbonden. Lambrichts werd dan voorzitter van de katholieke activistische groep Vrij Vlaanderen Vrij Vlaanderen
Vrij Vlaanderen (1917-1918) was tijdens WOI een Brusselse katholieke activistische organisatie. Ze streefde naar de stichting van een Vlaamse staat. Lees meer
, waarvan het programma parallel liep met dat van Jong-Vlaanderen.

Literatuur

– A.L. Faingnaert, Verraad of zelfverdediging?, 1933.
– L. Wils, Flamenpolitik en aktivisme, 1974.
– L. Buning, 'Nieuw licht op het Brussels activisme', in WT, jg. 38 (1979), kolom 91-120.

Suggestie doorgeven

1975: Hendrik D. Mommaerts (pdf)

1998: Luc Vandeweyer

2023: Luc Vandeweyer

Inhoudstafel