Quickborn

Op 17 februari 1904 werd in Hamburg de Freie Vereinigung von Freunden der Niederdeutschen Sprache und Literatur opgericht (zie Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer ). Ze kreeg twee jaar later de naam Quickborn, naar de in 1852 verschenen dichtbundel van Klaus Groth Groth, Klaus
De Duitser Klaus Groth (1819-1899) was met zijn dichtbundel Quickborn (1852) de grondlegger van de nieuwe Nederduitse letterkunde. Hij onderhield bovendien goede contacten met Vlaanderen.... Lees meer , de grondlegger van de nieuwe Nederduitse literatuur. De stichting van de Quickborn markeerde, na een inzinking aan het eind van de 19de eeuw, een heropleving van de Nederduitse taalbeweging. Daarmee ging sedert de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer ook een intense belangstelling voor Vlaanderen en Nederland gepaard. Op het hoogtepunt van haar bestaan, bij het begin van de jaren 1920, telde de vereniging ruim 4000 leden; rond 1990 waren het er nog ongeveer 450.

Sinds oktober 1907 geeft de vereniging een driemaandelijks tijdschrift uit, aanvankelijk onder de titel Mitteilungen aus dem Quickborn. Na de Tweede Wereldoorlog veranderde die in Quickborn, Zeitschrift für plattdeutsche Sprache und Dichtung (vanaf 1993: Literatur). Sedert 1913 verschijnt de reeks Quickborn-Bücher, van 1915 tot 1978 in een eigen uitgeverij van de vereniging. Tussen 1915 en 1993 bestond bovendien het halfjaarlijkse tijdschrift voor Platduitse ontspanningsliteratuur Plattdütsch Land un Waterkant. Sinds 1960 reikt de Quickborn om de twee jaar een prijs uit voor verdiensten voor de Nederduitse taal.

Tot de Quickborn-kring behoorden in de eerste helft van de 20ste eeuw tal van personen die al vóór of uiterlijk sedert de Eerste Wereldoorlog een bijzondere belangstelling voor Vlaanderen aan de dag legden, onder wie Conrad Borchling Borchling, Conrad
De Nederduitse filoloog Conrad Borchling (1872-1946) toonde al vóór de Eerste Wereldoorlog belangstelling voor de Vlaamse beweging en was in oktober 1914 een van de eersten om een splitsi... Lees meer , Franz Fromme, Hans F. Blunck Blunck, Hans
De schrijver Hans Blunck (1888-1961) was tijdens de Eerste Wereldoorlog in Brussel nauw betrokken bij de Flamenpolitik en werd een spilfiguur in de contacten tussen Nederduitse regionalis... Lees meer , Hermann Wirth Wirth, Herman
De Duits-Nederlandse Hermann Wirth (1885-1981) was in 1914-1915 een belangrijke contactman van de Gentse Jong-Vlamingen in het plaatselijke bezettingsbestuur en bleef tot het einde van de... Lees meer en de Nederlandse filoloog Gerardus Kloeke die van 1911 tot 1914 wetenschappelijk medewerker van professor Borchling in Hamburg was. De eerste verwijzing naar de Vlaamse kwestie in het verenigingsblad was in 1908 een opstel van Ferdinand Wippermann die de verhoogduitsing in Noord-Duitsland vergeleek met de verfransing in Vlaanderen. Maar het was pas door de Eerste Wereldoorlog dat Vlaanderen bij de Quickborn volop in de kijker kwam. Al in oktober 1914 verschenen in het tijdschrift twee opstellen over de Vlaamse kwestie van de Alduitser Fritz Bley Bley, Fritz
Fritz Bley (1853-1931) was een Alduitse ideoloog die de Nederlanden en Noord-Duitsland wou samensmelten in een gezamenlijke cultuurruimte op basis van een ‘Aldietse’ eenheidstaal en de ve... Lees meer en van Kloeke. Tot 1918 bracht de redactie regelmatig verslag uit over de taaltoestand in Vlaanderen en volgde zij de ontwikkeling van de Duitse Flamenpolitik Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer en het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer op de voet. Vanuit Brussel stuurde Blunck herhaaldelijk stukken in. De belangstelling van de Quickborn voor de Vlaamse zaak bleef ook in activistische kringen niet onopgemerkt. Zo traden in de herfst van 1915 twaalf Nederlandse sympathisanten van het activisme tot de vereniging toe.

Na 1918 abonneerden de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde Maatschappij der Nederlandse Letterkunde
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde is een letterkundig-historisch genootschap dat in 1766 in Leiden werd opgericht. Lees meer in Leiden en De Dietsche Bond Dietsche Bond
De Dietsche Bond (1917-1941) werd opgericht als activistisch gezind alternatief voor het neutrale Algemeen-Nederlands Verbond. De bond nam verschillende prominente activisten op in zijn ... Lees meer in Utrecht zich op de Mitteilungen, waarin ook in de tussenoorlogse periode de belangstelling voor Vlaanderen herhaaldelijk aan bod kwam. Zo werden de lezers uitvoerig voorgelicht over de Bormsverkiezing Bormsverkiezing
De Bormsverkiezing – de verkiezing van de onverkiesbare, in de gevangenis verblijvende ex-activist August Borms tot Kamerlid bij tussentijdse verkiezingen in 1929 – was een politiek feit ... Lees meer in december 1928 en over de toekenning van de Hamburgse Rembrandtprijs Rembrandtprijs (1936-1943)
De Rembrandtprijs was een initiatief van graanhandelaar en mecenas Alfred Toepfer en moest de ‘Nederduitsche Literatuur en Kunst’ bevorderen. De prijs werd tussen 1936 en 1942 uitgereikt.... Lees meer aan René de Clercq De Clercq, René
Lees meer , Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer en Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer in 1935, en verschenen er herdenkingsartikels bij het overlijden van Jules Persyn Persyn, Jules
Lees meer in 1933 en van de Leuvense germanist Lodewijk Scharpé Scharpé, Lodewijk
Lodewijk Scharpé (1869-1935) was een taalkundige die aan het begin van de 20ste eeuw bijdroeg tot de vernederlandsing van de Leuvense universiteit. Na de Eerste Wereldoorlog zette hij zic... Lees meer in 1935. In april 1939 publiceerde de Quickborn een eigen Vlaanderen-nummer met bijdragen van onder meer Jozef Simons Simons, Jozef
Jozef Simons (1888-1948) was een Kempische schrijver, die vooral bekendheid vergaarde met zijn oorlogsroman Eer Vlaanderen vergaat (1927). Lees meer en Antoon Jacob.