Peters, Harry

Persoon
Dries Van Thielen (2023)

Harry Peters (1839-1907) was een Antwerpse journalist, schrijver en griffier die vooral bekendheid genoot door zijn analyse van de rechtszaak van Coucke en Goethals.

Volledige voornaam
Hermanus Henricus
Alternatieve naam
Het Zwarte manneken
Geboorte
Antwerpen, 31 januari 1839
Overlijden
Deurne (Antwerpen), 15 mei 1907
Leestijd: 3 minuten

Harry Peters was de zoon van deurwaarder Petrus Laurentius Peters en Rosalia Josephina Maistriaux uit Antwerpen. Op 4 mei 1863 trouwde hij met Maria Ludovica Mechtildis Groesser (1833-1889). Ze woonden in Antwerpen en kregen drie zonen en een dochter.

Sociaal geëngageerd journalist en schrijver

Op 16-jarige leeftijd verliet Peters het Atheneum van Mechelen om journalist te worden. Na omzwervingen in Brussel (1855) en Borgerhout (1861) keerde hij in 1863 terug naar Antwerpen. Peters was een autodidact. Hij schreef artikels voor verschillende liberale en Vlaamsgezinde dagbladen ( De Grondwet De Grondwet
Lees meer
, Journal d'Anvers, De Schelde De Schelde (1882-1940)
De Schelde (1882-1940) was een katholiek en Vlaamsgezind blad voor Temse en omstreken. Lees meer
en Het Handelsblad Het Handelsblad (van Antwerpen)
Lees meer
) en het culturele weekblad De Vlaemsche School. Daarnaast verdiende hij zijn brood met tijdelijke opdrachten en vertaalde hij ook verschillende artikels voor het flamingante tijdschrift Alleman’s Vriend. Zelf gaf hij het Nieuwsblad van S. Willebrords Borgerhout, Berchem en voorsteden uit. Het eerste en enige nummer verscheen op 18 oktober 1863.

Als journalist en schrijver had Peters oog voor sociale rechtvaardigheid. Hij was een groot voorstander van verplicht onderwijs en schonk zijn boekopbrengsten aan de mensen die hij in zijn boeken beschreef: aan de slachtoffers van de brand bij roman De Brandramp (1861), aan de hongerlijdende Gentse wevers bij De Nachtspoken (1859) en aan de reddingswerkers bij een dodelijke mijnramp in Dour bij Het Grauwvuur (1865) .

Ook was Peters een groot tegenstander van de doodstraf. In het pamflet Pleidooi tegen de doodstraf (1863) omschreef hij de doodstraf als de wraak van een menigte tegen een individueel persoon en was hij hoopvol dat de meerderheid van de mensen dit zou inzien. Speciale aandacht ging bij Peters uit naar de terdoodveroordeling van Jan Coucke en Pieter Goethals Coucke en Goethals
De zaak Coucke en Goethals diende voor de Vlaamse beweging lange tijd als hét symbool van de taaltoestanden in het gerecht. Daarbij werd aangeklaagd dat de Frans onkundige Pieter Goethals... Lees meer
. Coucke en Goethals waren twee Vlamingen die werkten in Wallonië, respectievelijk als ploegbaas bij de spoorwegen en als groenteverkoper. In 1860 werden ze verdacht van een roofmoord op de weduwe Dubois in Couillet. Na een proces dat volledig in het Frans werd gevoerd, waarin ze werden bijgestaan door een Luxemburgse advocaat die geen Nederlands kende, werden ze veroordeeld tot de doodstraf. Volgens Peters waren Coucke en Goethals onschuldig. In het pamflet Eerherstelling van Jan Coucke en Pieter Goethals, martelaars van het Gerecht uit 1860 schreef hij: ‘Alles werd in de zaak verminkt, verdraaid, verduisterd en vervalst.’ Volgens Peters waren het leden van de roversbende Zwarte Bende die de roofmoord pleegden. Later zou een bendelid de moord bekennen.

In 1889 publiceerde Peters het pamflet Verzameling stukken betreffende de gerechtelijke dwaling waarvan slachtoffers waren Jan Coucke en Peter Goethals. Naar aanleiding van deze publicatie gaf Peters verschillende voordrachten. Hij zou echter door de familie van Procureur-Generaal Charles de Bavay De Bavay, Charles
Lees meer
aangeklaagd worden voor laster en eerroof. In beroep werd hij veroordeeld tot een maand gevangenisstraf en 600 frank boette. Koning Leopold II van Saksen-Coburg, Leopold II
Leopold II (1865-1909) is vooral bekend gebleven voor zijn bewind over het Congogebied. In de Belgische politiek stond hij neutraal in de levensbeschouwelijke kwesties maar ijverde voor d... Lees meer
verleende hem genade.

Bestuurder en griffier

Met schrijver Benedictus J. Mees leidde hij de overkoepelende arbeidersvereniging de Algemene Werkmansbond, een belangrijke eerste uiting van een moderne arbeidersbeweging in Antwerpen. Hij voerde Vlaamsgezinde oppositie binnen de Liberale Associatie en sloot hij zich van bij de oprichting aan bij de Liberale Vlaamsche Bond Liberale Vlaamsche Bond van Antwerpen
De Liberale Vlaamsche Bond was een liberale kiesvereniging die in 1866 in Antwerpen werd opgericht door Julius de Geyter, Hendrik Lenaerts en anderen. Lees meer
van Julius de Geyter De Geyter, Julius
Julius de Geyter (1830-1905) was een progressief-liberale en Groot-Nederlandse flamingant in Antwerpen, die Nederlandstalige gedichten, liederen en krantenartikelen schreef. Lees meer
. Verder was hij bestuurslid van de toneelmaatschappij De Wijngaerd De Wijngaerd
Lees meer
en lid van de rederijkerskamer De Olijftak De Olijftak
De Olijftak was een in 1835 opgerichte Antwerpse rederijkerskamer, die in de context van het ontluikende Vlaamsgezinde cultuurleven wilde aanknopen bij de bewonderde 16de-eeuwse rederijke... Lees meer
.

Vanaf 1871 was hij griffier op de Handelsrechtbank te Antwerpen, waarna zijn literaire productie verminderde.

Werken

– Artikelen in De Grondwet, Journal d'Anvers, De Vlaemsche School, L'Escaut en Het Handelsblad.
– Eerherstelling van Jan Coucke en Pieter Goethals, martelaars van het gerecht, 1860.
–Trois morts devant le tribunal de l’histoire, 1892.

Literatuur

– L. Baekelmans, 'Harry Peters', in Verslagen en Mededelingen van de KVATL, 1953, nr. 2, pp. 179-243 (met bibliografie van en over Harry Peters door P. Arents).
– L. van Herreweghe, Coucke en Goethals: Ware Martelaars van de Vlaamse zaak?, onuitgegeven masterthesis UGent: faculteit Rechten, 2010.
– L. Simons, Het boek in Vlaanderen sinds 1800: een cultuurgeschiedenis, 2012.

Suggestie doorgeven

1975: Michel Oukhow (pdf)

1998: Luc Boeva

2023: Dries Van Thielen

Databanken

Inhoudstafel