Nederland Eén!

Organisatie
Jens Bertels (2023, herwerking), Nico Wouters (1998)

Nederland Eén! was een geheime organisatie die tijdens de Tweede Wereldoorlog binnen het collaborerende Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) de Dietse gedachte verdedigde.

Alternatieve naam
De G.
De Geuzen
Nederlandsche Gemeenschap
Nederlandsche Concentratie
Oprichting
1942
Stopzetting
1944
Leestijd: 3 minuten

Nederland Eén! was een geheime organisatie die tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
binnen het collaborerende Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
de Dietse Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer
gedachte, die de eenheid van de Nederlanden vooropstelt, verdedigde. Ze ontleende haar naam aan het vooroorlogse embleem dat als jasspeld werd gedragen door het Dietsch Jeugdverbond Dietsch Jeugdverbond
Het Dietsch Jeugdverbond (1937-1941) was de organisatorische voortzetting van het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS). De beweging richtte zich niet meer enkel naar katholi... Lees meer
, de Dietsche Bond voor Vrouwen en Meisjes Ik Dien, de kringen rond Dietbrand Dietbrand
Dietbrand (1932-1939) was een Groot-Nederlandsgezind tijdschrift gesticht door Wies Moens. Tot 1934 steunde het blad het Verdinaso. Na de Nieuwe Marsrichting stelde de redactie zich onafh... Lees meer
, de Dietsche Voorpost De Dietsche Voorpost
De Dietsche Voorpost (1935-1940) was een maandblad dat de Groot-Nederlandse gedachte uitdroeg. Het werd initieel geleid door Rosa de Guchtenaere en nadien achtereenvolgens door Jan Derk D... Lees meer
, de Jong Nederlandsche Gemeenschap Jong Nederlandsche Gemeenschap
De Groot-Nederlandse en rechts-radicale Jong Nederlandsche Gemeenschap bestond van 1931 tot 1935 en was de laatste poging van priester Robrecht de Smet om impact te hebben in de Vlaamse e... Lees meer
en andere organisaties en tijdschriften.

Nederland Eén! opereerde ook onder andere namen als De G., De Geuzen en Nederlandsche Gemeenschap.

Ontstaan en evolutie

Nederland Eén! ontstond in de kringen van de jeugdcollaboratie vanwege de frustratie rond de verwaarlozing van het Dietse en christelijke gedachtengoed binnen de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
politiek van het VNV en het Duitse annexionisme. Een belangrijk moment in de totstandkoming van de organisatie was de zogenaamde Putsch van Vilvoorde Putsch van Vilvoorde
De ‘Putsch van Vilvoorde’ was een mislukte paleisrevolutie in de Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen (NSJV), die plaatsvond op 14 juni 1942 en gericht was tegen de Groot-Duitse comp... Lees meer
, die plaatsvond op de VNV-kaderdag van 14 juni 1942. Concreet ging het om de uitgave van een document door een aantal leiders van de Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen
Lees meer
waarin de Dietse en christelijke frustratie uit de doeken werd gedaan. De protagonisten van deze actie waren de jeugdleiders Walter Bouchery Bouchery, Walter
Walter Bouchery (1908-1961) was een Antwerpse advocaat, die achtereenvolgens actief was in de studenten- en jeugdbeweging (AKVS en AVNJ). Na de oorlog zou hij in de Vlaamse beweging voora... Lees meer
, Remi Piryns Piryns, Remi
Remi Piryns (1920-2004) was een Diets jeugdleider in Vlaams-nationale jeugdbeweging, bestuurder in het Algemeen-Nederlandse middenveld en ondernemer. Hij streefde naar culturele samenwerk... Lees meer
en Steven Debroey Debroey, Steven
Steven Debroey (1913-2002) was een Diets jeugdleider, bediende, schrijver en uitgever. Lees meer
.

Het VNV bedwong deze jeugdrebellie en versterkte haar greep op de Nationaal-Socialistische Jeugd in Vlaanderen Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen
Lees meer
(NSJV). De drie jeugdleiders Bouchery, Dries Bogaert Bogaert, Dries
Dries Bogaert (1918-1983) was een Dietse jeugdleider die tijdens de Tweede Wereldoorlog tot Nederland Eén! behoorde. Na de oorlog stichtte hij de Erasmusscholen en meerdere verenigingen, ... Lees meer
en Bert de Rijck werden na de Putsch uit de NSJV gezet. De ontevredenheid binnen de jeugdbeweging Jeugdbeweging
Lees meer
bleef echter bestaan. Onder invloed van Bouchery zouden na het mislukte Vilvoorde-initiatief vanaf 1943 de dissidente stromingen binnen het VNV zich clandestien verenigen onder de naam Nederland Eén!. Andere belangrijke namen in deze periode waren Amaat Bockaert Bockaert, Amaat
Amaat Bockaert (1908-1980) was gewestleider van het Vlaamsch Nationaal Verbond en vanaf 1938 gemeenteraadslid in Gent. Van 1940 tot 1944 was hij arrondissementscommissaris voor Gent-Eekl... Lees meer
, Wim Grauls Grauls, Willem
Wim Grauls (1917-2006) was leraar. Hij trad in 1937 toe tot het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) en werd kaderlid van deze partij, maar zou tijdens de oorlog tot de Dietse dissidentie bin... Lees meer
, Norbert de Witte De Witte, Norbert
Norbert de Witte (1911-1983) liet zich opmerken in Dinaso-kringen, onder andere in de studentenwerking van het Verdinaso. Later kwam hij bij Nederland Eén!, Het Spoor voor de Lage Landen,... Lees meer
, Jan Olsen Olsen, Jan
Jan Olsen (1924-2012) was een Dietsgezinde jeugdleider en tijdschriftuitgever- en redacteur, voornamelijk bekend als de man achter het blad Het Pennoen. Vanaf de late jaren 1950 tot aan z... Lees meer
en Staf Verrept Verrept, Staf
Staf Verrept (1921-1985) engageerde zich op jonge leeftijd in de Dietse jeugdbeweging. Als sociaal-flamingant richtte hij in de jaren 1960 mee de Vlaamse Demokraten op. Lees meer
. Ook Alfons Mares Mares, Alfons
Alfons Mares (1917-2002) was een kaderlid van de Dietsche Militie-Zwarte Brigade en lid van Nederland Eén! Lees meer
was hierbij betrokken. Mares was gouwcommandant Oost-Vlaanderen van de Dietsche Militie – Zwarte Brigade Dietsche Militie – Zwarte Brigade
De Dietsche Militie-Zwarte Brigade was de militie van de Eenheidsbeweging-VNV (1941-1943), in november 1943 herdoopt tot Dietsche Militie (1943-1944). Lees meer
, een beschermeling van Jules Callewaert Callewaert, Jules
Dominicaan Jules Laurentius Callewaert (1886-1964) verwierf bekendheid als flamingantisch predikant. Zijn sympathie voor het VNV deed hem aan het begin van de Tweede Wereldoorlog de colla... Lees meer
en hij kon in het blad De Nationaal-Socialist De Nationaal-Socialist
De Nationaal-Socialist (1941-1944) was het weekblad van de collaborerende Eenheidsbeweging-VNV. Lees meer
een Dietse invloed uitoefenen. Eveneens een belangrijke steun voor de Dietse opposanten was August de Wilde De Wilde, August
Verzekeringsmakelaar August de Wilde (1902-1947) speelde vanaf het midden van de jaren 1920 een belangrijke rol in het Vlaams-nationalisme in Gent en omgeving, onder meer als schepen van ... Lees meer
, VNV-arrondissementsleider in Gent.

Nederland Één! was in de beginperiode een vrij marginale groepering, tot in de loop van 1943 prominenten als Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
en pater Callewaert Dietse waarschuwings- en protestbrieven begonnen te verspreiden. Er ontstonden contactgroepen en informatiebijeenkomsten waarop leden van diverse nationalistische organisaties werden uitgenodigd. Het blad De Blauwvoet (1944) De Blauwvoet (1944)
De Blauwvoet (1944) was het tijdschrift van de Dietsche Blauwvoetvendels en Meisjesscharen, de jeugdbeweging van het collaborerende Vlaamsch Nationaal Verbond. Lees meer
werd de clandestiene spreekbuis van de organisatie. Naast de verspreiding van dit blad werden voornamelijk pamfletten en affiches verspreid. De invloed van de groep op het VNV was echter eerder beperkt.

Ideologische dissidentie

De ideologische dissidentie van Nederland Eén! was vergelijkbaar met Dietse protesten van het Dietsch Eedverbond Dietsch Eedverbond
Het Dietsch Eedverbond was een informele en clandestiene organisatie die ijverde voor de prioritering van het Dietse streven. Lees meer
( Maurits Geerardyn Geerardyn, Maurits
Oorlogsvrijwilliger en priester Maurits Geerardyn (1896-1979) was een aanhanger en medewerker van Cyriel Verschaeve. Tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog vertegenwoordigde hi... Lees meer
) en het Dietsch Studenten Keurfront Dietsch Solidaristisch Keurfront
Lees meer
. Bouchery onderhield overigens contacten met deze twee clandestiene organisaties.

Het 'verzet' van de groep tegen de onvoorwaardelijke collaboratiepolitiek van het VNV betrof vooral een aanklacht tegen de verwaarlozing van het Dietse ideaal. Nederland Eén! wees noch het nationaalsocialisme, noch de collaboratie met de Duitsers principieel af.

Verschillende leden van Nederland Eén! zouden zich na de Tweede Wereldoorlog nog engageren binnen Dietse jeugdbewegingen als het Jeugdverbond der Lage Landen Jeugdverbond der Lage Landen
Het Jeugdverbond der Lage Landen (JVLL) was een Heel-Nederlandse, Vlaams-nationalistische jeugdvereniging, ontstaan in 1947 om enkele losse nationalistische jeugdkernen rond het tijdschri... Lees meer
en het Algemeen Diets Jeugdverbond Algemeen Diets Jeugdverbond
Het Algemeen Diets Jeugdverbond (ADJV) was een Vlaams-nationalistische, Heel-Nederlandse jeugdvereniging die tussen 1949 en 1957 onder leiding van Staf Vermeire verschillende vendels en s... Lees meer
. Daarnaast traden ze toe tot de redactie van maandbladen als De Blauwvoet, Vive le Gueux! Vive le Gueux!
Lees meer
en Het Pennoen Het Pennoen (1950-1977)
Het Pennoen was een Vlaamsgezind maandelijks opinieblad dat, geleid door Jan Olsen, verscheen tussen 1950 en 1977. Het evolueerde van een traditioneel jeugdblad naar een vernieuwend en la... Lees meer
. De Dietse oriëntatie en het christelijke geloof stonden centraal in deze verenigingen. Ook stelden ze zich vaak anti-modern, non-conformistisch, anti-materialistisch, elitair en soldatesk op. Stijl, orde en kameraadschap waren zeer belangrijk.

Literatuur

– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams- nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.
– P.J. Verstraete, Walter Bouchery en de Dietse Jeugdbeweging, 1998.

Suggestie doorgeven

1975: Jan Olsen (sr.) / Kamiel De Smet (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Jens Bertels

Databanken

Inhoudstafel