Jaensch, Theodor

Persoon
Winfried Dolderer (2023, aanvulling), Winfried Dolderer (1998)

Theodor Jaensch (1860-1935) was een Duitse germanist en natuurwetenschapper. Vóór de Eerste Wereldoorlog was hij betrokken bij de Alduits-Vlaamse contacten.

Geboorte
Hardersdorf, 6 mei 1860
Overlijden
Berlijn, 23 maart 1935
Leestijd: 2 minuten

Theodor Jaensch behoorde tot de oprichters van de nationalistische Vereine Deutscher Studenten (VVDSt), die in bijzondere mate de aandacht voor Vlaanderen cultiveerden, en tot de antisemitische kring rond het tijdschrift Bayreuther Blätter (zie Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer
).

Jaensch, Germanist en natuurwetenschapper, was een van de eerste Alduitsers Alldeutscher Verband
Het Alldeutscher Verband (1891 - 1939) was een imperialistische drukkingsgroep in het Duitse keizerrijk die de Vlaamse beweging hoopte in te schakelen in een Duits expansiebeleid.Na 1918 ... Lees meer
die belangstelling toonden voor de Vlaamse beweging. Al in 1893 correspondeerde hij met de Brusselaar Jan-Matthijs Brans Brans, Jan Matthijs
Jan-Matthijs Brans (1853-1940) was onderwijzer en vertaler. Tijdens de Eerste Wereldoorlog schaarde hij zich achter het activisme. Lees meer
. Tussen 1894 en 1896 publiceerde hij in de Burschenschaftliche Blätter en andere tijdschriften een reeks opstellen over Vlaams-Duitse betrekkingen. In de Bayreuther Blätter opperde hij reeds in 1894 de gedachte dat een ‘definitieve verbroedering’ met de Vlamingen een hefboom zou kunnen zijn om ook Nederland in een Duitse invloedssfeer te doen kapseizen, een idee dat in de Flamenpolitik Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer
tijdens de Eerste Wereldoorlog opnieuw aan bod zou komen.

Jaensch beklemtoonde de Alduitse stelling dat Vlamingen en Nederlanders deel uitmaakten van de Nederduitse cultuur en dus Duitsers waren. Hij bepleitte de opwaardering van de Platduitse dialecten op basis van de Aldietse spelling van Constant J. Hansen Hansen, Constant J.
Lees meer
, waarvan hij een voor Duitsers gemakkelijker leesbare variant voorstelde. In augustus 1896 behoorde hij tot de Alduitse afvaardiging op het 23ste Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres Nederlandse Congressen
De Nederlandse Congressen waren gemeenschappelijke (culturele) ontmoetingen van Vlamingen en Nederlanders in Vlaanderen en Nederland die met onderbrekingen werden georganiseerd sinds 1849... Lees meer
in Antwerpen en later was hij medewerker van het tijdschrift Germania Germania
Germania was een Duits-Vlaams tijdschrift, opgericht en gefinancierd door Alduitsers. Het bestond van 1898 tot 1905. Lees meer
.

Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog hield Jaensch op 25 november 1914 een spreekbeurt over Belgiens deutsche Volksseele in de Berlijnse afdeling van het Alldeutscher Verband Alldeutscher Verband
Het Alldeutscher Verband (1891 - 1939) was een imperialistische drukkingsgroep in het Duitse keizerrijk die de Vlaamse beweging hoopte in te schakelen in een Duits expansiebeleid.Na 1918 ... Lees meer
. Hij stelde daarin dat er tussen Duitsers en Vlamingen een taalgemeenschap bestond, die na de oorlog moest worden uitgebouwd.

Werken

– All-Germanentum, ein Hochziel der deutschen Jugend, in: Burschenschaftliche Blätter, jg. 8/II, 1894, nr. 2 en 3, pp. 28-33 en 63-68.
– Dietschtum in Vlaamland, in: Burschenschaftliche Blätter, jg. 10/I, 1896, nr. 10 en 11, pp. 277-278 en 302-306.
– Vlämische und reichsdeutsche Studentenschaft, in: Burschenschaftliche Blätter, jg. 10/II, 1896, nr. 1, pp. 6-8.
– Dr. Constant Jakob Hansen, der Vorkämpfer des All-Dietschtums in Vlandern, in: Burschenschaftliche Blätter, jg. 10/II, 1896, nr. 4, pp. 100-104.
– Vlämische Gedichte, in: Burschenschaftliche Blätter, jg. 11/I, 1896, nr. 3, pp. 62-65.
– Niederländer und Reichsdeutsche, in: Burschenschaftliche Blätter, jg. 11/I, 1896, nr. 5, pp. 122-126.

Literatuur

– B. de Corte, Het tijdschrift Germania in het kader van de Vlaams-Duitse betrekkingen, KULeuven, Onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1982.
– W. Dolderer, Deutscher Imperialismus und belgischer Nationalitätenkonflikt (Kasseler Forschungen zur Zeitgeschichte, nr. 7), 1989.
– B. Yammine: Drang nach Westen. De fundamenten van de Duitse Flamenpolitik, 2011.
– B. Yammine: Fake news in oorlogstijd. Duitse mediamanipulatie en de Flamenpolitik, 2021.

Suggestie doorgeven

1998: Winfried Dolderer

2023: Winfried Dolderer

Inhoudstafel