Jacquemyns, Pol

Persoon
Nico Van Campenhout (2024)

Pol Jacquemyns (1896-1977), die tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken was bij het activisme, ontwikkelde zich vanaf het eind van de jaren 1920 tot een gerenommeerde en populaire sportjournalist, eerst in de geschreven pers en later ook op televisie.

Alternatieve naam
Jacquemains
Geboorte
Drogenbos, 30 november 1896
Overlijden
Berchem (Antwerpen), 9 september 1977
Leestijd: 3 minuten

Pol Jacquemyns was de jongste van zes uit een gezin van kleine middenstanders. Hij doorliep de Grieks-Latijnse humaniora in het katholiek onderwijs in Ukkel, Mechelen en Brussel. In zijn vrije tijd speelde hij voetbal, aanvankelijk in het vlakbij zijn geboortedorp gelegen Ruisbroek en later bij diverse ploegen in Brussel. In Ruisbroek was hij ook lid van een Vlaamsgezinde studentenbond.

Activist

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
schreef Jacquemyns als activist Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
voor het blad De Hallenaar van zijn streekgenoot Jan Boon Boon, Jan
Jan Boon (1898-1960) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme. Later was hij hoofdredacteur van De Standaard. Van 1939 tot aan zijn overlijden had hij de leiding van... Lees meer
en richtte hij in zijn woonplaats een afdeling op van de Groeningerwacht Groeningerwachten
De Groeningerwacht was een Vlaamsgezinde jongemannenvereniging, opgericht op 11 juli 1909 en ontbonden bij het einde van de Eerste Wereldoorlog. De organisatie stapte mee in het activisme... Lees meer
. Hoewel niet als dusdanig gediplomeerd, was hij van 1914 tot 1917 in zijn geboortedorp werkzaam als onderwijzer. In 1917-1918 werkte hij op de Vlaamse afdeling van een door de Duitse bezetter gesplitst ministerie. Na de Wapenstilstand zat hij drie maanden gevangen, maar liep hij - net als zijn goede vriend en kunstschilder Felix de Boeck (1898-1995) - geen veroordeling op. In die naoorlogse jaren was hij lid van de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
, waarvoor hij in zijn geboortestreek als spreker bij meetings fungeerde. Jacquemyns behield levenslang zijn Vlaamsgezinde reflex.

Sportjournalist

Van 1921 tot 1929 was Jacquemyns ambtenaar bij het ministerie van Financiën. Nadat hij een opleiding tot journalist had gevolgd, begon hij over sport Sport
Sport en Vlaamse beweging raakten in de loop van de 19de en 20ste eeuw steeds meer met elkaar verstrengeld. Niet alleen drukten de taalkwestie en de communautaire problematiek hun stempel... Lees meer
te schrijven voor de krant Le Vingtième Siècle. Via Jan Boon Boon, Jan
Jan Boon (1898-1960) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme. Later was hij hoofdredacteur van De Standaard. Van 1939 tot aan zijn overlijden had hij de leiding van... Lees meer
, inmiddels hoofdredacteur van de krant De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer
, werd Jacquemyns in 1930 aangesteld als redactiesecretaris van het bijblad Algemeen Nieuws van het dagblad Sportwereld Sportwereld
Sportwereld was een sportkrant, opgericht in 1912, die aanvankelijk vooral focuste op de wielersport en een gematigd flamingantische toon aansloeg. Vandaag verschijnt Sportwereld als spor... Lees meer
van Karel van Wijnendaele Steyaert, Karel
Karel Steyaert (1882-1961) was een Vlaamsgezind sportjournalist, die onder meer hoofdredacteur was bij Sportwereld. Lees meer
, de pionier van de sportjournalistiek in Vlaanderen. Tijdens de volgende jaren ging Jacquemyns meer en meer en later uitsluitend over sport schrijven, zeker nadat Sportwereld in 1938 was overgenomen door De Standaard. Na de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
verplichtte een tuchtraad van de journalistenbond Jacquemyns, die in de oorlogsjaren voor de krant was blijven schrijven en ook enkele sportboeken had gepubliceerd, om gedurende een jaar zijn stukken niet te ondertekenen.

Na tussen 1946 en 1948 hoofdredacteur te zijn geweest van het Antwerpse sportblad Sporting, werd hij ‘medewerker’ van De Standaard en niet opnieuw redacteur, waardoor hij nog alleen op de redactie verscheen op de wekelijkse zondagse voetbaldag en ter gelegenheid van bijzondere sportieve evenementen. Van 1954 tot 1970 was Jacquemyns sportmedewerker van de Vlaamse televisie Televisie
Als geen ander massamedium heeft de televisie bijgedragen aan de vorming van de Vlaamse ‘verbeelde gemeenschap’. Terwijl de staatshervormingen zich voltrokken, werd de Vlaamse natie dagel... Lees meer
en een bekend gezicht bij het zondagavondprogramma ‘Sportweekend’, waar hij vooral berichtte over voetbal en duiven melken, twee van zijn liefhebberijen.

In 1966 bracht hij onder de titel Ik heb mensen gekend zijn memoires uit, een boeiende en aangenaam lezende kroniek van herinneringen over feiten, toestanden en vooral personen met een onmiskenbaar Vlaamsgezinde grondtoon. Jacquemyns, een uitstekende en enthousiaste verteller, ‘hechtte grote waarde aan het gebruik van het juiste woord’, formuleerde zijn beschouwingen met ‘zin voor nuance’, analyseerde sportwedstrijden zowel technisch als menselijk en toonde zich in zijn commentaren ‘sober, direct, objectief en mild’. Hij was ook een van ‘de eerste Vlaamse sportjournalisten met een zéér grote kulturele bagage’ en groeide, in het bijzonder door zijn fel gesmaakte televisieoptredens in een beeldende en sappige taal, uit tot een iconische commentator. Jacquemyns kan worden beschouwd als de peetvader van de Vlaamse voetbalanalisten.

Literatuur

– Ik heb mensen gekend, in: De Standaard, 11 juli 1966.
– Pol Jacquemyns overleden, in: De Standaard, 10 september 1977.
– B.V., De “Nestor” van de Sportjournalisten. Pol Jacquemyns is niet meer, in: Gazet van Antwerpen, 10 september 1977.
– E. Parez, Afscheid van Pol Jacquemyns, in: Vooruit, 13 september 1977.
– J. Florquin, Pol Jacquemyns, in: Ten huize van…, 1980, dl. 16, pp. 124-149.
– G. Durnez, De Standaard. Het levensverhaal van een Vlaams krant, 1985 en 1993, 2 dln.
– S. Geudens, Voetbal lezen met Pol Jacquemyns, in: Streven, 2018, pp. 206-211.
– D. Veltman, “Sterven in het bed waarin ik geboren ben”. Felix De Boeck (1898-1995), 2021.

Suggestie doorgeven

1973: Gaston Durnez (pdf)

1998: Gaston Durnez

2024: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel