Groot Nederland

Publicatie
Redactie (2023, tekstredactie), Filip Boudrez (1998)

Groot Nederland was een letterkundig maandblad voor Nederland en Vlaanderen dat in 1902 werd opgericht. Het zou uitgroeien tot een van de belangrijkste literaire tijdschriften van de eerste helft van de twintigste eeuw. Het hield in 1944 op te verschijnen.

Volledige titel
Groot Nederland
Periode
1902 -
1944
Leestijd: 3 minuten

Groot Nederland werd in 1902 opgericht door de Nederlandse literatuurcriticus Willem Gerard van Nouhuys (1854-1914), die de taak van redactiesecretaris op zich nam. De redactie bestond verder uit Louis Couperus (1863-1923) en Cyriel Buysse Buysse, Cyriel
Cyriel Buysse (1859-1932) was een invloedrijk auteur van naturalistische romans en toneelstukken. Lees meer
. De bedoeling was om een ‘gematigd literair tijdschrift’ uit te geven met ruimte voor zowel oorspronkelijke bijdragen als literaire kritiek.

Aan de basis van de oprichting van het tijdschrift lag het Groot-Nederlands Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
e verlangen om een gemeenschappelijke Nederlandse en Vlaamse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
tot stand te brengen. Tot 1936 luidde de ondertitel van het blad dan ook: ‘letterkundig maandschrift voor den Nederlandschen stam’. De meerderheid van de bijdragen kwam uit Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer
(Couperus, Vestdijk, P.C. Boutens en anderen). Van Vlaamse zijde werkten naast Buysse onder anderen August van Cauwelaert Van Cauwelaert, August
De Vlaamsgezinde katholiek August van Cauwelaert (1885-1945), die professioneel aan de slag was als advocaat en rechter, was ook literair actief als dichter en essayist. Hij was betrokken... Lees meer
, Virginie Loveling Loveling, Virginie
Virginie Loveling (1836-1923) was een Vlaamse, vernieuwende en vaak uitgesproken geëngageerde schrijfster. Ze was de zus van Rosalie Loveling en de tante van Cyriel Buysse. Lees meer
en Karel van de Woestijne Van de Woestijne, Karel
Karel van de Woestijne (1878-1929) was een Gentse dichter, prozaïst, criticus en journalist. Hij engageerde zich als gematigd flamingant binnen de Vlaamse beweging en was tijdens de Eerst... Lees meer
aan het maandblad mee. Voordat ze hun werken in boekvorm uitgaven, publiceerden ze deze eerst in afleveringen in Groot Nederland zodat ze rekening konden houden met de kritiek die in het tijdschrift op hun werk werd geformuleerd.

Jaren dertig en veertig

In de jaren dertig kwam de redactie in handen van de Vlaming Jan van Nijlen en de Nederlanders Frans Coenen (1866-1936), Jan Greshoff (1888-1971) en Simon Vestdijk (1898-1971). Na het verdwijnen van het tijdschrift Forum in 1935 werd Groot Nederland het belangrijkste literaire blad in Nederland.

In 1943 kwam de leiding in handen van een nieuwe redactie. De Nederlandse uitgever Reinier van Houten (1908-1983) vormde Groot Nederland om tot een nationaalsocialistisch letterkundig tijdschrift, dat het officiële orgaan werd van de Arbeidsgemeenschap voor de Kunst. De bestaande groep medewerkers weigerde voortaan nog bijdragen te leveren. De nieuwe redactie zocht nieuwe medewerkers en onder anderen de Vlamingen Blanka Gijselen Gyselen, Blanka
Blanka Gyselen (1909-1959) was een Vlaams-nationalistische journaliste en dichteres. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapte ze in de collaboratie, waarbij ze haar nationaalsocialistische o... Lees meer
en Daan Boens Boens, Daan
Daan Boens (1893-1977) was kunstenaar, dichter en journalist. Als socialistisch politicus ijverde hij voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit. Lees meer
werden bereid gevonden in Groot Nederland te publiceren. Na de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
verscheen het tijdschrift niet meer.

Literatuur

– Dichterschap en werkelijkheid. Geïllustreerde literatuurgeschiedenis van Noord- en Zuidnederland en Zuid-Afrika, 1951.
– J.J. Oversteegen, Vorm of vent. Opvattingen over de aard van het literaire werk in de Nederlandse kritiek tussen de twee wereldoorlogen, 1969.
– G.P.M. Knuvelder, Handboek tot de geschiedenis der Nederlandse letterkunde, dl. 4, 1977.
– F. van den Bogaard, Groot-Nederland onder piratenvlag, in: Het oog in 't zeil, jg. 2, juni 1985, nr. 5, pp. 25-33.
– S. Bakker, Literaire tijdschriften van 1885 tot heden, 1985.
– A.M. Musschoot, Buysse en Nederland, in: Mededelingen van het Cyriel Buysse Genootschap, jg. 12, 1996, pp. 53-99.

– Redactie en Uitgevers van Groot Nederland, Het vijf-en-twintig-jarig bestaan van Groot Nederland, in: Groot Nederland, jg. 26, 1928.

Suggestie doorgeven

1998: Filip Boudrez

2023: Redactie

Inhoudstafel