Die Poorte

Uitgeverij Boekbedrijf
In de 19de eeuw kwam het Vlaamse boekbedrijf moeizaam van de grond. Pas na de Eerste Wereldoorlog ontstonden in Vlaanderen de bestaansvoorwaarden voor een moderne cultuurindustrie. Tot d... Lees meer Die Poorte werd in 1930 gesticht door de schrijver en oud- activist Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer Antoon Thiry Thiry, Antoon
Antoon Thiry (1888-1954) schreef pittoresk-folkloristische verhalen en was de oprichter van de uitgeverij en boekengilde Die Poorte. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in ... Lees meer . In 1933 richtte Thiry, met de steun van Arthur Boon Boon, Arthur
Priester en hoogleraar Arthur Boon (1883-1938) leverde een grote bijdrage aan de revitalisering van het Davidsfonds na de Eerste Wereldoorlog. Hij pleitte daarbij vooral voor een apolitie... Lees meer en Eduard Amter Amter, Edward
De Vlaamsgezinde katholiek Eduard Amter (1898-1969) was van 1924 tot 1964 algemeen secretaris van het Davidsfonds en vanuit die functie een belangrijke actor in het flamingantische midden... Lees meer , respectievelijk de voorzitter en algemeen secretaris van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer , ook een gelijknamige boekengilde op. Lezers die zich aansloten bij de boekengilde waren als het ware geabonneerd op het fonds van Die Poorte. In ruil voor acht frank per nummer – vier frank minder dan de prijs in de boekhandel – kregen de leden aanvankelijk twaalf en daarna acht nummers per jaar toegezonden.

In 1934 werd de samenwerking met het Davidsfonds stopgezet, waarna Die Poorte van Leuven werd overgebracht naar Mortsel Oude-God en kortstondig werd geleid door de firma Thiry en Heyns (een samenwerking met de letterkundige Pol Heyns Heyns, Pol
Pol Heyns (1906-1960) werkte als journalist voor diverse media en was ook bijzonder actief als heem- en volkskundige, in het bijzonder wat betreft het verzamelen en repertoriëren van volk... Lees meer ). Na 1935 kwam Die Poorte volledig onder het beheer van Thiry en zijn echtgenote Martha van Ael.

Fonds

In een programmaverklaring bij de oprichting van de boekengilde vatte Die Poorte de visie achter haar fonds nog eens samen. Bij de uitgeverij verscheen ‘volkslectuur in den echten zin van het woord, die boeit en spant en u gevangen houdt en, mede door gelukkige verscheidenheid, uw geestelijke en moreele waarden ontwikkelt.’ Tussen 1933 en 1954 verschenen binnen de boekengilde 133 boeken, waaronder een groot aantal vertalingen van buitenlandse literatuur. Die Poorte publiceerde vertalingen van onder meer Russische (Leo Tolstoj, Nikolaj Berdjajev, Nikolaj Gogol), Amerikaanse (Mark Twain), Engelse (Rudyard Kipling) en Scandinavische (Sigrid Undset, Per Hallström) auteurs. Daarnaast verscheen er ook werk van heel wat Vlaamse auteurs, zoals Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer , Urbain van de Voorde Van de Voorde, Urbain
Urbain van de Voorde (1893-1966) was een Vlaamsgezinde dichter, essayist, journalist, literatuurcriticus en polemist. Lees meer , Jozef Muls Muls, Jozef
Lees meer , Marnix Gijsen Goris, Jan-Albert
Jan-Albert Goris (1899-1984) was een veelzijdig schrijver, ambtenaar en diplomaat. Als literator maakte hij naam onder het pseudoniem Marnix Gijsen. Hij debuteerde als expressionistisch d... Lees meer en Marcel Matthijs Matthijs, Marcel
Lees meer .

Zoals Thiry en Van Ael in 1943 in een kranteninterview in De Gazet lieten verstaan, stond het aandeel vertalingen het Vlaamse karakter van het fonds geenszins in de weg: ‘Wij hebben gemeend met deze uitgeverij ons volk cultureel te kunnen dienen. […] Voor de niet-Vlaamsche werken, dus de werken die moesten vertaald worden, werden geen vertalingen ergens uit het Nederlandscch (sic.) overgenomen. Dergelijke vertalingen stroken vaak niet met den romantischen aard van ons volk. Daarom werden alle buitenlandsche boeken, opgenomen in de boekengilde “Die Poorte” naar Vlaamschen aard vertaald’. Vlaamse auteurs als August Vanhoutte, Korneel Goossens Goossens, Korneel
Korneel Goossens (1900-1971) was de stichter van Uitgeverij Het Kompas, dat als doel had om het Vlaamse volk geestelijk te emanciperen. Daarnaast was Goossens auteur van literaire en kuns... Lees meer en Frans Verschoren engageerden zich als vertalers voor Die Poorte.

Ondanks de nadruk op het zogenaamde Vlaamse karakter van haar uitgaven, zorgde de uitgeverij ook voor een afzetmarkt in Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer . Vanaf 1934 ging Die Poorte een duurzame samenwerking aan met de N.V. Wereld-Bibliotheek in Amsterdam, die de meeste uitgaven van Die Poorte ook in haar eigen productie overnam. Vanaf de jaargang 1937-1938 kon het Nederlandse leespubliek ook rechtstreeks lid worden van de boekengilde.

Oorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer begon Die Poorte met het uitgeven van een Novellenbibliotheek: een reeks goedkope boekjes, vandaag zouden we ze pocketboeken noemen, die aanvankelijk aan zes en later aan acht frank over de toonbank gingen. In deze periode begon de uitgeverij tevens met de publicatie van het cultureel-letterkundig tijdschrift Westland Westland
Westland (1942-1944) was een cultureel en letterkundig tijdschrift onder leiding van Filip de Pillecyn, dat ondanks zijn verklaring dat het zich onafhankelijk zou opstellen pro-Duitse bij... Lees meer . Dit tijdschrift stond onder de redactie van de auteur en journalist Filip de Pillecijn De Pillecyn, Filip
Filip De Pillecyn (1891-1962) was schrijver en journalist. Hij was actief in de Frontbeweging, werkte voor De Standaard en De Tijd en stichtte het satirisch weekblad Pallieter. Tijdens de... Lees meer , die lid was van het VNV en de DeVlag. Later werd De Pillecijn opgevolgd door Bert Ranke, die eveneens een DeVlag-medewerker was. Onder de invloed van De Pillecijn en Ranke voer Westland een duidelijke collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer koers. Dat komt onder andere tot uiting in de pro-Duitse artikelen van de Antwerpse nationaalsocialist Herman van Puymbrouck Van Puymbrouck, Herman
Herman van Puymbrouck (1884-1949) was medestichter van de Frontpartij en vervolgens hoofdredacteur van De Schelde, later Volk en Staat. Vanaf de late jaren 1930 steunde hij onverkort het ... Lees meer .

Onder meer omwille van Westland kreeg de uitgeverij na de oorlog te maken met repressiemaatregelen. Het ministerie van defensie van besloot op 20 november 1944 om Die Poorte tijdelijk elke activiteit te verbieden. Thiry zelf verbleef drie jaar in de gevangenis. De veroordeling van Thiry en de tijdelijke opschorting van de uitgeefactiviteit van Die Poorte drukten het succes van de boekengilde nauwelijks. Bij de start van de jaargang 1950-1951 had Die Poorte al meer dan een half miljoen boeken verspreid in Vlaanderen.

In 1954, bij het overlijden van Antoon Thiry, werd de boekengilde opgedoekt. De uitgeverij van Die Poorte zou nog tot 1966, onder de leiding van Martha van Ael en haar zoon Peter Thiry, blijven voortbestaan. Onder hun beleid verscheen er heel wat poëzie in het fonds, waaronder werk van Ward Ruyslinck, Willem M. Roggeman en Herman J. Claeys.