De Cort, Frans
Frans de Cort (1834-1878) was een vrijzinnig en progressief flamingant, redacteur en volksdichter.
De Cort stichtte in 1857 met Jan van Rijswijck Van Rijswijck, Jan
De liberaal Jan van Rijswijck (1853-1906) was burgemeester van Antwerpen. Zijn inzet voor de rol van het Nederlands in de lokale politiek en het verenigingswezen alsook zijn volksgezinde ... Lees meer het liberale Antwerpse dagblad De Grondwet De Grondwet
Lees meer (waarvoor hij slechts tot 1858 bijdragen schreef) en nam in 1858 de redactie van De Schelde De Schelde (1853-1860)
Liberaal en Vlaamsgezind dagblad (15 mei 1853 - mei 1860) uitgegeven in Antwerpen door een commanditaire vennootschap, die eveneens De Vlaemsche Stem publiceerde . Lees meer in handen. Vanaf 1861 tot aan zijn overlijden werkte hij mee aan het pedagogisch tijdschrift De Toekomst De Toekomst (1857-1898)
De Toekomst (1857-1898) was een pedagogisch en taal- en letterkundig tijdschrift. Lees meer , waarvan zijn schoonvader, Johan M. Dautzenberg Dautzenberg, Johan M.
Lees meer , de bezieler was en die hij in 1864 opvolgde als hoofdredacteur. De Cort wijdde vanaf dan zijn beste krachten aan de pedagogische en culturele verheffing van de Vlaamse onderwijzers.
De Cort werd onder invloed van Van Rijswijck een vrijzinnig, progressief flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer en volksdichter. In een aantal gedichten verdedigde hij de Vlaamse belangen, die hij boven de liberale beginselen stelde. Als hoofdredacteur van het letterkundig jaarboek Almanak voor Jan en Alleman toonde De Cort zich al in 1853 strijdend Vlaamsgezind en liet hij zich niet meeslepen door de tegenstelingen tussen liberalen en katholieken. Hij was ook medeoprichter van het Nederduitsch Maandschrift (1862-1863). Sinds 1857 stond hij in contact met Emiel Moyson Moyson, Emiel
Lees meer , die hem vruchteloos vroeg om lid te worden van de Vlaamsche Broederbond Vlaamsche Broederbond
De Vlaamsche Broederbond was een Brugse Vlaamsgezinde vereniging, in 1862 opgericht door Emiel Moyson, die de ambitie had om Vlaamsgezinden over de partijgrenzen heen te verenigen. Ze spe... Lees meer , die de eisen van de Grievencommissie Vlaemsche Commissie
De Vlaemsche Commissie of Grievencommissie inventariseerde op vraag van de regering in 1856-1857 voor de eerste keer de problemen in verband met de positie van het Nederlands in België en... Lees meer steunde. Wel was De Cort lid geworden van rederijkerskamer De Olijftak De Olijftak
De Olijftak was een in 1835 opgerichte Antwerpse rederijkerskamer, die in de context van het ontluikende Vlaamsgezinde cultuurleven wilde aanknopen bij de bewonderde 16de-eeuwse rederijke... Lees meer .
Aanvankelijk betreurde De Cort in zijn gedichten de scheiding tussen Noord en Zuid, maar vanaf circa 1865 toonde hij zijn gehechtheid aan de Belgische staat, die hij erkende als multinationaal. Hij vroeg wel een absolute gelijkstelling van Walen en Vlamingen en wilde vooral de bescherming en erkenning van het Nederlands als eenheidstaal voor Noord en Zuid, ondanks de dialectische verschillen. Daarom werd hij bibliothecaris van de in 1864 opgerichte Ligue de l'Enseignement Ligue d'Enseignement
Lees meer . Eerder had hij zich reeds aangesloten bij de in 1857 opgerichte Onderwijzersbond Onderwijzersbond
De Onderwijzersbond (1857-1869) was de eerste beroepsvereniging voor onderwijzers in België en ijverde voor de vernederlandsing van het lager onderwijs in Vlaanderen. Lees meer . Vanaf 1870 was hij gewonnen voor een federale hervorming van de Belgische staat.
De Corts liberalisme steunde vooral op de overtuiging dat vrijzinnigheid Vrijzinnigheid
Dit artikel belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en de vrijdenkersbeweging van de 19de eeuw tot nu. Lees meer en nationale ontvoogding historisch samengingen, maar zijn breeddenkendheid en zijn streven naar de eensgezindheid van alle flaminganten brachten hem uiteindelijk in conflict met zijn medestanders. Hij kwam onder andere in botsing met de Gentse schepen van Openbaar Onderwijs Auguste Wagener Wagener, Auguste
Auguste Wagener (1829-1896) was docent aan de Universiteit Gent. Hij gold als een grondlegger van de filologie. Ook was hij liberaal schepen in Gent en volksvertegenwoordiger. In zijn ver... Lees meer , die de onderwijzer Jan Boucherij Boucherij, Jan
Onderwijzer Jan Boucherij (1846-1911) was medewerker, hoofdredacteur en uitgever van diverse Vlaamsgezinde tijdschriften. Ook was hij actief als letterkundige. Lees meer verboden had nog bijdragen te publiceren in het Vlaamsgezinde weekblad Het Vlaamsche Volk. Hoewel vrijmetselaar engageerde De Cort zich hierna niet meer strijdend liberaal en antiklerikaal. Zo weigerde hij in 1868 lid te worden van het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer omdat hij vond dat de Vlaamse beweging zich van elke partijgeest moest bevrijden. Hij werd daarom lid van de Nederduitsche Bond Nederduitsche Bond
De Nederduitsche Bond (1861-1914) was een Antwerpse kiesvereniging die flamingantische katholieken en liberalen verenigde. De Bond was een invloedrijke machtsfactor binnen de Meeting, voo... Lees meer , waar hij krachtig de poging steunde om tot een onafhankelijke volkspartij te komen.
Zijn haat tegen Frankrijk deed hem in 1870 contact opnemen met Duitse correspondenten om de teruggave van Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer aan België bij Otto von Bismarck te bepleiten. Een poging om in Vlaanderen over deze kwestie een perscampagne te voeren, had niet veel succes. Niettegenstaande zijn bewondering voor Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer maakte hij zich nochtans bij verscheidene gelegenheden los van het pan-Germanisme en was geen voorstander van de aansluiting van Vlaams-België bij Duitsland.
Werken
– Artikelen in Almanak 't Zal wel Gaan (1857), De Grondwet (1857); Almanak voor Jan en Alleman (1851-1859), De Schelde (1858-1860), Nederduitsch Maandschrift (1862), Nederduitsch Tijdschrift (1865), De Toekomst (1861-1875) en Nederlandsch Museum (1877).
– Liederen, 1857-1959.
– Zingzang, 1866.
– Liederen, 1895.
– Liederen en gedichten, 1912.
Literatuur
– M. Konings, Frans De Cort als letterkundige (1834-1878). Historisch-biografische schets, Katholieke Universiteit Leuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1958.
– H.J. Elias, Geschiedenis van de Vlaamse Gedachte, 1964, dl. 3.
– M. van Uffelen, Frans De Cort (1834-1878). Een Vlaams dichter en joernalist tegenover de politieke problemen van zijn tijd, Katholieke Universiteit Leuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1972.
– M. van Moeseke, De briefwisseling van Frans De Cort, Rijksuniversiteit Gent, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1978.
– E. Gubin, Bruxelles au XIXe siècle: berceau d'un flamingantisme démocratique (1840-1873), 1979.
– F. Simon, De Onderwijzersbond, de eerste beroepsvereniging voor onderwijzers in België (1857-1869), in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 41, 1982, nrs. 2-3, pp. 76-94. en pp. 150-164.
– A. Deprez (e.a.), De Toekomst 1857-1898, 1992, 3 dln.
– G. Draye, Laboratoria van de natie: literaire genootschappen in Vlaanderen 1830-1914, 2009.