Dautzenberg, Johan M.

Persoon
Ludo Valcke (2023, ongewijzigd), Ludo Valcke (1998)
Volledige voornaam
Johan Michiel
Geboorte
Heerlen, 6 december 1808
Overlijden
Elsene, 4 februari 1869
Leestijd: 2 minuten

Was de oudste zoon van een meester-kleermaker. Dautzenberg volgde de Heerlense Volksschool en leerde Latijn bij de plaatselijke geestelijkheid als voorbereiding op het priesterschap. Financiële redenen verhinderden dit laatste en hij werd privé-secretaris, notarisklerk en onderwijzer, onder meer in Heerlen, Maastricht en Mons. Hij behaalde zijn onderwijzersdiploma, en werd benoemd te Doornik en nadien te Gent (1830). Daar leerde hij onder meer de Nederlander Johan van Dam en Prudens van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer
kennen, met wie hij jarenlang bevriend was. Hij volgde graaf Dumonceau, adjudant van de Prins van Oranje, naar Brussel als huisleraar. Na zijn huwelijk zag hij uit naar een beter betaalde baan en werd boekhouder bij de Société de Commerce de Bruxelles (1839), later bij de Generale Bankmaatschappij.

Dautzenberg, die het Duits als zijn moedertaal beschouwde, werd vooral door Van Duyse in de richting van het Nederlands gedreven. Hij publiceerde in en werkte mee aan het Nederduitsch Letterkundig Jaarboekje Nederduitsch Letterkundig Jaerboekje
Het Nederduitsch Letterkundig Jaarboekje was een gewaardeerd anthologietijdschrift gericht op een breed publiek dat tussen 1834 en 1875 in Gent verscheen. Het bracht jaarlijks een goed ov... Lees meer
, de Belgische Muzenalmanak Belgische Muzen-Almanak
De Belgische Muzen-Almanak (1826-1830) was een jaarlijkse poëzie-uitgave in de Zuidelijke Nederlanden die werd gerealiseerd op initiatief van Jan Wap. Lees meer
, het Kunst- en Letterblad Kunst- en Letterblad
Het Kunst- en Letterblad (1840-1845) was een tijdschrift dat van 1840 tot 1843 in Gent en daarna in 1844 en 1845 in Antwerpen verscheen. Het besteedde aandacht aan de Nederlandstalige lit... Lees meer
, Vlaemsch België Vlaemsch België
Lees meer
en was de grote promotor van De Toekomst (1844-1845). Zijn gevoel van culturele verbondenheid met het Duits leidde tot medewerking aan verschillende Vlaams-Duitse initiatieven: De Broederhand De Broederhand
De Broederhand (1945-1947) was een maandblad onder redactie van de Duitser Johann Wolf, die met het project de culturele en politieke banden tussen de Vlaamse beweging en de Duitstalige g... Lees meer
(1845), het Vlaemsch-Duitsch Zangverbond Vlaemsch-Duitsch Zangverbond
Het Vlaamsch-Duitsch Zangverbond (1846-1848) wilde koormuziek op Duitse, Latijnse en Nederlandse teksten verspreiden. Daartoe werden meerdere zangfeesten georganiseerd. Lees meer
, Der Pangermane Der Pangermane
Lees meer
(1859), de Schillerfeesten (1859). Dautzenberg was een realistisch, fijnzinnig en sober dichter met een sterke vers-technische en metrische belangstelling. Dautzenberg aanvaardde elke culturele steun voor de Vlaamse zaak en was niet ingenomen met de katholiek-liberale tegenstelling. Hij kreeg tijdens zijn leven veel, ook officiële, erkenning.

Werken

– Artikelen in De Moedertaal (1849); De Toekomst (1857); Der Pangermane (1859-1860).
– vertaling van F. Oetker, De Vlaemsche Taelstrijd, 1857.

Literatuur

– J. Bouchery, 'De dichter Johan Michiel Dautzenberg. Bij de honderdste verjaring zijner geboorte (1806, 6 december, 1908)', in Verslagen en mededelingen van de KVATL (1908), p. 873-920.
– A.E. van Beughem, Johan Michel Dautzenberg 1808-1869. Schets van zijn strijd op taal- en letterkundig gebied, 1935.
– H.J. Elias, Geschiedenis van de Vlaamse Gedachte, II, 1963.
– L. Valcke, 'Dautzenberg, Johan Michiel', in NBW, VI, 1974.

Suggestie doorgeven

1973: Jan Hardy (pdf)

1998: Ludo Valcke (pdf)

2023: Ludo Valcke

Databanken

Inhoudstafel