Chirojeugd

Oprichting

Chiro bood een alternatief voor de patronaten, die als parochiale jeugdzorg waren voorbijgestreefd. Nadat priester Jos Cleymans' poging om de patronaten en het Jeugdverbond voor Katholieke Actie Jeugdverbond voor Katholieke Actie
Lees meer (JVKA) te heroriënteren in 1935 mislukt was – vermoedelijk door een conflict tussen hemzelf en proost van de Katholieke Arbeidersjeugd Katholieke Arbeidersjeugd
De Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) was een jongerenvereniging van de christelijke arbeidersbeweging en tegelijk een gespecialiseerde Katholieke Actiebeweging, opgericht in 1924 door de pr... Lees meer (KAJ) Jozef Cardijn Cardijn, Jozef
Jozef Cardijn (1882-1967) was een Vlaamse rooms-katholieke priester en kardinaal. Hij was de stichter van de Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) en verwierf grote bekendheid als grondlegger v... Lees meer over de brede doelstellingen – vormden enkele patronaten in Vlaams-Brabant en Antwerpen de voedingsbodem voor Chiro. In 1941 trad Chiro naar buiten en verwoordde haar doelstellingen in de Belijdenis, die begon met ‘Ik ben een fiere, Vlaamse, Christi-jongen’. Een interne nota uit 1942 legde de beleidslijn over het Vlaamse karakter van Chiro vast. Chiro zou tactvol gebruikmaken van de natuurlijke band met de Vlaamse volksgemeenschap om haar godsdienstig doel te bereiken, maar daar mocht nooit een politieke betekenis aan worden gegeven. Dit uitte zich bijvoorbeeld in het gebruiken van het Christusmonogram en de klauwende leeuw in enkele publicaties.

Chiro en de Vlaamse beweging na de Tweede Wereldoorlog

Onmiddellijk na de oorlog, wanneer ze officieel wordt erkend als volwaardige jeugdbeweging, onderstreepte Chirojeugd dat haar strijd voor Christus-Koning niets anders dan een Vlaamse strijd kon zijn. Omdat de Chirobanier een godsdienstig symbool was, konden daarnaast geen andere als de driekleur of de leeuwenvlag gebruikt worden. Chiro reageerde verontwaardigd op de vernieling van de IJzertoren IJzertoren
De IJzertoren is een Vlaamsgezind monument in Diksmuide, dat in 1928-1930 werd opgericht als eerbetoon aan de Vlaamse soldaten die sneuvelden aan het IJzerfront tijdens de Eerste Wereldoo... Lees meer , maar riep niet op voor de Jeugdbedevaart naar de IJzer. Zij toonde nauwelijks interesse voor het Paascongres der Vlaamse Jongeren Paascongressen der Vlaamse Jongeren
De Paascongressen waren bijeenkomsten van en voor Vlaamse jongeren die plaatshadden in Antwerpen (1948 en 1951), Maastricht (1952) en Brussel (1953). Lees meer (1948) en initiatieven van het Algemeen Nederlands Zangverbond Algemeen Nederlands Zangverbond
Het huidige Algemeen Nederlands Zangverbond werd in 1933 opgericht onder de naam Vlaamsch Nationale Zangfeesten, als organiserend actiecomité achter het Vlaams Nationaal Zangfeest, dat in... Lees meer (ANZ). Chiro verwerkte in spelen, verhalen, liederen en heemversieringen associaties met een Vlaams gemoedsleven en verwees uitzonderlijk bijvoorbeeld naar Renaat de Rudder De Rudder, Renaat
Renaat de Rudder (1897-1917) was actief in de Frontbeweging. Nadat hij werd gedood tijdens een verkenningstocht, ging De Rudder als een van de ‘IJzersymbolen’ deel uitmaken van de Vlaams-... Lees meer of de gebroeders Edward Van Raemdonck, Edward
Lees meer en Frans van Raemdonck Van Raemdonck, Frans
Lees meer .

Pas in 1950 publiceerde het leidingsblad Gloed een artikel over Vlaanderen. Chiro herhaalde gelijktijdig christelijk en Vlaams te zijn en nam de klauwende leeuw opnieuw als Chirosymbool in de Keure op. Voortaan publiceerde men oproepen om met de oudste leden naar de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer te gaan, maar verder deed Chiro geen inspanningen. De jongere leden dienden thuis te blijven en hun leiders konden zich één voelen in de Vlaamse strijd door het opvoeden van de jeugd. Chiro pleitte ervoor zoveel mogelijk Algemeen Beschaafd Nederlands te spreken. Zij nam een wisselende houding aan tegenover de Dag van het Vlaamse Lied Dag van het Vlaamse Lied
De Dag van het Vlaamse Lied (1953-1957) was een jaarlijks zangfeest van katholieke organisaties als alternatief voor en uit onvrede met het Vlaams Nationaal Zangfeest en het Algemeen Ned... Lees meer , de tegenhanger van het Vlaams Nationaal Zangfeest Vlaams Nationale Zangfeesten
Het Vlaams Nationaal Zangfeest is een Vlaams-nationalistische bijeenkomst die sinds 1933 jaarlijks wordt georganiseerd door het Vlaams Nationaal Zangverbond, later Algemeen Nederlands Zan... Lees meer dat evenmin haar steun kreeg. De beweging gebruikte het Guldensporenthema ( Guldensporenslag Guldensporenslag
De Guldensporenslag was een veldslag op de Groeningekouter nabij Kortrijk op 11 juli 1302. Hierbij werd het Franse ridderleger verslagen. De slag kreeg in de Vlaamse beweging een symbolis... Lees meer ), deed mee met het Rodenbachjaar (1956), participeerde aan het Vlaams Jeugdkomitee voor de Wereldtentoonstelling Vlaams Jeugdkomitee voor de Wereldtentoonstelling
Lees meer en amnestie Amnestie
Lees meer betogingen. Chiro toonde veel belangstelling voor de taalproblemen in Brussel en steunde intensief haar groepen in de Brusselse agglomeratie.

Rond 1960 werd Chiro actiever inzake de Vlaamse beweging. Chiro kondigde jaarlijks het ANZ-zangfeest aan en het Verbond West-Vlaanderen bevorderde de deelneming aan de IJzerbedevaart, die aandacht kreeg in het leidingsblad. Enerzijds werd er belang gehecht aan de inhoud van de tekst van de spreker namens de jeugd op de bedevaart, anderzijds kon de actie voor het financieren van de kruiskop van de heropgebouwde IJzertoren IJzertoren
De IJzertoren is een Vlaamsgezind monument in Diksmuide, dat in 1928-1930 werd opgericht als eerbetoon aan de Vlaamse soldaten die sneuvelden aan het IJzerfront tijdens de Eerste Wereldoo... Lees meer maar op beperkt enthousiasme rekenen. In 1965 publiceerde het leidingsblad een dossier over de Vlaamse beweging met tips om aan Vlaamse opvoeding te doen: het zingen van Nederlandstalige liederen, spelen rond thema's als 'staal te Zelzate', en zich bewust als Vlaming gedragen. In 1967 vroeg de redactie aandacht voor de verfransing in Brussel, de taalproblemen in Leuven en het antisociale franskiljonisme. Chiro liet zich niet in met partijpolitiek, maar bleef de Brusselse Vlamingen steunen. Op de belangrijkste Chiro-bijeenkomst Top '64 stond het jong-christen-zijn centraal zonder dat Vlaanderen aan bod kwam. De beweging verruimde haar doelgroep en voegde in 1966 aan haar naam toe: Vlaams Verbond van Parochiale Jeugdtehuizen.

De houding tegenover de Vlaamse beweging vanaf de jaren 70

Vanaf 1970 koos Chiro op speelse wijze voor het maatschappijkritische en verloor tijdelijk belangstelling voor de Vlaamse beweging. Chiro hield haar leden wel voor bewust te leven in Vlaanderen. Maar de oprichting van de vzw Chirojeugd-Vlaanderen in 1976 had enkel een juridisch-organisatorische betekenis. Chiro toonde een dubbele houding tegenover het ANZ - voor federalisme en tegen het Zuid-Afrikaanse volkslied - en verzeilde mee in de polemiek rond het Vlaams Progressief Zangfeest. In plaatselijke groepen groeide kritiek op zowel de verrechtsing van de Vlaamse beweging, als op de linkse houding van Chiro tegen apartheid. In 1978 stelde Chiro dat er geen Vlaamse ontvoogding kon zijn zonder uitgesproken maatschappijvisie en koppelde daarom zelfbestuur en federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer aan solidariteit met alle verdrukte volkeren. Chiro vertaalde dat naar de plaatselijke werking als leerschool voor democratisch zelfbestuur. De 45 Chirogroepen in de Brusselse agglomeratie bleven belangrijke Vlaamse kernen. Geleidelijk aan verminderde de belangstelling voor de Vlaamse manifestaties. Zo werden er in de jaren tachtig samen met de scoutsbeweging Vlaams Verbond van Katholieke Scouts Vlaams Verbond van Katholieke Scouts
Het Vlaams Verbond van Katholiek Scouts (1910) heet vandaag Scouts en Gidsen Vlaanderen. Het is de Vlaamse versie van de in 1907 door Baden Powell begonnen jeugdbeweging gericht op de zel... Lees meer en Meisjesgidsen (VVKSM) en Katholieke Studentenactie Katholieke StudentenActie
De Katholieke Studentenactie (KSA) was een (jeugd)beweging rond Katholieke Actie. Ze was gericht op scholieren en beschouwde zichzelf als een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse Studenten... Lees meer – Vrouwelijke Katholieke Studerende Jeugd Vrouwelijke Katholieke Studerende Jeugd
De Vrouwelijke Katholieke Studerende Jeugd (VKSJ) was een beweging voor Katholieke Actie bij de studerende meisjes in Vlaanderen (1929-1978) die vooral actief was in pensionaten en zuster... Lees meer (KSA-VKSJ) vragen gesteld bij de samenwerking tussen het IJzerbedevaartcomité IJzerbedevaartcomité
Lees meer en de jeugdbewegingen.

In 1990 koos Chiro voor multicultureel samenleven. In 1992 bracht het leidingsblad een themanummer rond Vlaanderen. Chiro voelde zich vanuit haar streven naar rechtvaardigheid en gelijkheid verbonden met de Vlaamse strijd, maar stelde vragen rond Vlaamse eigenheid. Chiro betreurde de negatieve weerklanken rond de Vlaamse zaak door degenen die opriepen tot onverdraagzaamheid. Brusselse Chirogroepen onderstreepten hun eigenheid wanneer het erop aankwam migranten op te nemen.

In de chirovisie van 2021 is er van Vlaanderen geen sprake. De beweging beklemtoont haar betrokkenheid op de brede gemeenschap en zet jongeren ertoe aan om een engagement op te nemen in de buurt en de samenleving. De nadruk ligt hier evenwel niet op overtuigde Vlamingen dan wel op geëngageerde en kritische wereldburgers.

Chiro bleef steeds afstandelijk tegenover de Vlaamse beweging en zocht naar eigen vormen van Vlaamse opvoeding. De nationale leiding was voor een aantal groepen te Vlaams en voor andere niet Vlaams genoeg. Binnen Chiro bleef de Vlaamse beweging steeds een ondergeschikt thema.