Baur, Frank

Persoon
Anne-Marie Musschoot (2023, aanvulling), Antonin Van Elslander (1998)

Frank Baur (1887-1969) was een journalist, criticus, hoogleraar en veelgevraagd redenaar.

Volledige voornaam
Franciscus J.
Pseudoniem
Aran Burfs
Geboorte
Vilvoorde, 20 april 1887
Overlijden
Waasmunster, 9 januari 1969
Leestijd: 5 minuten

Frank Baur volgde lager gemeentelijk onderwijs in Mechelen, Vilvoorde en Oostende, waar hij de moderne sectie van het atheneum doorliep en op 20 juli 1904 het humanioradiploma behaalde. Tijdens zijn middelbare studies publiceerde hij enkele gedichten die de invloed vertonen van Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer
en vooral van de poëzie van Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer
die hij via zijn leraar godsdienst, Lodewijk Verriest, een neef van Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer
, had leren kennen. In oktober 1901 behoorde hij tot de stichters van het Vlaamsgezinde studentengenootschap De Frederichszonen. Na zijn atheneumtijd in Oostende kwam hij in de katholieke journalistiek terecht als parlementair redacteur van Het Nieuws van den Dag Het Nieuws van den Dag
Lees meer
. Van mei 1905 tot juli 1906 werkte hij in Leuven bij de Belgische Boerenbond Belgische Boerenbond
De Boerenbond is een beroepsorganisatie van en voor landbouwers die tot ver in de 20ste eeuw sterke banden had met de Kerk en de katholieke partij, zich van meet af sterk engageerde in de... Lees meer
. Hij publiceerde gedichten onder het pseudoniem Aran Burfs in onder meer Jong Dietschland Jong Dietschland (1898-1914)
Jong Dietschland (1898-1914) was een driemaandelijks studententijdschrift voor kunst en letteren, uitgegeven op initiatief van Lodewijk Dosfel. Het tijdschrift profileerde zich als kathol... Lees meer
en sprak op het 29ste Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres Nederlandse Congressen
De Nederlandse Congressen waren gemeenschappelijke (culturele) ontmoetingen van Vlamingen en Nederlanders in Vlaanderen en Nederland die met onderbrekingen werden georganiseerd sinds 1849... Lees meer
(Brussel, 28 augustus 1906).

Een belangrijk werk is zijn Proeve van dichterstudie. Onze Dichters der ‘Heimat’ uit 1909, waaruit zowel een hevig flamingantisme Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
als een felbeleden katholicisme sprak. Na eerst nog het vereiste diploma van de oude humaniora voor de Centrale Examencommissie in Brussel te hebben behaald, legde Baur in oktober 1912 het examen af van de eerste kandidatuur Germaanse filologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Het jaar daarop trad hij in in het Theologisch Seminarie van Mechelen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleef Baur in Nederland, waar hij in oktober 1915 in Utrecht tot de eerste leerlingen behoorde van professor C.G.N. de Vooys. Hij werd echter opgeroepen voor militaire dienst als brancardier aan het IJzerfront. Zijn Vlaamsgezindheid evolueerde nooit in anti-Belgische richting en later zou hij zich in Gent resoluut keren tegen Vlaams-nationalisten zoals Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
en pater Jules Callewaert Callewaert, Jules
Dominicaan Jules Laurentius Callewaert (1886-1964) verwierf bekendheid als flamingantisch predikant. Zijn sympathie voor het VNV deed hem aan het begin van de Tweede Wereldoorlog de colla... Lees meer
.

Docent

Na de oorlog nam Baur zijn studie Germaanse filologie aan de KULeuven opnieuw op en in 1920 legde hij de twee proeven van het doctoraat (nu licentiaat) af. Eind 1920 werd hij, door tussenkomst van inspecteur Oscar van Hauwaert Van Hauwaert, Oscar
Lees meer
, in het atheneum van Gent aangesteld, en in 1923 vervulde hij ook een opdracht aan de Gentse Rijksmiddelbare normaalschool. In 1927 werd hij aan de Gentse Rijksuniversiteit benoemd voor een aantal colleges in de faculteit letteren en wijsbegeerte en aan het inmiddels opgerichte Hoger Instituut voor Opvoedkunde, dat hij op wetenschappelijke basis zou helpen uitbouwen. Bij het overlijden van Jules Persyn Persyn, Jules
Lees meer
(1933) werd hem bovendien het onderwijs in de Nederlandse literatuurgeschiedenis toevertrouwd. In 1938 werd hij van heel zijn pedagogische opdracht ontlast en slaagde hij erin een leerstoel uit te bouwen die het hele domein van de Nederlandse literatuurstudie omvatte. Naast zijn publicaties op het gebied van de moedertaaldidactiek, de vergelijkende literatuurstudie en de algemene literatuurwetenschap, concentreerde hij zich hoofdzakelijk op de wetenschappelijk gefundeerde Gezellestudie.

Politieke carrière

In de meidagen van 1940 was Baur waarnemend rector van de RUG, en tussen juni en december 1940 werd hij waarnemend vast secretaris van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
(KVATL. In 1946 werd hij naar aanleiding van de Koningskwestie Koningskwestie
Constitutioneel, politiek en maatschappelijk vraagstuk rond de persoon en de houding van koning Leopold III tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lees meer
CVP-senator (tot 1954), en als dusdanig ontpopte hij zich als een vurige verdediger van Leopold III van Saksen-Coburg, Leopold III
Leopold III (1901-1983) werd aan de vooravond van en tijdens de Tweede Wereldoorlog het boegbeeld van een autoritaire stroming in de Belgische politiek. Zijn controversiële houding en mee... Lees meer
. Hij trad in de Senaat ook op als verslaggever in de commissie van openbaar onderwijs, kwam tussen tijdens de discussie van de begroting van dat departement, interpelleerde over partijdige benoemingen (oktober 1946) en drong aan op verzachting van de repressiemaatregelen (juni 1948).

Na het bereiken van het emeritaat in 1957 zette hij zijn wetenschappelijke bedrijvigheid voort met een breed opgezette biografie over Albrecht Rodenbach. Bij zijn tachtigste verjaardag zorgde het provinciaal bestuur van Oost-Vlaanderen voor een viering die samenviel met de bekroning met de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse provincies (1966). Het Kultureel Jaarboek Oost-Vlaanderen 1966, verschenen rond Kerstmis 1968, bevat ook een keuze opstellen uit zijn hoogleraarstijd, met daarin onder meer de rede over ‘Hollands-Belgische Verhoudingen voor en na’ (1947) en zijn feestrede over ‘Integratie en Differentiatie’ (1950) als bestuurder van de KVATL (nu KANTL: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
), waarvan hij sedert 1937 lid was. Baur droeg ook bij tot het prestige van het gesproken Nederlands door de honderden spreekbeurten die hij hield over heel Vlaanderen.

Werken

– gedichten in Onze Stam; Jong Dietschland; Dietsche Warande en Belfort.
– Nieuwe Krachten, 1904.
– René De Clercq, eene letterkundige studie, 1908.
– Onze dichters der Heimat. Proeve van een dichtersstudie, 1909.
– De vergelijkende methode in de literatuurwetenschap, 1927.
– Uit Gezelle's leven en werk, 1931.
– Dichtwerken van Guido Gezelle, 2 dln., 1938.
– Gezelle-Van Oye, 1938.
– De literatuur, haar historiographie en methodes, 1939.
– Jubileumuitgave van Guido Gezelle's volledige werken, 18 dln., 1930-1939.
– Bloemlezing uit het Dichtwerk van Guido Gezelle, 1946.
– Isidoor Teirlinck, de kunstenaar, 1951.
– met J. den Haan en J. Hulsker, De Nederlandse letterkunde in honderd schrijvers, 1953.
– De filologie van het letterkundig comparatisme, 1957.

Literatuur

– P. de Smaele, Leven en streven van Prof. Dr. Frank Baur, in: Album Prof. Dr. Frank Baur, dl. 1, 1948.
– J. Sterck, Professor Dr. Frank Baur, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, 1959.
– T. Luykx (red.), Rijksuniversiteit Gent. Liber Memorialis 1913-1960, dl. 1, 1960.
– Huldezitting voor Prof. Dr. Frank Baur, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen 1967, 1969.
– A. van Elslander, Rouwhulde Prof. Em. Dr. Frank Baur, in: Verslagen en Mededelingen van de KVATL, 1968.
– Idem, Prof. Em. Dr. Frank Baur, in: Spieghel Historiael, 1969.
– M. Grypdonck, In Memoriam Prof. em. Dr. Frank Baur, in: T. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, jg. 28, 1969, nr. 2.
– K. Heeroma, Herdenking van Frank Baur, in: Jaarboek der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, 1969-1970.
– F. van Vlierden, Frank Baur en Guido Gezelle, in: Gezellekroniek, jg. 6, 1970, pp. 5-12.
– Ten huize van... zestiende reeks, 1980.
– M. Gysseling, Campo Santo Sint-Amandsberg 1980. Tentoonstelling Frank Baur 31 oktober-11 november 1980. Catalogus, in: Heemkundige Kring De Oost-Oudburg, Jaarboek XVIII,1981, pp. 110-118.
– A. van Elslander, Frank Baur, in: NBW, dl. 11, 1985.
– Idem, Prof. Dr. Frank Baur (1887-1969). Zijn werkzaamheden in de Academie, in:Verslagen en Mededelingen van de KANTL, 1987, pp. 216- 225.
– Anne Marie Musschoot en Yves T’Sjoen, Frank Baur (1887-1969), geraadpleegd op 19 februari 2022, op: www.UgentMemorie.be/personen/baur-frank-.

Suggestie doorgeven

1973: Antonin Van Elslander (pdf)

1998: Antonin Van Elslander (pdf)

2023: Anne-Marie Musschoot

Databanken

Inhoudstafel