Vlaamsche Opvoedkundige Vereeniging

De Vlaamsche Opvoedkundige Vereeniging (VOV) ontstond in Brugge in augustus 1922 tijdens het vijfde Vlaamse Filologencongres dat plaatsvond in het raam van de Vlaamsche Wetenschappelijke Congressen Vlaamsche Wetenschappelijke Congressen
De Vlaamsche Wetenschappelijke Congressen (1887-1942) ijverden in uiteenlopende vakgebieden voor een Nederlandstalige wetenschapsbeoefening in Vlaanderen. Lees meer . De impuls ging uit van Edward Peeters Peeters, Edward
Edward Peeters (1873-1937) was een jeugdauteur, onderwijsuitgever en pedagoog. Hij bracht internationale theoretische vernieuwingen in de opvoedkunde tot bij een Vlaams leespubliek en ijv... Lees meer , die onmiddellijk werd gesteund door Abraham Hans Hans, Abraham
Lees meer en Paul van Oye Van Oye, Paul
Paul van Oye (1886-1969) was hydrobioloog en hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Gent. Hij leverde als flamingant een cruciale bijdrage aan de vernederlandsing van het wetenschappelijke l... Lees meer .

Tijdens de eerste algemene vergadering, georganiseerd te Brussel op 26 december 1922, werd het bestuur verkozen; de kantonnale inspecteur J.-T. Strauven werd voorzitter en Hilaire Deman secretaris. De toen reeds zieke Peeters kreeg het erevoorzitterschap aangeboden.

Het doel van de VOV was drievoudig : a/ de beoefening van de opvoedkundige wetenschappen onder de leden; b/ de verbreiding van de opvoedkundige kennis bij de Vlaamse bevolking; c/ het bevorderen van de toepassing van de opvoedkundige beginselen in alle takken van het onderwijs. In de praktijk echter ging de aandacht van de VOV bijna uitsluitend naar het lager onderwijs.

Opvallend was dat de statuten van de vereniging expliciet de verdraagzaamheid predikten. Elke politieke, wijsgerige of pedagogische visie diende te worden geëerbiedigd. Dit had onder meer tot gevolg dat de VOV afwisselend door een katholieke en een niet-katholieke voorzitter werd geleid. De VOV groeide dan ook spoedig uit tot een werkelijke pluralistische pedagogische vereniging. Onder de leden trof men naast heel wat leerkrachten en hoogleraren, schooldirecties en inspectieleden, ook priesters, parlementairen, schepenen voor onderwijs, uitgevers en journalisten aan. Verscheidene Nederlanders – waaronder de bekende uitgever Wolters – sloten aan bij de VOV.

Leden en medewerkers

Het aantal leden steeg in 1937 tot ongeveer 2000. De lokale studiekringen, verspreid over heel Vlaanderen, organiseerden vergaderingen, lezingen en uitstappen. Tot de bekendste voordrachtgevers behoorden Hendrik van Tichelen, John Broeders, Jan Grauls Grauls, Jan
Jan Grauls (1887-1960) was een ambtenaar en taalkundige afkomstig uit Hasselt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog oefende hij achtereenvolgens de ambten uit van provinciegouverneur van Antwer... Lees meer , Jozef E. Verheyen Verheyen, Jozef
Pedagoog Jozef Verheyen (1889-1962) was hoogleraar aan de Gentse universiteit. Hij was medewerker van de Vlaamsche Opvoedkundige Vereeniging en publiceerde over pedagogie. Lees meer , Strauven, Deman, Herman Teirlinck Teirlinck, Herman
Lees meer , Paul de Keyser De Keyser, Paul
Paul de Keyser (1891-1966) was een hoogleraar en volkskundige. Hij doceerde esthetica, Middelnederlands en volkskunde. Hij werd in 1959 ondervoorzitter van de net opgerichte Kultuurraad v... Lees meer , Van Oye, Leo Roels Roels, Leo
Leo Roels (1882-1969) was een echte “schoolman”. Als onderwijzer bracht hij het tot inspecteur-generaal en was hij als zodanig niet alleen medeauteur van het vernieuwingsgezinde Leerplan ... Lees meer , Joris de Messemaeker, Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer , Ernest Claes Claes, Ernest
Ernest Claes (1885-1968) was een schrijver van volkse romans en verhalen en een leidend ambtenaar in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij vervolgd wege... Lees meer , Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer , Dr. Ovide Decroly, de Zwitserse hoogleraar Edouard Claparède enzovoort. De actieve leden van de VOV werkten meestal ook mee aan de tijdschriften Het Schoolblad voor Vlaanderen Het Schoolblad voor Vlaanderen
Het Schoolblad voor Vlaanderen (1920-1928) was een weekblad voor onderwijs en opvoeding. Het ijverde voor de vernederlandsing van het onderwijs in Vlaanderen. Lees meer (1920-1928) en Moderne School Moderne School
Lees meer (1927-1941).

Inhoud

De VOV publiceerde een merkwaardige Brochurenreeks, verzorgd door de Antwerpse uitgeverij De Sikkel. Veel invloed ging bijvoorbeeld uit van Intelligentieschaal voor Vlaamse kinderen, door Deman en A. de Saeger (1931). Voor het leervak Nederlands schreef inspecteur Strauven De spellingkrisis, haar oorzaken en haar bestrijding (1928) en Over beginsel Moedertaal-Voertaal en over tweede taalonderricht op de lagere school (1930). Bepaald vernieuwend waren afleveringen zoals ‘De klassebibliotheek’ (1929) en ‘Het oude en het nieuwe kinderboek’ (1934) beide door Ger Schmook Schmook, Ger
Lees meer , ‘Uit het werk van Piaget’ (1932) door de latere Leuvense hoogleraar Victor d'Espallier d' Espallier, Victor
Victor d'Espallier (1904-1975) was een pedagoog. Hij promoveerde als eerste met een Nederlandstalig doctoraatsproefschrift aan het Institut Supérieur de Louvain. Hij had de redactie in h... Lees meer , en ‘Opvoeding tot den vrede’ (1932) door de Gentse hoofdinspecteur Georges Verbrugge.

Vlaamsgezind

De VOV nam herhaaldelijk een kritisch standpunt in tegen bepaalde regeringsinitiatieven, vooral met betrekking tot de taalwetgeving en het moedertaalonderwijs. Zo werd in 1923 eenparig een motie gestemd voor de volledige vernederlandsing van de Gentse rijksuniversiteit en tegen de Nolf-barak. In 1934 werd heftig geprotesteerd tegen de gebrekkige toepassing van de wet van 14 juli 1932 op het taalregime in het lager en middelbaar onderwijs. Als Vlaamse pedagogische vereniging met pluralistisch karakter heeft de VOV tijdens het interbellum zeker een belangrijke rol gespeeld.

Kort na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd de vereniging ontbonden. Een beperkt aantal leden sloot zich aan bij de Vlaamsche Opvoedkundige Kring, een vereniging die in de zomer van 1940 werd opgeslorpt door Arbeidsorde.