Vlaamsche Kinderzegen

Oprichting

Vlaamsche Kinderzegen werd in 1937 opgericht als reactie tegen de Bond der Kroostrijke Gezinnen Bond van Grote en Jonge Gezinnen
Gezinsbond (1921-), tot februari 2002 nog Bond van Grote en van Jonge Gezinnen (de Bond), is een sociaal-culturele vereniging ter verdediging van het gezin. Door te wegen op het beleid en... Lees meer , de voorloper van achtereenvolgens de Bond van Grote Gezinnen, de Bond van Grote en Jonge Gezinnen en de huidige Gezinsbond. Die werd verweten dat – hoewel de leden in meerderheid Nederlandstalig waren – de leiding hoofdzakelijk in handen was van Franstaligen. De samenwerking met vrijzinnigen werd door het katholieke en Vlaams-nationalistische Vlaamsche Kinderzegen afgewezen. Volgens Vlaamsche Kinderzegen richtte de Bond der Kroostrijke Gezinnen zich bovendien al te zeer op de materiële belangenbehartiging voor grote gezinnen en te weinig op een ideële gezinspolitiek. De Bond der Kroostrijke Gezinnen reageerde op de oprichting van Vlaamsche Kinderzegen door zijn unitaire structuur te hervormen en onderhandelingen aan te knopen. Hoewel de gesprekken niet leidden tot enige toenadering, werd het succes van Vlaamsche Kinderzegen wel ingedamd door de reorganisatie volgens taalkundige lijnen van de Bond der Kroostrijke Gezinnen. Vlaamsche Kinderzegen vormde een onderdeel van de ambitie van het politieke Vlaams-nationalisme in de jaren 1930 om een eigen middenveld en een eigen zuil uit te bouwen, waarvan onder meer ook een eigen pers Pers
Van bij het ontstaan van de Vlaamse beweging vervulde de Nederlandstalige pers een belangrijke rol als spreekbuis. De veelheid aan Vlaamse kranten en (week)bladen die in de 19de en 20ste ... Lees meer en een eigen syndicaat deel uitmaakten.

De oprichting van Vlaamsche Kinderzegen, ‘gebouwd op Kristelijken Vlaamschen en Volkschen grondslag’, ging uit van een aantal Aalsterse Vlaams-nationalisten. Onder hen onderwijzer Herman de Vos De Vos, Herman
Herman De Vos (1897-1944) was een onderwijzer uit Aalst en lag aan de basis van de gezinsorganisatie Vlaamsche Kinderzegen, die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde. Bij de bevrij... Lees meer , politicus Bert d'Haese D'Haese, Bert
Bert D’Haese (1889-1982) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme en engageerde zich tijdens het interbellum in het Vlaams-nationalisme. Na de Tweede Wereldoorlog wa... Lees meer , schrijver Jef Scheirs (1885-1960) en journalist en politicus Staf van Nuffel Van Nuffel, Staf
Staf van Nuffel (1893-1955) was een Vlaams-nationalistisch journalist en politicus. Lees meer , die respectievelijk 11, 10, 12 en 17 kinderen hadden.

Werking

Het secretariaat van Vlaamsche Kinderzegen was aanvankelijk gevestigd in Aalst en later in Brussel. Het werkingsgebied van Vlaamsche Kinderzegen omvatte heel Vlaanderen en de organisatie kende onder meer een groot succes in West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Lees meer , waar de drukker van het ledenblad, Eugeen Top (1903-2001), zich manifesteerde als een bijzonder bedrijvige propagandist. Vlaamsche Kinderzegen beschikte over een eigen lied, waarvan de tekst werd geschreven door priester en auteur Gery Helderenberg (1891-1979) op muziek van Gaston Feremans Feremans, Gaston
Gaston Feremans (1907-1964) was een Vlaamsgezinde componist en dirigent, die op tal van Vlaams-nationalistische bijeenkomsten optrad. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapte hij in de ‘cult... Lees meer .

Aanvankelijk richtte men zich uitsluitend tot gezinnen met ten minste zeven kinderen, later konden ook gezinnen met vier kinderen toetreden. Grote Vlaamse gezinnen zouden de ‘Vlaamsche volkskracht’ en de politieke macht van Vlaanderen versterken, aldus Vlaamsche Kinderzegen. De voorzitter van de organisatie en de secretaris, respectievelijk Edward Brieven Brieven, Edward
Edward Brieven (1900-1988) was van 1938 tot 1945 afgevaardigd bestuurder van het Vlaams Economisch Verbond en bleef ook daarna werken voor deze Vlaamse werkgeversorganisatie. Hij was zowe... Lees meer en De Vos, waren allebei lid van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer , de partij waaraan de vereniging ook als geheel was gelieerd. Tal van katholieke flaminganten, de meesten van Vlaams-nationalistische signatuur, betuigden hun steun: August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer , Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer , Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer , Jozef Goossenaerts Goossenaerts, Jozef
Jozef Goossenaerts (1882-1963) was een Vlaams-nationalistische duivel-doet-al, die gedurende meer dan een halve eeuw betrokken was bij uiteenlopende socioculturele, (partij)politieke en i... Lees meer , Tony Herbert Herbert, Tony
Tony Herbert (1902-1959) was een aanvankelijk radicaal Vlaams-nationalistische en vanaf medio jaren 1930 Belgischgezinde ingenieur en textielindustrieel met autoritaire opvattingen. Hij ... Lees meer , Jeroom Leuridan Leuridan, Jeroom
Jeroom Leuridan (1894-1945), leraar en advocaat, was van 1929 tot 1944 parlementslid van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), en vanaf 1934 VNV-gouwleider van West-Vlaanderen. Hij was een ... Lees meer , Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer en Hendrik van de Weijer Van de Wijer, Hendrik
Hendrik J. van de Wijer (1883-1968), germanist, naamkundige en gewoon hoogleraar te Leuven, was als stichter en hoofdredacteur de drijvende kracht achter het weekblad Nieuw Vlaanderen en ... Lees meer .

Ideologie

‘Man en vrouw komen samen om kinderen tot Gods glorie te verwekken en op te voeden’, zo luidde het in het editoriaal van het maartnummer van 1938 van het ledenblad Vlaamsche Kinderzegen, dat verscheen vanaf mei 1937. ‘Het gezin is de cel der samenleving,’ zo ging het verder: ‘De natie kan slechts blijven bestaan en aangroeien door het groot gezin’. Vlaamsche Kinderzegen pleitte voor familiestemrecht: ‘De vader van het gezin, of zijn plaatsvervanger, brengt de stemmen uit van zijn politiek onmondige gezinsleden. Een vader van een gezin met moeder en vijf kinderen zou dus 7 stemmen kunnen uitbrengen’. Het tijdschrift Vlaamsche Kinderzegen vertoonde een even sterk anti-Belgisch en revendicatief als katholiek-moralistisch discours. Men had het herhaaldelijk over ‘natuurgetrouwe normale gezinnen’ en een moreel ‘gezond’ leven werd eenzijdig geassocieerd met katholiek en Vlaams. Voortdurend werd beklemtoond dat ‘de man de maatschappelijke roeping heeft een gezin te vestigen, en brood te winnen voor vrouw en kind’. ‘De getrouwde vrouwen van de fabriek’ was een van de 12 actiepunten die in het novembernummer van 1938 van Vlaamsche Kinderzegen werden vooropgesteld, net als ‘de voorrang voor de leden van groote gezinnen bij staatsbenoemingen’ en de ‘afschaffing van den kindertoeslag voor het eerste en het tweede kind, en verdubbeling van den kindertoeslag der verdere kinderen’. Voor het overige leverde het blad advies inzake beroepsoriëntatie, aangepaste woningbouw en dergelijke.

Tijdens de mobilisatie na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer pleitte Vlaamsche Kinderzegen ervoor om de vaders en de volwassen jonge mannen van grote gezinnen te ontzien. Op 25 september 1938 en 17 september 1939 organiseerde Vlaamsche Kinderzegen een congres, respectievelijk in Antwerpen en in Hasselt.

De Tweede Wereldoorlog

‘Thans is het uur van ‘Vlaamsche Kinderzegen’ geslagen’, zo kopte Vlaamsche Kinderzegen in het eerste nummer dat verscheen na de Duitse inval in België op 10 mei 1940, dat van mei- september 1940. En verder: ‘Alles wordt in Vlaanderen heringericht op Vlaamsch nationalen grondslag. We hoeven ons niet aan te passen: ons programma blijft in zijn geheel bestaan’. ‘De Dietsche gemeenschap: Vlaanderen, Nederland, behooren tot de ‘levende’ Volkeren in Europa,’ zo luidde het enkele bladzijden verder. In het nummer van oktober-november 1940 werd ‘het liberaal-marxistisch, z.g. democratisch regime’ smalend weggezet en werd daartegenover in Nieuwe Orde-jargon gepleit voor ‘een volksverbonden regime’ en ‘een ordevolle gemeenschap’.

In praktische zin zorgde het collaborerende Vlaamsche Kinderzegen – ondanks oplopende interne spanningen – tijdens de Tweede Wereldoorlog voor een uitgebreide dienstverlening, met onder meer huwelijkspremies, kraamzorg, studiebeurzen en goedkope leningen (zie collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer ). Het kreeg van de bezetter een voorkeursbehandeling, in het bijzonder wat betreft voedselbedeling. Nazi-Duitsland werd door Vlaamsche Kinderzegen gepropageerd als een model inzake gezinsbeleid. Vóór 1940 had Vlaamsche Kinderzegen trouwens al geschreven dat het Adolf Hitler ‘niet om stemmenjacht te doen was. Hij wilde met al de middelen, die het oppergezag hem ter hand stelden, de toekomst van het Duitsche volk verzekeren’.

1944 en later

Na de bevrijding werd Vlaamsche Kinderzegen geconfronteerd met zijn collaboratieverleden. Zo werd secretaris De Vos in 1944 vermoord door verzetslieden, zij het dat die eigenlijk iemand anders op het oog hadden.

Vlaamsche Kinderzegen, dat zich in 1950 reorganiseerde, verleende in die jaren steun aan de weduwen en kinderen van onder meer De Vos en Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer , die in 1942 was gesneuveld aan het Oostfront. In 1969 en 1971 werd het resterende kapitaal geschonken aan het Dominik Salvo Instituut in Gits, een centrum voor gehandicaptenzorg. Op die manier hield Vlaamsche Kinderzegen definitief op te bestaan.