Vlaamsch Legercomiteit

Organisatie
Nico Van Campenhout (2023, aanvulling), Richard Boijen (1998)

Het Vlaamsch Legercomiteit (1909-1913) en de Vlaamsche Legercommissie (1927-1928) kwamen op voor de wettelijke vernederlandsing van het leger.

Alternatieve naam
Vlaamsche Legercommissie
Oprichting
1909
Stopzetting
1928
Leestijd: 2 minuten

Het Vlaamsch Legercomiteit werd in 1909 op initiatief van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
(ANV) door voornamelijk oud-militairen in Antwerpen opgericht. Dat gebeurde naar aanleiding van de parlementaire besprekingen van de wetsontwerpen betreffende de afschaffing van het lotelingensysteem en de vervanging door een algemene militaire dienstplicht.

In 1913, bij de parlementaire debatten over de regeringsontwerpen voor een taalwetgeving Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
inzake het leger Leger
Lees meer
, werd het comité weer opgestart. Het Vlaamsch Legercomiteit publiceerde dat jaar een aantal brochures om de Vlaamsgezinde eisen voor eentalige legereenheden bekend te maken. De teneur ervan was dat het leger nooit populair zou worden in Vlaanderen als het Nederlands en de Nederlandstalige militairen niet naar waarde werden geschat. In Brussel werd datzelfde jaar een betoging met ongeveer 10.000 aanwezigen georganiseerd, die werd gevolgd door een vergadering waarop de intentie werd gelanceerd om een permanent secretariaat op te richten dat eentalige Vlaamse en Waalse regimenten bij de publieke opinie zou propageren.

Vlaamsche Legercommissie

In november 1927 wekte Jef Rombouts Rombouts, Jef
Jef Rombouts (1893-1952) ijverde tijdens de Eerste Wereldoorlog als officier in het Belgische leger voor een verbetering van de situatie van de gewone Vlaamse soldaat. Hij lag mee aan de ... Lees meer
het Vlaamsch Legercomiteit weer tot leven onder de nieuwe naam Vlaamsche Legercommissie. Er maakten opnieuw vooral oud-militairen deel uit van de organisatie, vooral van katholieke of Vlaams-nationalistische signatuur. Tot de bestuursploeg behoorden – naast Rombouts – Omer Carpentier (1890-1970), Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
, Adiel Debeuckelaere Debeuckelaere, Adiel
Adiel Debeuckelaere (1888-1979) was een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij zou zijn imago vooral opbouwen dankzij zijn leidende rol in de Frontbeweging. Lees meer
, Hilaire Gravez Gravez, Hilaire
Hilaire Gravez (1889-1974) was een Vlaams-nationalistische politicus en arts, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol speelde in de Frontbeweging. Tijdens de jaren 1930 koos... Lees meer
, Joris Lannoo Lannoo, Joris
Joris Lannoo (1891-1971) was een belangrijke drukker en uitgever van katholieke flamingantische signatuur. In het interbellum was hij lid van Verdinaso. Lees meer
en Albert Pil Pil, Berten
De scheikundige Albert ‘Berten’ Pil (1892-1940) was oud-strijder van de Eerste Wereldoorlog en lag mee aan de basis van het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS). Pil was erg actief in ... Lees meer
. Priester Eugeen van de Perre Van de Perre, Eugeen
Eugeen van de Perre (1876-1952) was onderpastoor van de Antwerpse Heilig Hartparochie. Hij zette zich na de Eerste en de Tweede Wereldoorlog in voor getroffenen door de repressie. Lees meer
nam het secretariaat op zich. Het doel van De Vlaamsche Legercommissie was om te komen tot ‘Vlaamse en Waalse afdelingen, opgeleid, aangevoerd en bestuurd in de moedertaal van de dienstplichtigen’. Via het blad Het Legervraagstuk Het Legervraagstuk
Het tijdschrift Het Legervraagstuk was de spreekbuis van de Vlaamsche Legercommissie en kwam op voor de vernederlandsing van het leger. Lees meer
(1928-1930) werd deze doelstelling verspreid en werd aan parlementsleden documentatie aangereikt in de hoop dat zij wetgevende initiatieven zouden nemen om dat te realiseren.

De taalwet in verband met het leger van 1928

De Vlaamsche Legercommissie slaagde erin om Rombouts haar standpunten te laten toelichten voor de gemengde parlementaire legercommissie die op 15 december 1927 door de regering- Henri Jaspar Jaspar, Henri
Henri Jaspar (1870-1939) was een Brusselse katholieke politicus die een oplossing wilde voor de Vlaamse kwestie. Lees meer
in het leven was geroepen om de taaltoestanden in het leger te bestuderen. Nadat de besluiten van deze commissie in mei 1928 in wetsontwerpen waren verwerkt, verspreidde de Vlaamsche Legercommissie op meer dan 100.000 exemplaren het pamflet Alarmkreet, waarin deze teksten als onvoldoende en ontoereikend van de hand werden gewezen. Na de goedkeuring van de taalwetten in september 1928 en de uitvaardiging ervan in november daaropvolgend hield de Vlaamsche Legercommissie op te bestaan.

Literatuur

– R. Boijen, De Taalwetgeving in het Belgische Leger (1830-1940), 1992.

Suggestie doorgeven

1975: Guido Provoost (pdf)

1998: Richard Boijen

2023: Nico Van Campenhout

Inhoudstafel