Verbond van Vlaamsch-Hollandsche Vereenigingen

Organisatie
Harold van der Kraan (2023, aanvulling), Pieter Van Hees (1998)

Het Verbond van Vlaamsch-Hollandsche Vereenigingen was een overkoepelend bestuursorganisme van Vlaamse verenigingen in Nederland tijdens de jaren 1920-1930. Deze organisatie, waarvan veel oud-activisten deel uitmaakten, bepleitte een cultureel en politiek Groot-Nederland.

Oprichting
1926
Stopzetting
juli 1941
Leestijd: 2 minuten

Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
weken heel wat activisten Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
uit naar Nederland om te ontsnappen aan gerechte vervolging, veroordeling en sanctionering (zie Repressie na de Eerste Wereldoorlog Repressie na de Eerste Wereldoorlog
De ‘repressie’ na de Eerste Wereldoorlog was de bestraffing van degenen die tussen 1914 en 1918 met de Duitse bezetter collaboreerden en misdrijven tegen de veiligheid van de (Belgische)... Lees meer
). Samen met Noord-Nederlanders die met hen sympathiseerden, vormden zij al spoedig verenigingen in een aantal Nederlandse steden.

Verenigingen die via het Verbond van Vlaamsch-Hollandsche Vereenigingen samenwerkten, concentreerden zich in Amsterdam (Vlaamsch-Hollandsche Vereeniging Guido Gezelle, 1926), Den Haag (Vereeniging voor Vrij Vlaanderen, vanaf 1923 genaamd Hou en Trou), Rotterdam (Flandria) en Utrecht (Vlaamsch-Hollandsche Vereeniging, later vervangen door een plaatselijke afdeling van de Stichting Noord-Nederland-Vlaanderen Stichting Noord-Nederland Vlaanderen
De Stichting Noord-Nederland Vlaanderen (1936-1941), die nauwe banden onderhield met het Vlaams Nationaal Verbond (VNV),  was een Nederlandse organisatie die via activiteiten in verband ... Lees meer
). De Groot-Nederlandsche Vereeniging Groot-Nederlandsche Vereeniging
Lees meer
in Eindhoven, hoewel iets anders van opzet, leunde eveneens aan bij het Verbond.

Het Verbond werkte nauw samen met de in 1917 opgerichte Dietsche Bond Dietsche Bond
De Dietsche Bond (1917-1941) werd opgericht als activistisch gezind alternatief voor het neutrale Algemeen-Nederlands Verbond. De bond nam verschillende prominente activisten op in zijn ... Lees meer
en met het in Nederland geredigeerde en uitgegeven weekblad Vlaanderen (1922-1933) Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer
van de uitgeweken Vlamingen Josué de Decker De Decker, Josué
Classicus Josué de Decker (1879-1953) was tijdens de Eerste Wereldoorlog een kopstuk van het activisme en hoogleraar aan de vernederlandste Gentse universiteit. Daarna week hij uit naar N... Lees meer
en Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer
. In de respectieve steden organiseerden de diverse plaatselijke verenigingen lezingen en andere activiteiten in verband met de Vlaamse beweging. In de vlakbij de Belgische grens gelegen Nederlandse steden Roosendaal, Bergen op Zoom en Breda organiseerde het Verbond ook ‘Dietsche landdagen’ die toegankelijk waren voor Vlamingen, Nederlanders en Afrikaners.

Het Verbond wees in het algemeen de Belgische staat af, propageerde een cultureel en politiek Groot-Nederland Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
en onderhield regelmatig contact met Vlaams-nationalistische politici. Om de Dietse eisen krachtiger op het publieke forum te kunnen presenteren, werd overwogen om alle ledenorganisaties te fusioneren tot één grote overkoepelende Dietse vereniging. Dat idee werd echter nooit uitgevoerd.

Tijdens de eerste maanden van de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
voerden Vlaams-Hollandse verenigingen, onder de vlag van het in augustus 1940 opgerichte Verbond van Heel-Nederlandsche Vereenigingen Verbond van Heel-Nederlandsche Vereenigingen in Noord-Nederland
Het Verbond van Heel-Nederlandsche Vereenigingen in Noord-Nederland was een Groot-Nederlands federatief verenigingsverband (1940-1941). Lees meer
, campagne tegen de mogelijke invoering van het Duits als voertaal in het lager onderwijs in Nederland, wat door het bezettingsbestuur werd beschouwd als een ongeoorloofde inmenging.

Net zoals alle andere Groot-Nederlandse groepen werd het Verbond van Vlaamsch-Hollandsche Vereenigingen in juli 1941 door de Duitse bezetter opgeheven.

Literatuur

— P. van Hees, Vlaamse ballingen als politieke vluchtelingen in Nederland tijdens het interbellum, in: Tijdschrift voor Geschiedenis, 1987, nr. 3, pp. 394-411.  

Suggestie doorgeven

1975: Pieter Van Hees (pdf)

1998: Pieter Van Hees

2023: Harold van der Kraan

Inhoudstafel