Vaste Commissie voor de verbetering van de betrekkingen tussen de Belgische taalgemeenschappen

Organisatie
Herwig De Lannoy (2023, herwerking), Nico Wouters (1998)

De Vaste Commissie voor de verbetering van de betrekkingen tussen de Belgische taalgemeenschappen was een parlementair overlegorgaan in 1966-1968 om via dialoog een nieuwe communautaire pacificatie te bereiken zonder aan de Belgische eenheidsstaat te raken. Door de afzijdigheid van de regering werd ze opgedoekt zonder dat ze tot enig definitief besluit was kunnen komen.

Alternatieve naam
Commissie Meyers
Commissie Vrancx
Commissie Vranckx
Commission permanente pour l'amélioration des relations entre les communautés linguistiques belges
Oprichting
20 oktober 1966
Stopzetting
februari 1968
Leestijd: 3 minuten

Het eerste wetsontwerp ter oprichting van de Vaste Commissie voor de verbetering van de betrekkingen tussen de Belgische taalgemeenschappen werd ingediend door minister van Binnenlandse Zaken Alfons Vranckx Vranckx, Alfons
Alfons Vranckx (1907-1979) was een hoogleraar rechten en een socialistische politicus met een Vlaamsgezinde overtuiging, die zich op diverse gebieden inzette voor de ‘Vlaamse zaak’, maar ... Lees meer
(1965-1966). De volgende regering- Paul vanden Boeynants Vanden Boeynants, Paul
De rechts-conservatieve christendemocraat Paul vanden Boeynants (1919-2001) werd twee keer premier, in 1966-1968 en in 1978-1979. Tegelijk drukte hij zijn stempel op het bestuur van de st... Lees meer
- Willy de Clercq De Clercq, Willy
Willy de Clercq (1927-2011) was een Vlaamse liberale politicus. Hij was een van de stichters en de eerste voorzitter van de Vlaamse Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV). Lees meer
(1966-1968) kondigde na de winst van de communautaire partijen bij de parlementsverkiezingen van 1965 een afkoelingsperiode aan, maar zette toch door met het installeren van die parlementaire commissie voor communautaire betrekkingen. De nieuwe minister van Binnenlandse Zaken Herman Vanderpoorten Vanderpoorten, Herman
Herman Vanderpoorten (1922-1984) was een liberale, Vlaamsgezinde politicus. Hij was nauw betrokken bij de pogingen tot staatshervorming in periode van 1960 tot 1970 en was een van de arch... Lees meer
diende het ontwerp opnieuw in. De Kamer keurde de wet voor de oprichting van de Vaste Commissie op 1 juli 1966 met 139 tegen 23 stemmen goed. De Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
, de communistische partij, de Parti wallon en het Front démocratique des Francophones Démocrate féderaliste indépendant
Lees meer
stemden tegen. De commissie werd op 20 oktober 1966 geïnstalleerd en ontleende haar naam achtereenvolgens aan Vanderpoorten en daarna aan de voorzitter van de commissie gewezen minister Paul Meyers Meyers, Paul
Advocaat en politicus Paul Meyers (1921-2011) zetelde in tal van commissies, bekleedde twee ministeriële mandaten en was volksvertegenwoordiger voor de CVP. Lokaal drukte hij zijn stempel... Lees meer
en minister Vranckx.

Naast de voorzitter en twee secretarissen waren er zesendertig leden, allen parlementariërs. Elk van de drie traditionele partijen (van christendemocraten, socialisten en liberalen) vaardigde vier Nederlandstaligen, evenveel Franstaligen en evenveel uit het kiesarrondissement Brussel af. Bij het samenstellen van de commissie werd betracht alle levensbeschouwelijke en communautaire evenwichten te respecteren. Er werd gestart met het inventariseren van de taalvraagstukken en daarna zou het probleem-Brussel worden aangepakt. Bedoeling was rustig en pragmatisch te praten over het toekomstig samenleven van Vlamingen en Franstaligen en via een wederzijdse dialoog een nieuwe communautaire pacificatie te bereiken zonder aan de Belgische eenheidsstaat te raken. De commissie wilde hiervoor meningen verzamelen van zoveel mogelijk vertegenwoordigers van Vlaamse en Waalse economische, sociale en politieke groepen. Er waren gesprekken met onder andere vertegenwoordigers van de Kultuurraad voor Vlaanderen Kultuurraad voor Vlaanderen
De Kultuurraad voor Vlaanderen was een vereniging zonder winstoogmerk opgericht op 21 april 1959, omgevormd tot Interprovinciale Cultuurraad voor Vlaanderen vzw (ICV) op 31 januari 1976 e... Lees meer
, de Vlaamse Volksbeweging Vlaamse Volksbeweging
De Vlaamse Volksbeweging (VVB) was een Vlaams-nationalistische drukkingsgroep, die werd opgericht in 1952 en tot het begin van de jaren 1970 een breder publiek mobiliseerde voor Vlaamsge... Lees meer
, het Congrès National Wallon en de Association des Francophones de Flandre.

Al bij aanvang van de werkzaamheden in november 1966 ontstonden interne discussies over de bevoegdheden van de commissie. Die functioneerde in werkelijkheid als koelkast. De regering stuurde al haar wetsvoorstellen betreffende taalvraagstukken wel naar de commissie, maar voor het overige hield ze zich strikt afzijdig. Toen de regering-Vanden Boeynants in februari 1968 over de splitsing van de Katholieke Universiteit Leuven viel, was de commissie nog tot geen enkel definitief besluit kunnen komen. Over Brussel, één van de voornaamste thema’s, was slechts een aanvang genomen van de redactie van een voorontwerp van verslag. De nieuwe regering- Gaston Eyskens Eyskens, Gaston
Gaston Eyskens (1905-1988) was een Vlaamsgezinde katholieke econoom en politicus, die onder andere eerste minister was ten tijde van de Koningskwestie en aan de basis lag van de eerste st... Lees meer
besefte dat meer nodig was dan taalwetten om de betrekkingen tussen de Belgische taalgemeenschappen te verbeteren. Via een grondwetsherziening moest een pact der Belgen tot stand komen. De regering benoemde geen nieuwe commissieleden, waardoor de Vaste Commissie ophield te bestaan. Er werd een ‘Werkgroep der 28’ geïnstalleerd, die de eerste staatshervorming Staatshervorming
Tussen 1970 en vandaag werden zes staatshervormingen doorgevoerd die België omvormden van een unitaire in een federale staat met drie gewesten, het Vlaamse, het Waalse en het Brussels Hoo... Lees meer
van 1970 voorbereidde.

Literatuur

– J. Soenen, Spiegel Vlaamse beweging: De Commissie Vranckx, in: Neerlandia, jrg. 69, 1965, nr. 11, pp. 173. [https://www.dbnl.org/tekst/_nee003196501_01/_nee003196501_01_0193.php] [geraadpleegd 4/10/2023].
– [Mededelingen van het Verbond der Vlaamse Academici], De kommissie Vranckx, in: Neerlandia, jrg. 70, 1966, nr. 3, pp. I-IV. [https://www.dbnl.org/tekst/_nee003196601_01/_nee003196601_01_0047.php?q=kommissie%20vranckx#hl1] [geraadpleegd 4/10/2023].
– R. Senelle, Heeft de Vaste Commissie voor de verbetering van de betrekkingen tussen de Belgische taalgemeenschappen nuttig werk verricht?, in: Veertig jaar Belgische politiek. Liber Amicorum aangeboden aan Minister van Staat A.E. De Schryver ter gelegenheid van zijn 70e verjaardag, 1968, pp. 638-655.
– H. Todts, Hoop en wanhoop der Vlaamsgezinden, III, 1971.
– T. Luykx en M. Platel, Politieke geschiedenis van België van 1789 tot heden, II, 1985.
– L. Huyse, De gewapende vrede. Politiek in België na 1945, 2008.

Suggestie doorgeven

1975: Rigo De Nolf (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Herwig De Lannoy

Inhoudstafel