Sterckx, Engelbert

Engelbert Sterckx was afkomstig uit een welgestelde landbouwersfamilie. Hij studeerde aan het Sint-Augustinuscollege te Edingen, aan de middelbare school in Leuven (1808-1809) en vanaf september 1811 aan het Grootseminarie te Mechelen. Na zijn priesterwijding op 18 juni 1815 doceerde hij aan dit seminarie filosofie en moraaltheologie, waarna hij in 1821 pastoor werd in Boechout, in 1824 pastoor-deken in Antwerpen en in 1827 vicaris-generaal van aartsbisschop Franciscus Antonius de Méan (1756-1831). Op 15 januari 1831 werd hij vicaris capitularis van het aartsbisdom te Mechelen, op 9 april 1832 volgde hij De Méan op als aartsbisschop van Mechelen en op 13 september 1838 werd hij kardinaal gecreëerd. Tot 1839 was hij ten slotte primaat der Nederlanden, daarna primaat van België.

Tijdens het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830) gaf Sterckx uitvoering aan de verzoeningspolitiek van De Méan tussen de katholieke Kerk Kerk
De verhouding tussen Kerk en Vlaamse beweging vertoont historisch een tweevoudig beeld. Enerzijds waren de godsdienstige en de Vlaamsgezinde overtuiging innig verstrengeld en vormde de cl... Lees meer en de regering van koning Willem I der Nederlanden, Willem I
Willem I (1772-1843) was koning der Nederlanden van 1815 tot 1840, en dus ook tussen 1815 en 1830 (de jure tot 1839) van het zuidelijke deel daarvan. Zijn beleid inzake de nationale taal ... Lees meer . Dat belette hem niet – eveneens in overleg met De Méan – een coördinerende rol te spelen in het verzet tegen de oprichting van het Collegium Philosophicum in Leuven. Waar De Méan in de aanvangsfase van de Belgische Revolutie Belgische Revolutie
De Belgische Revolutie is de naam van de opstand van 1830-1831 in de zuidelijke provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden van koning Willem I. De opstand leidde tot de splits... Lees meer een voorzichtige en enigszins wantrouwende houding aannam, trok zijn opvolger Sterckx de kaart van de alliantie tussen katholieken en liberalen, in nauw overleg met Francesco Capaccini (1784-1845), de pauselijke internuntius in Den Haag. Tegen geestelijken met orangistische Orangisme
Het orangisme is de verzamelterm voor het verzet tegen de Belgische afsplitsing van het Koninkrijk der Nederland onder leiding van Willem I van Oranje. Lees meer sympathieën trad hij hard op, waarbij hij stapsgewijs ook zijn collega-bisschoppen op die lijn probeerde te krijgen. In 1831 drong hij bij de paus aan op het aanvaarden van de liberale Belgische grondwet en had hij zo een aandeel in een initieel goede verhouding tussen Kerk en staat, wat aan de basis lag van de aanvankelijke Belgisch-patriottische houding van vele katholieke Vlamingen. Toen Paus Gregorius XVI in de encycliek Mirari Vos de grondwet impliciet leek te veroordelen, deed Sterckx er alles aan om de aandacht voor dit document zo beperkt mogelijk te houden. Zelfs nadat de verhoudingen tussen katholieken en liberalen verzuurden, bleef Sterckx aan zijn bemiddelende rol vasthouden en wees hij op de mogelijkheden die de liberale grondwet aan de katholieken verschafte om hun geloof te verspreiden.

De pragmatische houding die hij toonde inzake religieuze aangelegenheden nam Sterckx niet enkel op politiek gebied aan, maar ook op cultureel en pedagogisch gebied (stichting katholieke Leuvense universiteit in 1834). Hij was op die manier een belangrijke rem op de ultramontaanse stroming in België. Daarnaast legde hij zich onder meer toe op het verbeteren van de theologische opleiding van de geestelijken. Zijn bestuursstijl was autoritair, zowel naar zijn collega-bisschoppen toe als in zijn verhouding tot de reguliere clerus, die hij wantrouwde.

Sterckx had een zekere sympathie voor de activiteiten van Vlaamsgezinde collegeleraars of -directeurs als Jan-Baptist David David, Jan-Baptist
Jan-Baptist David (1801-1866) was een katholiek priester, en vanaf 1834 hoogleraar nationale taal, letterkunde en geschiedenis aan de Katholieke Universiteit in Mechelen en Leuven. Hij sp... Lees meer , die de Nederlandse volks taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer als een instrument voor een godsdienstig-morele opvoeding van het volk zagen en die hiermee tegelijk een Belgisch-nationaal Belgisch nationalisme
Lees meer gevoel wilden creëren.