Spaeninkx, Thaddeus

Persoon
Guido Landuyt (2023, ongewijzigd), Guido Landuyt (1998)

Priester Thaddeus Spaeninckx (1872-1947) promootte als leraar het ABN. Tijdens de Eerste Wereldoorlog sympathiseerde hij met het activisme. Daarna werd hij schooldirecteur in Baarle-Hertog.

Geboorte
Tombeek, 23 mei 1872
Overlijden
Baarle-Hertog, 20 mei 1947
Leestijd: 2 minuten

Was de zoon van een Vlaamsgezind leraar en opvoedkundige aan de normaalschool te Mechelen. Spaeninkx studeerde in deze stad aan het verfranste Sint-Romboutscollege en werd in 1896 tot priester gewijd. Tot in 1914 was hij leraar aan het Klein Seminarie van Hoogstraten Klein Seminarie van Hoogstraten
Het Klein Seminarie van Hoogstraten (1835) kende tot na de Tweede Wereldoorlog een prominente Vlaamsgezinde scholierenbeweging. Lees meer
, waar hij Duits, Engels en Frans doceerde. Van 1914 tot 1918 was hij directeur bij de zusters van het Kind Jezus te Borsbeek. Na een verblijf in de gevangenis wegens zijn aandeel in het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
werd hij directeur van de broeders van Christelijke scholen te Baarle- Hertog (1921-1946).

In de jaren dat het blad De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer
nog verboden was, hield hij de Vlaamsgezinde leerlingen menigmaal de hand boven het hoofd en stimuleerde hun flamingantisme Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
. Hij begeleidde Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer
bij zijn eerste stappen in de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
en onderhield met hem een boeiende correspondentie.

Sedert 1906 was hij de geestdriftige promotor van het Algemeen Beschaafd Nederlands Algemeen Nederlands (AN)
Lees meer
, dat hijzelf in Nederland ging aanleren. Aan de hand van een klein eigen cryptisch handboekje doceerde hij in de drie hoogste humanioraklassen tussendoor fonetiek en Nederlandse uitspraak, die niet op het leerprogramma stonden, maar ijverig werden gevolgd. Zijn leerlingen zijn in het hoger onderwijs later overal vurige voorvechters voor het Algemeen Beschaafd Nederlands geweest. Ook op de Leuvense Vacantieleergangen Vliebergh-Sencie-leergangen
De Vliebergh-Sencie-Leergang waren cursussen aan de Leuvense universiteit voor leraars uit het vrij middelbaar onderwijs (sinds 1907). Lees meer
gaf hij een aantal lessen uitspraak. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij een van de vele medewerkers bij de Duitse commissie, belast met het voorbereidende werk voor de vernederlandsing van de universiteit. Beïnvloedde mede Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer
s beslissing het professoraat aan de vernederlandse Gentse universiteit te aanvaarden. Ook Jules Persyn Persyn, Jules
Lees meer
sprak hij hierover aan, maar die weigerde alhoewel hij aanvankelijk zijn jawoord had gegeven. Ondanks zijn activistische sympathieën bedankte Spaeninkx voor het lidmaatschap van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
, overtuigd dat hij maar diensten kon bewijzen aan de Vlaamse zaak door niet op de voorgrond te treden.

Spaeninkx was ook de ziel en de verantwoordelijke leider van de keurige, zeer wetenschappelijke reeks Nederlandsche Schrijvers voor het Middelbaar Onderwijs (21 deeltjes), die enig succes kende.

Werken

– Over de algemeene uitspraak van het Nederlandsch, z.j.

Literatuur

– Komaan, jg. 3 (1938), p. 81-90; jg. 6 (1947), p. 95-96.
– Uit het archief van Frans Van Cauwelaert, 1971.
– M. van Mechelen (ed.), Uit de briefwisseling van Frans Van Cauwelaert, 1985-1986.

Suggestie doorgeven

1975: Jozef Lauwerys (pdf)

1998: Guido Landuyt

2023: Guido Landuyt

Databanken

Inhoudstafel