Salsmans, Jozef
Jozef Salsmans (1873-1944) was een Vlaamse priester-jezuïet en professor moraaltheologie. Hij pleitte voor een culturele verheffing van het Vlaamse volk en was bezieler van de Nederlandstalige letterkunde. Hij was tevens lid van de gilde Eigen Leven.
Jozef Salsmans trad na zijn humaniorastudies aan het Onze-Lieve-Vrouwcollege te Antwerpen in bij de jezuïeten te Drongen (1891), studeerde aan het Filosofisch (1894-1897) en Theologisch (1901-1906) College van zijn orde in Leuven en was tussenin leraar aan het O.L.V.-college en docent voor zijn jongere medebroeders. Salsmans werd in 1905 priester gewijd en was van 1907 tot 1936 professor moraaltheologie aan het Filosofisch-Theologisch College van de jezuïeten in Leuven. Over deze materie schreef Salsmans Nederlandstalige werken voor leken.
Door zijn werken over Joost van den Vondel en Adriaen Poirters bracht Salsmans de vroege Nederlandstalige letterkunde terug tot leven. Hij publiceerde hierover in verschillende Vlaamsgezinde tijdschriften zoals Het Belfort Het Belfort
Het Belfort was een Vlaams katholiek tijdschrift ‘toegewijd aan Letteren, Wetenschap en Kunst’. Het verscheen van 1886 tot 1899. Lees meer , Dietsche Warande en Belfort, Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer , Hoogstudent, Hoogstudent
Hoogstudent (1910-1914) was een maandblad voor de Gentse katholieke Vlaamsgezinde hoogstudenten. Lees meer De Blauwvoet, De Blauwvoet (1920-1941)
De Blauwvoet (1920-1941) was het orgaan van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS), en van zijn opvolgers het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS) en het Di... Lees meer Gudrun Gudrun
Gudrun was het bewegingstijdschrift van de Katholieke Vlaamse meisjes- en vrouwenbeweging tussen 1919-1942 en 1952-1964. Lees meer en het Missietijdschrift der Vlaamsche Studenten.
Salsmans pleitte meer voor een culturele verheffing van het Vlaamse volk dan voor politieke actie. Zo raadde hij in zijn bijdrage voor De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer in 1927 de katholieke, flamingantische jeugd aan zich ver van de politiek te houden en zelfvorming voorop te stellen. Hij nam in die tijd ook stelling tegen het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer (AKVS), dat volgens hem enkel tegen de geestelijke en politieke overheid ophitste. In Leuven was hij bevriend met flamingantische professoren en studenten. Salsmans was in het geheim actief in de gilde Eigen Leven Eigen Leven
Eigen Leven was een genootschap dat werd opgericht door Marie-Elisabeth Belpaire om de katholieke Vlaamsgezinde krachten te bundelen, in het bijzonder op literair vlak. Als eerste project... Lees meer en schreef voor haar tijdschrift Hooger Leven Hooger Leven (1927-1938)
Hooger Leven (1927-1938) was een algemeen katholiek Vlaams weekblad opgericht door Gerard Walschap. Nadat het blad initieel een politiek neutrale voer, steunde het de Katholieke Vlaamsche... Lees meer . Samen met Eigen Leven streefde hij naar de oprichting van een algemeen, katholiek, Vlaams dagblad. Ook was hij in 1924 medestichter van de Vlaamse Leergangen te Leuven Vlaamse Leergangen te Leuven
Vlaamse Leergangen was een vereniging die gesticht werd in 1924 en een historische rol speelde in de vernederlandsing van het onderwijs en onderzoek aan de Leuvense universiteit. Lees meer .
Vanaf 1904 was hij lid van de Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis
De Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis (KZMTLG) is een wetenschappelijk-culturele vereniging die op 6 februari 1870 in Mechelen werd opgeric... Lees meer , waarvan hij van 1921 tot 1933 voorzitter was. Vanaf 1922 en 1925 was hij corresponderend respectievelijk werkend lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer , van 1931 tot 1932 haar bestuurder en van eind 1938 tot eind 1942 lid van de bestuurscommissie.
In 1936 verliet Salsmans Leuven en werd overste van de jezuïeten in Mechelen. Hij bleef in verschillende hogescholen moraaltheologie geven. In zijn laatste levensjaren werkte hij aan een biografie over zijn vriend Emiel Vliebergh Vliebergh, Emiel
Emiel Vliebergh (1872-1925) was een centrale figuur in de katholieke Vlaamse beweging. Hij stuurde aan op taalwetgeving, culturele ontwikkeling en eenheid onder de katholieke flaminganten... Lees meer .
Werken
– Vondel voor ons volk, 1929.
– Prof. Dr. Emiel Vliebergh, 1945.
Literatuur
– F. van der Veken, In memoriam Jozef Salsmans, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 9, 1944, pp. 57-59.
– J. van Mierlo, In memoriam Jozef Salsmans, in: Jaarboek KVATL, 1945, pp. 17-31.
– J. Olaerts, Het katholiek weekblad Hooger Leven, KULeuven onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1973.
– L. en L. Vos-Gevers, Dat volk moet herleven. Het studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge 1875-1933, 1976.
– F. Claes, Jozef Salsmans, in: NBW, dl. 11, 1985.