Kern, Johan

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Pieter Van Hees (1998)

Johan Kern (1833-1917) was een vooraanstaande Nederlandse taalgeleerde en hoogleraar Engels en Sanskriet. Als taalwetenschapper en polyglot ontwikkelde hij belangstelling voor Zuid-Afrika en Vlaanderen.

Volledige voornaam
Johan Hendrik Caspar
Geboorte
Purworejo, 6 april 1833
Overlijden
Utrecht, 4 juli 1917
Leestijd: 2 minuten

Johan Kern, zoon van een militair, studeerde klassieke talen en Sanskriet, eerst in Utrecht en nadien in Leiden. Na een studieverblijf in Berlijn en een leraarschap in het middelbaar onderwijs in Maastricht was hij van 1862 tot 1865 hoogleraar Sanskriet in Benares (toenmalig Brits-Indië) en vervolgens aan de Rijksuniversiteit Leiden.

Kern ontwikkelde zich tot een polyglot en een vooraanstaand taalgeleerde, met veel aandacht voor vergelijkende taalwetenschap. Vanuit zijn linguïstische belangstelling raakte hij geïnteresseerd in Zuid-Afrika Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer
en Vlaanderen. Kern nam geregeld deel aan de Nederlandse Congressen Nederlandse Congressen
De Nederlandse Congressen waren gemeenschappelijke (culturele) ontmoetingen van Vlamingen en Nederlanders in Vlaanderen en Nederland die met onderbrekingen werden georganiseerd sinds 1849... Lees meer
en was goed bevriend met onder anderen Julius Vuylsteke Vuylsteke, Julius
Lees meer
.

Hoewel hij aanvankelijk een politieke hereniging van Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer
en België niet afwees, kwam hij daar later op terug. Heel expliciet deed hij dat in een brief van 15 februari 1891 aan Julius de Geyter De Geyter, Julius
Julius de Geyter (1830-1905) was een progressief-liberale en Groot-Nederlandse flamingant in Antwerpen, die Nederlandstalige gedichten, liederen en krantenartikelen schreef. Lees meer
, die wordt bewaard in het Letterenhuis te Antwerpen (K 335/B): ‘Een duurzame vereeniging van België en Noord-Nederland houd ik voor onmogelijk: de geschiedenis heeft het bewezen.’ In Opmerkingen over het Nederlandsche volkskarakter (1904) pleitte hij voor eenheid in verscheidenheid wat betreft het Nederlandse taal- en cultuurgebied: ‘Wat men bedoelt is eenen samenwerking van alle leden van den Nederlandschen stam op geestelijk gebied, waarbij ieder zijn eigenaardigheden behoudt en zijn krachten kan ontplooien in de richting welke hem door zijn aanleg wordt aangewezen.’ Hij voegde er aan toe ‘dat het beste middel om de eenheid van ’t Belgisch volk en de onafhankelijkheid van den staat te bevestigen, zal wezen: aan de billijke eischen hunner Vlaamsche landgenooten volle gerechtigheid te laten wedervaren’.

Vanuit deze optiek – en mede omdat hij het onbegrijpelijk vond dat het Nederlands, de taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer
waarin hij zelf doceerde, door de Belgische overheid niet geschikt werd geacht voor academisch onderwijs – werd Kern een pleitbezorger van de vernederlandsing van de Gentse universiteit. Van bij de installatie van een bestuur van het pas opgerichte Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
(ANV) in 1898 tot 1903, toen hij met emeritaat ging als hoogleraar, trad hij op als voorzitter.

Literatuur

– W. Caland, Levensbericht van J. H. C. Kern, in: Handelingen en Mededeelingen van de Nederlandsche Maatschappij voor Letterkunde te Leiden, 1917-1918, 1918, pp. 1-30.
– C. ter Haar, Nederland en Vlaanderen. Een onderzoek van de houding der Nederlanders tegenover het Vlaamsche vraagstuk, 1830-1873, 1933.
– H. van der Hoeven, Kern, Johannes Hendrik Caspar (1833-1917), in: Biografisch Woordenboek van Nederland, dl. 3.

Suggestie doorgeven

1973: Pieter Van Hees (pdf)

1998: Pieter Van Hees

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel