Godée-Molsbergen, Everhardus

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Pieter Van Hees (1998)

De Nederlandse historicus Everhardus Godée-Molsbergen (1875-1940) was tijdens de Eerste Wereldoorlog hoogleraar aan de Von Bissing-universiteit in Gent en een tijdlang voorzitter van de plaatselijke kern van de radicale activistische groep Jong-Vlaanderen.

Volledige voornaam
Everhardus C.
Geboorte
Utrecht, 18 september 1875
Overlijden
Den Haag, 8 maart 1940
Leestijd: 3 minuten

Historicus in het onderwijs

Everhardus Godée-Molsbergen studeerde aan de Rijksuniversiteit Leiden Nederlandse taal- en letterkunde met als hoofdvak geschiedenis en promoveerde er met een studie over Frankrijk en de Republiek der Verenigde Nederlanden 1648-1662. Vervolgens werd hij aangesteld als directeur van een middelbare school in Rotterdam. Van 1904 tot 1910 doceerde hij geschiedenis aan de universiteit van Stellenbosch in Zuid-Afrika. Hij verrichtte er ook archiefonderzoek in verband met het begin van de Nederlandse kolonisatie in de 17de eeuw en publiceerde toen en later over de grondlegger van de Nederlandse aanwezigheid aldaar, Jan van Riebeeck (1618-1677). Godée-Molsbergen was er ook secretaris van de in 1906 opgerichte afdeling van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
(ANV).

Terug in Nederland was Godée-Molsbergen werkzaam als leraar middelbaar onderwijs in Zaandam en als privaatdocent koloniale en Zuid-Afrikaanse geschiedenis aan de (Gemeentelijke) Universiteit van Amsterdam. Vanaf 1913 was hij directeur van een middelbare school in Terneuzen. Tegelijk vervulde hij aan Rijksuniversiteit Leiden een lectoraat in de geschiedenis van Zuid-Afrika en fungeerde hij er als plaatsvervanger voor hoogleraar koloniale geschiedenis Jan Ernst Heekse (1858-1932), die Kamerlid was geworden.

Hoogleraar aan de Gentse Von Bissing-universiteit

In 1916 aanvaardde Godée-Molsbergen een benoeming tot hoogleraar koloniale geschiedenis aan de Gentse Von Bissing Von Bissing, Moritz
Moritz von Bissing (1844-1917) was van november 1914 tot aan zijn dood in april 1917 gouverneur-generaal van het bezette België. Lees meer
-universiteit, wat onder andere aansloot bij zijn belangstelling voor de geschiedenis van ‘de Nederlandse stam’, in het bijzonder in Zuid-Afrika. Ook vervulde hij hiermee ook zijn ambitie om een volwaardig professoraat te bekleden. Hij sloot zich aan bij de radicale activisten Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
van Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
en fungeerde soms als bemiddelaar bij interne conflicten. Godée-Molsbergen was voorzitter van de Gentse afdeling en zetelde namens Jong-Vlaanderen in de eerste en de tweede Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
.

Na de Eerste Wereldoorlog

Na de Eerste Wereldoorlog werd hij door de Belgische justitie bij verstek veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf. In november 1918 was hij al teruggekeerd naar zijn geboorteland. Omdat hij er niet onmiddellijk weer terecht kon in de academische of de onderwijswereld, vertrok Godée-Molsbergen naar toenmalig Nederlands-Indië. Hij werkte er eerst als leraar in het middelbaar onderwijs en van 1922 tot 1936 was hij er hoofd van het centrale Landsarchief in de hoofdstad Batavia (nu Jakarta). Godée-Molsbergen was er ook bestuurslid van de Groep Nederlands Indië van het ANV. Na zijn pensioen keerde hij terug naar Nederland, waar hij enkele jaren later overleed.

Voor zijn historisch onderzoek over de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de contacten tussen Nederland, Zuid-Afrika en Indonesië, ook taalkundig en cultureel, verleende het ANV hem een eremedaille.

Literatuur

– Eekhout, In memoriam Godée-Molsbergen, in: Dietsche Tijdingen, 1940, pp. 137-139.
– F. W. Stapels, Dr. E.C. Godée-Molsbergen, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, 1940-1941, 1941, pp. 25-27.
– J. Ploeger, Everhardus Cornelis Godée-Molsbergen, in: Dictionary of South African Biography, 1977, pp. 329-330, dl. 3.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– F. Jacquet, E. du perron en het Landsarchief, in: Indische Letteren, 1992, pp. 115-125.

Suggestie doorgeven

1998: Pieter Van Hees

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel