Fossey, Karel

Persoon
Martin Schoups (2023, aanvulling), Nico Wouters (1998, aanvulling)

Karel Fossey (1894-1955) was een boekhandelaar, die tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken raakte bij het activisme. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapte hij in de collaboratie, onder meer als beambte bij de zogeheten Bormscommissie.

Geboorte
Diksmuide, 22 januari 1894
Overlijden
Schoten, 4 december 1955
Leestijd: 3 minuten

In een poging de grens met het neutrale Nederland te overschrijden, werd Karel Fossey op 29 februari 1916 gevangengenomen en op 29 september 1916 overgebracht naar een kamp voor burgerlijke gevangenen in Holzminden (Duitsland). Naar eigen zeggen wilde hij zich bij het Belgische leger aan het IJzerfront voegen ‘ten einde te bewijzen dat ook de flaminganten goede vaderlanders waren’. Fossey, die vóór de Eerste Wereldoorlog werkzaam was als handelsreiziger in boeken, werkte in Holzminden in de Vlaamse kampbibliotheek, de Vlaamsche Boekerij. Hij organiseerde er ook liederenavonden en wetenschappelijke voordrachten. Verder zorgde hij voor de verspreiding van het activistische Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
blad Onze Taal Onze Taal (1915-1918)
Onze Taal verscheen tussen 1915 en 1918 als tijdschrift voor de Vlaamse krijgsgevangenen in het kamp van Göttingen. Lees meer
en van diverse Vlaamse dag- en weekbladen, die vanuit het kamp van Göttingen Göttingen
In Göttingen, gelegen in de hedendaagse Duitse deelstaat Nedersaksen, bestond tijdens de Eerste Wereldoorlog een activistisch propagandakamp voor krijgsgevangen Vlamingen. Lees meer
werden aangevoerd. Zelf publiceerde hij drie bijdragen in Onze Taal, waarvan er één werd overgenomen door de activistische bladen Gazet van Brussel Gazet van Brussel (1914-1918)
Gazet van Brussel (1914-1918) was een Duits-activistisch persorgaan, dat als eerste Nederlandstalig dagblad in het bezette land verscheen. Als spreekbuis van het Duitse gouvernement-gener... Lees meer
en Vlaamsch Leven Vlaamsch Leven
Vlaamsch Leven was een "Zelfstandig Vlaamsch-Geïllustreerd Weekblad". Het verscheen in Brussel van 3 oktober 1915 tot 20 oktober 1918. Lees meer
.

Na zijn vrijlating uit Holzminden in augustus 1918 vertrok Fossey naar Keulen, waar hij in opdracht van het Duitsch-Vlaamsch Gezelschap bemiddelde tussen Vlaamse arbeiders en de Duitse overheid. Hij ontmoette er August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
, in wiens gezelschap hij op 16 november 1918 naar Brussel terugkeerde. Daar werd Fossey op 3 januari 1919 gearresteerd, in het bezit van activistische propagandablaadjes. Op 16 december 1919 werd hij tot tien jaar gevangenis veroordeeld en in Leuven opgesloten. Hij werd er ook van beschuldigd medegevangenen te hebben aangezet om vrijwillig in Duitse munitiefabrieken te gaan werken, wat hij ontkende.  Onder hoofdredacteur Borms was hij in de Leuvense gevangenis redactiesecretaris van een gevangeniskrantje. Hij verloofde er zich met oud-activiste Anna Mortelmans Mortelmans, Anna
Anna Mortelmans (1893-1957) was tijdens WOI als feministe actief in het Antwerpse activisme. Later was ze schooldirectrice en actief in de Frontpartij en de Vlaamse Meisjesstudentenkring... Lees meer
, die actief was in de amnestie Amnestie
Lees meer
beweging. Op 3 september 1921 kwam Fossey op vrije voeten en werd hij onmiddellijk opgeroepen voor tien maanden militaire dienst.

Kort na zijn demobilisatie werd hij secretaris van Het Vlaamsche Front Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
in Antwerpen en vanaf juli 1929 tot de Tweede Wereldoorlog leidde hij het Werk der Boekverspreiding van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
(ANV). Hij stond in voor de verspreiding van schoolboeken, brochures en week- en maandbladen uit Nederland. Ondertussen bleef hij actief in het Vlaams-nationalistische milieu, onder meer als metgezel van Borms.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
stapte Fossey in de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
. Hij werkte voor de Bormscommissie Bormscommissie
De Bormscommissie was een commissie die tijdens de Tweede Wereldoorlog schadevergoedingen uitkeerde aan door de Belgische overheid gestrafte activisten van de Eerste Wereldoorlog. Lees meer
, die schadevergoedingen uitkeerde aan activisten, zoals hijzelf, die na 1918 gevangen hadden gezeten. Hij was lid van zowel het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) als de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer
(DeVlag). In september 1944 vluchtte Fossey naar Duitsland, waar hij in juli 1945 werd aangehouden. Na 18 maanden voorarrest werd hij op 22 januari 1947 in het proces van de Bormscommissie tot zeven jaar hechtenis veroordeeld door de Brusselse krijgsraad. Hij kwam vrij op 26 juli 1950.

Literatuur

— Ons wekelijksch praatje...met den heer Karel Fossey over het Algemeen Nederlandsch Verbond, in: Hooger Leven, 2 april 1938.
— P. van Hees en H. de Schepper (red.), Tussen cultuur en politiek. Honderd jaar Algemeen-Nederlands Verbond 1895-1995, 1995.
— L. Vandeweyer, “Karel Fossey voor ’t Assisenhof” Een autobiografische getuigenis over een activistenproces, in: WT, jg. 71, 2012, nr. 2, pp. 160-179.

Suggestie doorgeven

1973: Vic Van den Berghe (pdf)

1998: Nico Wouters (pdf)

2023: Martin Schoups

Inhoudstafel