Delcroix, Désiré

Persoon
Geert Opsomer (2023, ongewijzigd), Geert Opsomer (1998)

Désiré Delcroix (1823-1887) was ambtenaar en auteur van toneelstukken zoals het vaak opgevoerde ‘Philippine van Vlaanderen’, over de Guldensporenslag.

Geboorte
Deinze, 12 september 1823
Overlijden
Schaarbeek, 4 oktober 1887
Leestijd: 2 minuten

Was aanvankelijk werkzaam bij de ontvanger van de belastingen te Gent, vervolgens als onderwijzer te Brussel. Vanaf 1859 werkte Delcroix als ambtenaar op het ministerie van binnenlandse zaken, waar hij opklom tot afdelingschef.

Hij schreef grappige verhalen en zedenromans, maar verwierf vooral bekendheid met zijn toneelstukken Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer
, waarvoor hij meermaals werd gelauwerd. Delcroix was tevens stichtend lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
(1886). Zijn drama De Familietwist (1861) behandelt het conflict tussen Noord en Zuid in het begin van de 19de eeuw en de verzoening tussen de beide Nederlanden. Twee keer werd zijn werk bekroond met de driejaarlijkse Staatsprijs voor de Toneelletterkunde: eerst zijn populair romantisch-historisch drama Philippine van Vlaanderen (1875), later zijn sentimentalistisch drama Elisa (1877).

Philippine van Vlaanderen schildert een breed opgezet en meloromantisch fresco van de Guldensporenslag Guldensporenslag
De Guldensporenslag was een veldslag op de Groeningekouter nabij Kortrijk op 11 juli 1302. Hierbij werd het Franse ridderleger verslagen. De slag kreeg in de Vlaamse beweging een symbolis... Lees meer
, gezien als de vrijheidsstrijd van de Vlamingen tegen de Fransen in het begin van de 14de eeuw. De intrige is geweven rond de liefde van het titelpersonage en een tempelridder: zij sterft, vergiftigd in Parijs, hij sneuvelt te Groeninghe. De opvoering van het stuk droeg bij tot de opwekking van een Vlaams gevoel. De première was een van de wapenfeiten in het debuutseizoen van het eerste wettige Vlaamse toneelgezelschap te Brussel (1876-1877, toen nog in de Cirkschouwburg).

Het stuk was populair in Vlaanderen én Nederland. Het appelleerde sterk aan de flamingantische Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
opstelling van onder meer Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer
, die het drama bewerkte voor het studententoneel. Toch moeten we de oorspronkelijke Philippine van Vlaanderen situeren in de traditie van het 19de-eeuwse, burgerlijk-historische drama: de teneur is anti-Frans, het toneel heeft een uitgesproken ethische grondslag (volksopvoedend én verzedelijkend), de strekking is vaderlands (tussen 'vaderlands' en 'Vlaams' is er vooralsnog geen tegenstelling) en het effect is meloromantisch en bombastisch (enorme decors, massa's volk en dieren op de scène, onwaarschijnlijke intriges).

Werken

– met G.J. Dodd, De Familietwist. Drama in vier bedrijven en een voorspel, 1861.
Philippine van Vlaanderen. Acht tafereelen uit de geschiedenis van 't vaderland, 1875.

Literatuur

– Th. Coopman, 'Rede bij de lijkplechtigheid van den heer Désiré Delcroix', in Verslagen en Mededelingen van de KVATL (1887), p. 201-204.
– M. Sabbe, L. Monteyne en H. Coopman Thz., Het Vlaamsch Tooneel, inzonderheid in de XIXe eeuw, 1927.

Suggestie doorgeven

1973: Jan Hardy (pdf)

1998: Geert Opsomer (pdf)

2023: Geert Opsomer

Databanken

Inhoudstafel