Daem, Odiel

Persoon
Bruno Cheyns (2023, tekstredactie), Bruno De Wever (1998, aanvulling)

Odiel Daem (1907-1956) was een Vlaams politicus en voorzitter van Rex-Vlaanderen van 1939 tot 1941. Na de oprichting van de Eenheidsbeweging-VNV werd hij benoemd tot schepen van Schone Kunsten van Antwerpen.

Geboorte
Borgerhout, 13 september 1903
Overlijden
Parijs, 9 september 1956
Leestijd: 2 minuten

Daem kwam uit de toneelwereld en behaalde, na lager en middelbaar onderwijs te hebben gevolgd aan het Sint-Norbertuscollege te Antwerpen, het diploma van regent Germaanse talen aan de katholieke normaalschool van Antwerpen.

In de kritische jaren 1935-1936 sloot Daem zich, naast Paul de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer
, aan bij Rex-Vlaanderen Rex-Vlaanderen
Rex-Vlaanderen werd opgericht in 1936 en kwam onder de leiding van Paul de Mont. Het doel was een electorale doorbraak in Vlaanderen. De Vlaamse tak benadrukte het federalisme en de conce... Lees meer
, de Vlaamse vleugel van Léon Degrelles Degrelle, Léon
Léon Degrelle (1906-1994) was de leider van Rex, initieel een Belgische, extreemrechtse nationalistische beweging, nadien omgevormd tot partij, die na 1936 radicaliseerde in fascistische ... Lees meer
politieke beweging. Na de verkiezingen van mei 1936, waarbij Rex in Vlaanderen drie zetels behaalde, werden Daem en De Mont betrokken in maandenlange onderhandelingen tussen het  Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
 (VNV) en Rex, die tot het akkoord van 6 oktober 1936 leidden. In januari 1939 werd Daem door Degrelle tot de chef van Rex-Vlaanderen benoemd. Het akkoord Rex-VNV bleek al gauw een misrekening en lag mee aan de basis van de desintegratie van Rex, aangezien een groot deel van de Rex-aanhang geen samenwerking met het Vlaams-nationalisme wenste. Degrelle probeerde de schade te beperken door tijdens de tussentijdse verkiezingen van 11 april 1937 positie te nemen tegen amnestie Amnestie
Lees meer
voor activisten (zie Activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
). In dat verband kwam Daem naar aanleiding van de affaire- Adriaan Martens Martens, Adriaan
Lees meer
(1938-1938) in een hard conflict met Degrelle. Daem en De Mont namen op 12 februari 1939 ontslag uit Rex-Vlaanderen. Enkele weken later verzoende Daem zich opnieuw met Degrelle. Bij de parlementsverkiezingen van 2 april 1939 kandideerde hij op de rexistische kamerlijst voor het kanton Antwerpen, maar hij werd niet verkozen. In het najaar van 1939 werd Daem gemobiliseerd en ingedeeld bij het 35e Linieregiment van het Belgisch leger.

Daem dook in de herfst van 1940 weer op als leider van Rex-Vlaanderen. Hij hoopte als Vlaamse vleugel van Rex een rol te kunnen spelen, maar de bezetter drong Rex terug naar Wallonië en Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
. Daem werd verplicht Rex-Vlaanderen te laten opgaan in de Eenheidsbeweging-VNV (mei 1941). Hijzelf werd opgenomen in de Raad van Leiding. Nog in 1941 bood hij zijn ontslag aan omdat het VNV naar zijn mening te veel compromissen sloot over de eis tot een zelfstandige staatsstructuur. Het ontslag werd niet bekendgemaakt, maar Daem bleef vanaf 1942 afwezig op VNV-manifestaties. Eind 1941 was hij inmiddels ook schepen van Antwerpen geworden, een post die hij tot het einde van de bezetting bekleedde. Naast zijn schepenmandaat bleef Daem ook actief binnen het Hoger Instituut voor Toneel en Regie (HITR), een initiatief dat hij in 1939 samen met Joris Diels Diels, Joris
Lees meer
had opgestart.

Daems werd na de bevrijding tot een zware gevangenisstraf veroordeeld (zie Collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
). Na zijn voorwaardelijke vrijlating, op 12 december 1950, verdween hij volledig uit het openbare leven. 

Literatuur

– B. Cheyns, Léon Degrelle, De Führer uit Bouillon, 2017.

Suggestie doorgeven

1973: Romain Vanlandschoot (pdf)

1998: Bruno De Wever (pdf)

2023: Bruno Cheyns

Inhoudstafel