Vlaanderen (1953-1955)

Publicatie
Nick Nemsdael (2023, herwerking), Bart De Wever (2023, ongewijzigd)

Vlaanderen (1953-1955) was het weekblad van de Vlaamse Concentratie (1953-1954) en de Vlaamse Volksbeweging (VVB) (1955).

Volledige titel
Vlaanderen : Weekblad Uitgegeven door de Vlaamse Concentratie / Vlaamse Volksbeweging
Periode
7 februari 1953 -
19 augustus 1955
Leestijd: 3 minuten

Geschiedenis

In 1949 ontstond in Antwerpen de Vlaams-nationalistische partij Vlaamse Concentratie Vlaamse Concentratie
De Vlaamse Concentratie was een naoorlogse Vlaams-nationale politieke partij (1949-1954) met Alex Donckerwolcke als voorzitter. Ze was voornamelijk anti-repressie. Lees meer
, die meteen ook de eerste antirepressiepartij was. Eind 1951 startte de partij met de publicatie van een beperkt maandelijkse overzicht, het Mededelingsblad, met als doel het creëren, opleiden en voorlichten van een partijkern. In 1953 voelde de partij zich sterk genoeg om zich met een wekelijks blad, onder rechtstreekse partijcontrole, te wenden tot een breder publiek. Op 7 februari 1953 verscheen de eerste editie van het eigen weekblad van de partij. Medewerkers waren onder anderen Frans Beirens Beirens, Frans
Frans Beirens (1893-1983) was actief in verschillende Vlaams-nationale politieke initiatieven. Nadien was hij bestuurder bij diverse verenigingen. Lees meer
, de verantwoordelijke uitgever, Hendrik Tanrez Tanrez, Hendrik
Hendrik Tanrez (1894-1963) was tijdens WOI betrokken bij het activisme in Brussel. Daarna was hij actief in de Frontpartij, nog later in de collaboratie en in de Vlaamse Concentratie. ... Lees meer
, partijvoorzitter Alex Donckerwolcke Donckerwolcke, Alex
Alex Donderwolcke (1912-1988) was een ondernemer in de textielindustrie, rechter in handelszaken, Vlaams-nationalistisch politicus en voorzitter van de Vlaamse Concentratie (1949-1954).... Lees meer
, Piet van Rossem (jr.) Van Rossem, Piet (jr.)
Piet van Rossem (1921-1984) was een politicus en journalist. Hij evolueerde van nationaalsocialist naar Vlaams-nationalist en liberaal. Hij was onder meer bestuurslid van de Vlaamse Conce... Lees meer
en diens echtgenote Gerda Haigthon, Hector de Bruyne De Bruyne, Hector
Hector de Bruyne (1917-1995) was actief als journalist bij verschillende kranten en periodieken, vooral voor economische en financiële zaken. Hij werd voor de Volksunie gemeenteraadslid, ... Lees meer
, Staf Callebout, Renaat Willeme, Carlo Reiners Reiners, Carlo
Carlo Reiners (1922-1976) raakte na de Tweede Wereldoorlog betrokken bij de Vlaamse Concentratie. In 1951 was hij één van de stichters van de Vlaamse Volkskunstbeweging (VVKB), waarvan hi... Lees meer
en columnist Jacobus Drogestop. De Vlaamse Concentratie beschouwde het als een noodzaak om haar partijblad uit te geven om van de naoorlogse onpopulariteit van het Vlaams-nationalisme te bestrijden, die de partij onder meer toeschreef aan de zwakke uitstraling van de Vlaams-nationale pers Pers
Van bij het ontstaan van de Vlaamse beweging vervulde de Nederlandstalige pers een belangrijke rol als spreekbuis. De veelheid aan Vlaamse kranten en (week)bladen die in de 19de en 20ste ... Lees meer
.

Na de mislukte deelname van de Christelijke Vlaamse Volksunie Christelijke Vlaamse Volksunie
De Christelijke Vlaamse Volksunie was een verkiezingskartel van Vlaams-nationalisten, ontevreden middenstanders en boeren. Het was de opvolger van de Vlaamse Concentratie en de voorloper ... Lees meer
aan de parlementsverkiezingen van 1954, bleek al snel dat de Vlaamse Concentratie organisatorisch niet meer in staat was een weekblad uit te geven. Na de editie van 20 juni 1954 verscheen Vlaanderen nog slechts drie keer in de tweede helft van 1954.

Eind 1954 moest het blad een nieuwe toekomst krijgen nadat de restanten van de Vlaamse Concentratie zich aansloten bij de Vlaamse Volksbeweging Vlaamse Volksbeweging
De Vlaamse Volksbeweging (VVB) was een Vlaams-nationalistische drukkingsgroep, die werd opgericht in 1952 en tot het begin van de jaren 1970 een breder publiek mobiliseerde voor Vlaamsge... Lees meer
(VVB) in een nieuwe editie van deze vereniging. De nieuwe VVB begon vanaf 25 juni 1955 met de uitgave van Vlaanderen als haar periodiek. Voordien was het blad De Volksbeweging (beter bekend onder de oorspronkelijke titel Opstanding) het tijdschrift van de VVB. De uitgever daarvan, Walter Bouchery Bouchery, Walter
Walter Bouchery (1908-1961) was een Antwerpse advocaat, die achtereenvolgens actief was in de studenten- en jeugdbeweging (AKVS en AVNJ). Na de oorlog zou hij in de Vlaamse beweging voora... Lees meer
, was de samenwerking met de Vlaamse Concentratie niet genegen en ging in 1955 gewoon door met de uitgave van De Volksbeweging als onafhankelijk tijdschrift. Daardoor kwam de hernieuwde uitgave van Vlaanderen door de VVB al snel in financiële problemen. Na de editie van 19 augustus 1955 verdween het blad definitief.

Inhoudelijk

Vlaanderen vertoonde op inhoudelijk vlak soms duidelijk heimwee naar het Vlaams-nationalisme van tijdens het interbellum. Er werd veel aandacht besteed aan de repressie Repressie
Lees meer
, amnestie Amnestie
Lees meer
, de culturele en sociaal-economische ontvoogding van het “Vlaamse volk”, de verfransing van Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
en de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer
. De wekelijkse vrouwenrubriek ‘Van Vrouw tot Vrouw’ was geschreven vanuit het huisvrouw-perspectief van Haighton en bleef, ondanks de oproepen tot amnestie en nationalisme, zeer apolitiek. Het blad uitte zich in haar buitenlandrubriek, in volle Koude Oorlog, vaak fel anti-communistisch en zeer sceptisch tegenover de Verenigde Staten. Met de rubriek ‘Ons Zuid-Afrikaanse Hoekje’ had het blad een bijzondere interesse voor de Zuid-Afrikaanse Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer
politiek en de witte Zuid-Afrikaan.

Literatuur

– T. van Moerbeke, Voorgeschiedenis en ontstaan van de Vlaamse Volksbeweging (1945-1957), Katholieke Universiteit Leuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1981.
– B. de Wever, Herrijzenis van de Vlaams-nationale partijpolitiek (1949-1965). Het arrondissement Antwerpen, Katholieke Universiteit Leuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1995.
– B. de Wever, Het Vlaams-nationalisme na de Tweede Wereldoorlog. Verrijzenis of herrijzenis?, in: Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis, jg. 3, 1997, pp. 277-290.

Suggestie doorgeven

1975: Herman Todts (pdf)

1998: Bart De Wever

2023: Bart De Wever

2023: Nick Nemsdael

Inhoudstafel