Vlaamsche Jongeren Vredes-Aktie

Organisatie
Etienne Van Neygen (2023, ongewijzigd), Etienne Van Neygen (1998)
Afkorting
VJVA
Alternatieve naam
Vlaamse Jongeren Vredesactie
Oprichting
februari 1931
Stopzetting
1937
Leestijd: 3 minuten

Vlaamse neutrale pacifistische jongerenorganisatie (1931-1937).

Werd in februari 1931 te Antwerpen opgericht naar het model van de Jongeren Vredes-Aktie (JVA) in Nederland, waarvan de beginselverklaring verkort werd overgenomen. De bedoeling een pluralistische vredesorganisatie uit te bouwen bleek niet haalbaar. Al snel richtten katholieke leden de Katholieke Jongeren Vredes-Aktie Katholieke Jongeren Vredesactie
Lees meer
(KJVA) op. De VJVA zou vooral rekruteren uit vrijzinnige jongerenmiddens. Stichter en eerste secretaris was Frans Arijs. Bekende leden waren Renaat Merecy Merecy, Renaat
Renaat Merecy (1909-1987) was een Vlaamsgezinde socialist, die als overtuigde vrijzinnige een fervente verdediger was van het rijksonderwijs, waarin hij gedurende heel zijn beroepsloopbaa... Lees meer
en Paul de Ryck De Ryck, Paul
Paul de Ryck (1913-1956) was dichter, redacteur en auteur van diverse essays over Vlaamse poëzie. Lees meer
, allebei ex-voorzitters van het Algemeen Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Vlaamsch Studentenverbond (AVS) (1928-1934) was een overkoepelende organisatie van Vlaamsgezinde scholierenverenigingen in de diverse voortgezette opleidingen van het rijkson... Lees meer
(AVS). Het eerste jaar werd het tijdschrift van de VJVA, Vredesstrijd, aan de leden opgestuurd. Van maart 1932 tot en met september 1935 had VJVA een eigen maandblad: Nooit meer.

Behalve met de VJVA had Arijs ook nauwe contacten met het Nederlandse anarchistische Internationaal Antimilitaristisch Bureau (IAMB). Persoonlijke banden waren er met Bart de Ligt en Henriëtte Roland Holst. De VJVA gebruikte in haar propagandastrijd veel Nederlandse boeken en brochures, deed vaak een beroep op Nederlandse sprekers en zou de actiemodellen van de JVA overnemen. VJVA was betrokken bij de zomerkampen voor Nederlandse en Vlaamse jongeren naar aanleiding van de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer
in 1932 en 1933.

De VJVA was ook de voortzetter van Armand Suls Suls, Armand
Lees meer
' pacifistische activiteit: ze 'erfde' niet alleen zijn propagandamateriaal, maar ook zijn nauwe contacten met de War Resisters' International (WRI). Vanaf 1933 tot 1934 werd naar Nederlands model de campagne "Mobilisatie voor de vrede" opgezet: elke maand werden minstens tienduizend antimilitaristische pamfletten in Vlaanderen verspreid. De VJVA stond zeer kritisch tegenover het fascisme in Europa en in de V.B. Wel wees zij het gebruik van geweld ertegen af, zoals bleek uit de verspreiding van de aangepaste Nederlandse brochure Oorlog tegen Hitler Duitsland? in 1934. Geïnspireerd door De Ligt werd nagedacht over geweldloze alternatieven. Zo publiceerde de VJVA een Gandhinummer en De Ligts Strijdplan tegen oorlog en oorlogstoerusting in 1934.

In 1935, toen Arijs een functie opnam binnen de WRI, werd Rik Dhont secretaris. De VJVA was toen een kleine, grotendeels Antwerpse kring, een soort jeugdbeweging die zowel kampen als studiebijeenkomsten organiseerde. Dhont startte opnieuw met een tijdschrift: Vrede als daad (naar een boek van De Ligt). Hij staakte de uitgave na een of twee nummers wegens financiële problemen. In 1936-1937 werd ook naar Nederlands voorbeeld geprobeerd een beweging van Vlaamse schrijvers tegen de oorlog op te zetten. Een vijftigtal Vlaamse schrijvers sloot zich aan bij het Kunstenaarsfront voor Geestelijke Weerbaarheid. Het kwam maar tot een getuigenisavond in Antwerpen met Gerard Walschap Walschap, Gerard
Gerard Walschap (1898-1989) was een Vlaamse auteur. Lees meer
, Lode Zielens Zielens, Lode
Lode Zielens (1901-1944) was reporter voor het socialistische dagblad De Volksgazet, volksschrijver én romanvernieuwer, auteur van sociaal en politiek geëngageerd werk. Lees meer
en Jozef Muls Muls, Jozef
Lees meer
(in november 1936). De Spaanse burgeroorlog betekende de finale test die de organisatie niet overleefde.

Een steunactie voor gevluchte Duitse dienstweigeraars, die al in 1935 startte, werd ook na de opheffing van de organisatie in 1937 en zelfs tijdens de bezetting voortgezet ( Dienstweigeraars-Steuncomités Steuncomités voor dienstweigeraars
De Dienstweigeraars-Steuncomités waren sinds het interbellum opeenvolgende steuncomités die aanvankelijk Vlaams-nationalistische dienstweigeraars ondersteunden. Later werden alle dienstwe... Lees meer
).

Literatuur

– 'l'Action pour la paix', in Le Rouge et le Noir (20 februari 1935).
– F. Arijs, 'De vredesbeweging hier en elders' in Hooger Leven nr. 39 (29 september 1935), p. 1717.
– Schrijvers getuigen tegen oorlog en antimilitarisme, 1936.
– G. Jocheim, Antimiltaristische Aktionstheorie, Soziale Revolution und Soziale Verteidigung. Zur Entwicklung der Gewaltfreiheitstheorie in der europäischen antimiltaristischen und sozialistichen Bewegung 1890-1940, unter besonderer Berucksichtigung der Niederlande, 1977.
– M. Lamot, Voorgeschiedenis en ontstaan van pacifistische bewegingen in Vlaanderen (1919-1931), KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1984.

Suggestie doorgeven

1975: Albert Eyckerman (pdf)

1998: Etienne Van Neygen

2023: Etienne Van Neygen

Inhoudstafel