Van Hees, Pieter

Persoon
Nico Van Campenhout

De Nederlandse historicus Pieter van Hees (1937-2021) was vanaf de jaren 1960 gedurende meer dan een halve eeuw – naast de Vlaming Lode Wils, met wie hij meermaals polemiseerde – de historicus bij uitstek van de Groot-Nederlandse beweging.

Geboorte
Barneveld, 14 oktober 1937
Overlijden
Nieuwegein, 20 april 2021
Leestijd: 3 minuten

Pieter Geyl

Pieter van Hees studeerde van 1956 tot 1964 geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, waar zijn belangstelling voor de geschiedenis van de Vlaamse beweging werd gewekt door hoogleraar Pieter Geyl Geyl, Pieter
Pieter Geyl (1887–1966) was een Nederlandse historicus met uitgesproken Groot-Nederlandse opvattingen, die een belangrijke rol speelde in het Vlaams-nationalisme tijdens het interbellum.... Lees meer
. Vanaf de zomer van 1961 hielp hij de ondertussen emeritus geworden historicus als student-assistent bij de ordening en inventarisatie van diens omvangrijke archief- en documentatiecollectie. Na zijn afstuderen was Van Hees tot zijn pensioen deeltijds verbonden aan het Instituut voor Geschiedenis van de Utrechtse universiteit en was hij parttime werkzaam in het middelbaar onderwijs, het grootste deel van zijn loopbaan aan het College Blaucapel in de Utrechtse wijk Tuindorp.

Het ‘In memoriam prof. dr. P. Geyl’ in het nummer van 4 januari 1967 van de Nederlandse socialistische krant Het Vrije Volk was de eerste van een hele reeks wetenschappelijke en vulgariserende bijdragen die Van Hees in de loop der jaren over zijn leermeester publiceerde. Tot het schrijven van een biografie van Geyl kwam het echter nooit. Wel bezorgde Van Hees in 1972 de Bibliografie van P. Geyl en tussen 1973 en 1975 – samen met Arie Wolter Willemsen Willemsen, Arie W.
De Nederlandse historicus Arie Wolter Willemsen (1930-2003) was een specialist inzake de geschiedenis van de Vlaamse beweging in het algemeen en van het Vlaams-nationalisme tijdens het in... Lees meer
, die bij Geyl was gepromoveerd op een studie over het Vlaams-nationalisme tijdens het interbellum – de drie delen Geyl en Vlaanderen. Uit het archief van prof. dr. P. Geyl, over de periode 1911-1963.

In 1978 stond Van Hees in voor de uitgave van de vier delen Verzamelde opstellen van Geyl, een selectie uit diens historiografische oeuvre. In een duojob met historicus George Puchinger van de Vrije Universiteit Amsterdam, een oud-student van Geyl, redigeerde hij de vijfdelige editie van de Briefwisseling Gerretson-Geyl (1979-1981). Ook over Frederik Carel Gerretson Gerretson, Frederik C.
Frederik Carel Gerretson (1884–1958) was een Nederlandse historicus, zakenman en politicus, die vanuit zijn Groot-Nederlandse overtuiging het Vlaams-nationalisme trachtte te beïnvloeden.... Lees meer
, historicus en collega van Geyl in Utrecht en net als hij Groot-Nederlander, schreef Van Hees meermaals. Samen met zijn collegae-historici Wim Berkelaar en Leen Dorsman stond hij verder in voor de geannoteerde editie van Pieter Geyl, Ik die zo weinig in mijn verleden leef. Autobiografie 1887-1940 (2009). Zijn laatste, ondertussen postuum uitgebrachte tekst handelde eveneens over de man en het project voor wie het met Van Hees was begonnen als historicus, Geyl en Groot-Nederland, met name de bijdrage ‘The Greater Netherlands Idea of Pieter Geyl (1887-1966)’ in de bundel Pieter Geyl and Britain. Encounters, Controversies, Impact uit 2022.

Historicus van de Vlaamse en de Groot-Nederlandse beweging

Tijdens de jongste decennia ontpopte Van Hees zich tot een van de belangrijkste geschiedschrijvers van de Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
beweging, waarover hij publiceerde in diverse verzamelbundels en tijdschriften. Hij schreef vooral voor WT. Tijdschrift over de Geschiedenis van de Vlaamse beweging Wetenschappelijke Tijdingen
Wetenschappelijke Tijdingen is een tijdschrift, in 1935 opgericht door Jozef Goossenaerts als Wetenschap in Vlaanderen. Het blad moest de Nederlandstalige wetenschap bevorderen en verschi... Lees meer
, waarvan Van Hees gedurende vele jaren redactielid was en waarvoor hij ook tal van bijdragen en recensies schreef. Met Hugo de Schepper, een tot Nederlander genaturaliseerde Belgische historicus die doceerde in Amsterdam en Nijmegen, nam hij de redactie op zich van Tussen cultuur en politiek. Het Algemeen Nederlands Verbond 1895-1995 (1995).

Van Hees werkte mee aan de Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (EVB) Encyclopedie van de Vlaamse Beweging
De tweedelige Encyclopedie van de Vlaamse beweging verscheen in 1973-1975 en gold jarenlang als het voornaamste naslagwerk met betrekking tot de geschiedenis van de Vlaamse beweging. ... Lees meer
(1973-1975), was lid van de redactie en medewerker van de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (NEVB) Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse beweging (NEVB)
De opvolger van de Encyclopedie van de Vlaamse Beweging zocht bij het verschijnen in 1998 expliciet afstand tot zijn voorganger door de verwetenschappelijking van het historisch onderzoek... Lees meer
(1998) en leverde tot kort vóór zijn overlijden lemma’s in voor de Digitale Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (DEVB). Zijn historische reikwijdte betrof de geschiedenis van de Vlaamse beweging in al haar aspecten, van de negentiende eeuw tot vandaag. Net als Willemsen trad hij op die manier in de voetsporen van hun beider academische leermeester Geyl.

Literatuur

– F. W. Lantink (red.), Nationalisme en historiografie. Rondom Pieter Geyl. Afscheidsbundel voor Piet van Hees, 2003.
– W. Berkelaar, Een immer evenwichtig en fair oordelend historicus. Pieter van Hees (1937-2021), kenner en bezorger van het werk van Pieter Geyl, geraadpleegd op 14 april 2023, op: www.wimberkelaar.wordpress.com/2021/05/15.

Suggestie doorgeven

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel