Van Driessche, Emmanuel
Emmanuel van Driessche (1824-1897) speelde een voorname rol in het Brusselse culturele leven: als leraar Nederlands, als schrijver, als lid van talrijke genootschappen, als politicus en vrijmetselaar.
Emmanuel van Driessche kwam als hulponderwijzer naar Brussel in 1845, in 1856 werd hij leraar Nederlands aan het atheneum en de normaalschool in Brussel tot aan zijn pensionering in 1885. Hij was stichtend lid van de Société centrale des Instituteurs belges en van 1861 tot 1870 hoofdredacteur van Le Progrès, tijdschrift voor volksopvoeding. Hij was daarnaast auteur van Nederlandstalige schoolboeken, romans, toneelstukken en essays en speelde een belangrijke rol in het Vlaamse culturele leven in de hoofdstad. Na 1885 werd hij liberaal gemeenteraadslid en schepen van onderwijs in Elsene en provinciaal raadslid. Hij was lid van de loge Vrais amis de l'Union et du Progrès réunis.
Verenigingsleven
Van Driessche vervulde in Brussel verschillende functies in het liberaal-flamingantische verenigingsleven. Hij was voorzitter van de Brusselse afdeling van het Willemsfonds (1873), medewerker aan De Toekomst De Toekomst (1857-1898)
De Toekomst (1857-1898) was een pedagogisch en taal- en letterkundig tijdschrift. Lees meer , secretaris van het Nederduitsch Tael- en Letterkundig Genootschap Nederduitsch Tael- en Letterkundig Genootschap
Het Nederduitsch Tael- en Letterkundig Genootschap was een Vlaamsgezinde Brusselse letterkundige maatschappij. Ze werd op 3 april 1842 door Michiel van der Voort opgericht en bestond tot ... Lees meer , lid van het Vlaemsch Midden-Comiteit Vlaemsch Midden-Comiteit
Het Vlaemsch Midden-Comiteit (1849-1857) was een Vlaamsgezind genootschap in Brussel, dat ijverde voor de volledige vernederlandsing van het lager en middelbaar onderwijs in Vlaanderen.... Lees meer en van Vlamingen Vooruit Vlamingen Vooruit
Vlamingen Vooruit was een Vlaamse en vrijzinnige organisatie in Brussel die in 1858 onder impuls van Eugène van Bemmel in Brussel werd opgericht. Het programma eiste de gelijkberechtiging... Lees meer , medestichter en tien jaar voorzitter van de liberaal-progressieve toneelkring De Morgenstar De Morgenstar
Lees meer (1850), herhaaldelijk referent op de Nederlandsche Taal- en Letterkundige Congressen, eerste algemeen directeur van de raad van beheer van de naamloze maatschappij ‘ter exploitatie eens Nederlandschen schouwburgs’ in Brussel (1875), medestichter en ondervoorzitter van de Liberale Vlaamsche Bond Liberale Vlaamsche Bond van Brussel
Lees meer (1885-1887), lid van De Veldbloem De Veldbloem
Lees meer (tot 1891) en bestuurslid van toneelkringen De Wijngaerd De Wijngaerd
Lees meer en De Noordstar.
In 1849 stelde Van Driessche naar aanleiding van de aangekondigde wet op het middelbaar onderwijs samen met Michiel van der Voort Van der Voort, Michiel
Michiel Van der Voort (1812-1867) woonde achtereenvolgens in Antwerpen en Brussel en was in beide steden een pionier in Vlaamsgezinde acties. Hij was betrokken bij vele organisaties, zoal... Lees meer en Johan Dautzenberg Dautzenberg, Johan M.
Lees meer een manifest op waarin Vlaamse onderwijsachterstand en Vlaamse armoede met elkaar in verband werden gebracht. Gedurende het eenjarige bestaan van het blad De Vlaemsche Beweging De Vlaemsche Beweging
De Vlaemsche Beweging was een ‘Maendschrift’ dat werd uitgegeven in Brussel van juli 1851 tot juni 1852 op initiatief van Michiel van der Voort. Lees meer , orgaan van het Vlaemsch Midden-Comiteit, hielp hij af en toe bij de redactie van het blad (1851-1852). Hij zat eveneens het Klauwaerts-verbond voor dat De Klauwaert De Klauwaert (1855-1857)
De Klauwaert werd van 3 juni 1855 tot 1857 uitgegeven in Brussel door het Maerlantsgenootschap. Het evolueerde van een artistiek blad naar een Vlaams-liberaal nieuwsblad. Het tijdschrift ... Lees meer uitgaf en waarvan Van Driessche samen met Jan Jacobs Jacobs, Jan Frans
Jan Frans Jacobs (1828-1907) was een leraar, schooldirecteur, onderwijsinspecteur en auteur van schoolboeken. Hij behoorde tot de eerste generatie geïmmigreerde flaminganten in Brussel en... Lees meer de redactie waarnam. In 1857 diende Van Driessche zich terug te trekken uit de redactie. In die periode werd hij door enkele andere flaminganten ( Karel Stallaert Stallaert, Karel
Karel Stallaert (1820-1893) was een Belgische taalkundige en auteur. Lees meer , Geeraard-Jan Dodd Dodd, Geeraard Jan
Geeraard Jan Dodd (1821-1888) was, na een korte carrière als schilder, vooral schrijver, dichter en toneelauteur. Hij was actief lid van tal van Nederlandstalige literaire genootschappen ... Lees meer , Hippoliet Bauduin Bauduin, Hippoliet
Hippoliet Bauduin (1806-1882) ijverde voor de materiële lotsverbetering en de culturele verheffing van het Vlaamse volk en was geëngageerd in het Vlaamse Brusselse verenigingsleven. Baudu... Lees meer ) gewantrouwd wegens zijn grote professionele ambities en dito opportunisme. Zo publiceerde hij in 1858 een anonieme brochure Aen de Vlamingen, waarin hij de regeringspolitiek ten aanzien van de Vlaemsche Commissie Vlaemsche Commissie
De Vlaemsche Commissie of Grievencommissie inventariseerde op vraag van de regering in 1856-1857 voor de eerste keer de problemen in verband met de positie van het Nederlands in België en... Lees meer steunde.
Toneel
Van Driessche was in 1858 oprichter van het Vlaemsch Tooneelverbond, dat zes van de belangrijkste toneelverenigingen van Brussel overkoepelde. Hij deelde met andere flaminganten van zijn generatie het geloof in de opvoedende kracht van theater. Zijn theaterstukken, waarin hij het dagelijkse leven van de arbeiders behandelde, getuigden van de eerste sporen van sociale betrokkenheid bij de Brusselse flaminganten. Net zoals Van der Voort behoorde hij tot de progressief-liberale, vrijzinnige stroming in het Brussels flamingantisme, die de Vlaamse Beweging ook als een politieke beweging wenste uit te breiden via onder meer een Vlaams dagbladwezen, bibliotheek, uitgeverij en boekhandel en een nationaal toneel.
Onderwijs
Binnen de Onderrichtsbond ontwikkelde hij in 1871 samen met Julius Hoste (sr.) Hoste, Julius (sr.)
De liberaal Julius Hoste sr. (1848-1933), stichter van De Zweep en Het Laatste Nieuws, speelde eind 19de en begin 20ste eeuw een centrale rol in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd in Brussel.... Lees meer het thema van verplicht onderwijs in de moedertaal en probeerde hij met Hoste het Vlaamse element in de Bond te steunen door de oprichting van een Vlaamse afdeling, verbonden aan het lokaal comité van Brussel. Zijn aanwezigheid aan het atheneum van Brussel, samen met die van andere flaminganten als Stallaert, legde in het Brusselse universitaire milieu de basis voor flamingantische sympathieën.
Werken
Toneel
– De Vlaamsche boer, 1851.
– Soort bij Soort, 1853.
– De zoon des beuls, 1857.
– De Vlaemsche wever, 1859.
– Zeven plagen van Brussel, 1860.
– De ruwaard van Vlaanderen, 1864.
– Willem van Oranje, 1867.
– Recht is recht, 1868.
– De kiesmakelaars, 1868.
– Een koning in de maan, 1868.
– Voor stille lieden, 1869.
– Geen werk, geen brood, 1870.
Verhalend proza
– Klaas en de veehoeder, 1854.
– Wat een meisje vermag, 1856.
– Vijf per cent, 1857.
– Drie Vlaendersche novellen, 1859.
– Novellen en Schetsen, 1894-1895, 2 dln.
Literatuur
– E. Witte, Het debuut van het liberale flamingantisme in de hoofdstad 1869-1875, in: Handelingen der Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis, 26,1973, pp. 311-343.
– E. Gubin, Bruxelles au XIXe siècle: berceau d'un flamingantisme démocratique (1840-1873), 1979.
– L. Jansegers, Onmachtpositie van het Brusselse liberale flamingantisme (1884-1895), in: Taal en Sociale Integratie, 6, 1982, pp. 107-135.
– Toneel en theaterleven te Brussel na 1830, 1993.– A. Deprez e.a. (red.), Hoofdstukken uit de geschiedenis van de Vlaamse letterkunde in de 19de eeuw (Studies op het gebied van de moderne Nederlandse literatuur 6), 2003.
– ‘Emmanuel van Driessche’. In: Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren, geraadpleegd op 15 maart 2022, op https://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=drie015.