Seuphor, Michel

Persoon
Manu Van der Aa (2023, herwerking), Nico Wouters (1998)

Michel Seuphor (1901-1999) was een schrijver en graficus, die vooral naam maakte met zijn studies over abstracte kunst. Als grafisch kunstenaar verwierf hij zelf enige faam met zijn ‘lacunetekeningen’.

Pseudoniem
Michel Seuphor
Alternatieve naam
Fernand Louis Berckelaers
Geboorte
Borgerhout, 10 maart 1901
Overlijden
Parijs, 12 februari 1999
Leestijd: 3 minuten

Michel Seuphor werd geboren als Fernand Berckelaers, maar liet zich in 1965 onder zijn pseudoniem Michel Seuphor tot Frans staatsburger naturaliseren.

Hij kwam als zoon van een Franstalig bourgeoisgezin uit Antwerpen in contact met de Vlaamse beweging via de werken van Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer
en het bijwonen van muziekavonden van Jef van Hoof Van Hoof, Jef
Lees meer
waar muziek van Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer
te horen was. Als zeventienjarige collegestudent publiceerde Berckelaers onder het pseudoniem Seuphor in een clandestien schoolkrantje aanvallen tegen de Franstalige onderwijzers. Hij richtte zelf ook verscheidene flamingantische krantjes op, waaronder De Klauwaert en Roeland, en publiceerde enkele gedichten in de Vlaams-nationalistische krant De Schelde De Schelde (1919-1936)
Lees meer
.

Op de Antwerpse Guldensporenviering van 1920, waar Herman van den Reeck Van den Reeck, Herman
Herman van den Reeck (1901-1920) was een Vlaamsgezinde links-radicale student, die zich van 1916 tot zijn overlijden in 1920 engageerde in de activistische jongerenbeweging. Toen Van den ... Lees meer
werd neergeschoten, werd hij door een sabel aan het hoofd gewond. Wat later werd hij gearresteerd toen bleek dat hij op zijn identiteitskaart ‘Vlaming’ en niet ‘Belg’ had ingevuld. In 1921 stichtte hij met Geert Pynenburg Pynenburg, Geert
Geert Pynenburg (1896-1980) was een schrijver en dichter. Als flamingant en aanhanger van August Borms kwam hij tijdens en na de Eerste Wereldoorlog geregeld in conflict met de overheid. ... Lees meer
het tijdschrift Het Overzicht Het Overzicht
Lees meer
, waarin hij aanvankelijk een strijdend Vlaams-nationalisme beleed. In die periode beleefde hij een romance met de populaire dichteres Alice Nahon Nahon, Alice
Alice Nahon (1896-1933) was een populaire Vlaamse dichteres. Lees meer
.

Onder invloed van de schilder Jozef Peeters kreeg zijn artistieke interesse voorrang op zijn Vlaamsgezindheid; ook Het Overzicht legde zich van dan af meer toe op de kunst (zie Beeldende kunst Beeldende kunst
De beeldende kunsten en de Vlaamse beweging onderhielden van 1830 tot vandaag een complexe en gelaagde relatie, die pendelde tussen gematigde sympathie, radicaal engagement en kritische a... Lees meer
). Geleidelijk aan (1923-1925) begon Berckelaers het Frans boven het Nederlands te verkiezen. Hij maakte buitenlandse reizen (onder andere naar Berlijn, Parijs en Tunis), bouwde zijn contacten in de kunstwereld uit, organiseerde tentoonstellingen en publiceerde in het Frans over kunstenaars en kunststromingen. In 1925 vertrok hij definitief uit Antwerpen en vestigde zich in Parijs, waar onder meer de schilder Piet Mondriaan, de schrijver Paul Dermée en de fotograaf André Kertesz tot zijn intimi gingen behoren. In 1932 behandelde hij in Un renouveau de la peinture en Belgique flamande het Vlaamse expressionisme. Hij liet er zijn ontgoocheling over het failliet van de internationale visie in de Vlaamse kunst- en cultuurwereld doorklinken. Als bewonderaar van Gezelle vertaalde hij hem in het Frans (1943).

Na de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
publiceerde Berckelaers (vanaf 1964 Seuphor), die ook graficus was, hoofdzakelijk over abstracte kunst, waarvan hij als grote kenner wordt beschouwd. In 1963 verscheen De abstracte schilderkunst in Vlaanderen en werd hij gevierd in de Koninklijke Opera Vlaamse Opera
Lees meer
in Antwerpen. Hij verwierf ook grote vermaardheid met eigen werk, in het bijzonder met zijn lacunetekeningen. In 1991 ontving hij de medaille van de stad Parijs uit handen van burgemeester Jacques Chirac. Zijn jeugdervaringen verwerkte hij in de autobiografische roman Les évasions d’Olivier Trickmansholm (1939).

Werken

Un renouveau de la peinture en Belgique flamande, 1932.
Les évasions d’Olivier Trickmansholm, 1939.
Guido Gezelle. Etude et traductions, 1943.

Literatuur

– J. Florquin, Michel Seuphor, in: Ten huize van..., dl. 4, 1968.
– J. Martens, Michel Seuphor, 1971.
– M. Bilcke, Michel Seuphor 70 jaar, in: De Spectator, 25-27 juni 1971.
– Michel Seuphor 90, in: De Standaard, 27 maart 1991.
Michel Seuphor (1901-199). Grensverkenner van de avant-garde. Themanummer Zacht Lawijd, jg. 8, 2009, nr. 3.
– Sergio Servellón, Michel Seuphor, 2013.

Suggestie doorgeven

1973: Joos Florquin (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Manu Van der Aa

Databanken

Inhoudstafel