Rode Leeuwen

Organisatie
Amsab-ISG (2023, aanvulling), Luc Peiren (1998)

De Rode Leeuwen waren Vlaamse socialisten in Brussel die vanaf 1968 opkwamen met een eigen verkiezingslijst en erkend werden als de 'Vlaamse BSP-federatie van Brussel'.

Alternatieve naam
Vlaamse BSP-federatie Brussel
Oprichting
1968
Leestijd: 4 minuten

Sedert 1968 de benaming van de Vlaamse socialisten in Brussel-Halle-Vilvoorde. Het ontstaan van de Rode Leeuwen situeert zich in de toenemende communautaire spanningen gedurende de hele naoorlogse periode in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
in het algemeen en bij de hoofdstedelijke socialisten in het bijzonder. De talentelling Taaltelling
Talentellingen waren gekoppeld aan de tienjaarlijkse volkstellingen in België (1846-1947). De resultaten hadden grote gevolgen voor het taalstatuut van de gemeenten rond Brussel-hoofdsta... Lees meer
van 1947 die pas zeven jaar later door toenmalig minister van binnenlandse zaken Piet Vermeylen Vermeylen, Piet
Vermeylen studeerde rechten en politieke economie aan de ULB. Hij was advocaat, docent en hoogleraar. Als minister (BSP) van binnenlandse zaken publiceerde hij in 1954 de gecontesteerde t... Lees meer
gepubliceerd werd, maakte in 1954 pijnlijk duidelijk hoezeer de Brusselse agglomeratie al verfranst was en hoezeer de olievlek ook buiten de agglomeratie bleef uitdeinen. Het was Lode Craeybeckx Craeybeckx, Lode
Lode Craeybeckx (1898-1976) was een socialistische politicus, die zich in zijn jeugd engageerde in het activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hoewel hij later afstand nam van het radic... Lees meer
die in zijn Guldensporenrede van 10 juli 1954 als een der eersten wees op de gevaren van de verdere achteruitgang van de Vlamingen in het Brusselse. Als gevolg hiervan werden door het Comité voor Cultuurverspreiding (Lode Baekelmans, Ger Schmook) acties ondernomen en werd door Hendrik Fayat Fayat, Hendrik
Lees meer
de Vermeylenkring August Vermeylenkring
De August Vermeylenkring (1954) is een Brusselse culturele vereniging waarvan de activiteiten moeten bijdragen aan het aanzien van het Nederlands in Brussel en getuigen van een socialisti... Lees meer
opgericht. Ook binnen de Federatie Brussel-Halle-Vilvoorde van de Belgische Socialistische Partij Belgische Socialistische Partij
Lees meer
(BSP) zorgden de resultaten van de talentelling van langsom meer voor spanningen. Zo eiste Fayat in 1960 de vastlegging van de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer
terwijl de Anderlechtse burgemeester Joseph Bracops deze maatregel zag als de antipode van verzoening en vrijheid. De verzoening die toen nog mogelijk was werd in de jaren 1960 alsmaar moeilijker te bewerkstelligen door de toenemende communautaire spanningen rond de realisatie van de taalwetten van 1962 en 1963 (taalwetgeving), de Rondetafelconferentie van 1964 en het uit dit alles voortvloeiende verkiezingssucces van de regionalistische partijen (Volksunie-VU, Rassemblement wallon-RW en Front démocratique des Francophones-FDF) bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1964 en de parlementsverkiezingen van 1965. In het arrondissement verloor de BSP in 1965 vier zetels terwijl de francofone Brusselse liberalen en het FDF respectievelijk vijf en drie zetels wonnen. Tijdens de poll voorafgaand aan de verkiezingen Verkiezingen
Lees meer
waren de Vlaamse BSP'ers op de verkiezingslijst reeds naar minder gunstige (doch nog steeds verkiesbare) plaatsen teruggewezen. Ook programmatorisch schoof de Brusselse BSP op naar het francofone standpunt. Als gevolg daarvan nam federaal voorzitter Frans Gelders Gelders, Frans (jr.)
Frans Gelders (1905-1985) was schepen en burgemeester in Vilvoorde en volksvertegenwoordiger voor Brussel. Lees meer
(jr.) in 1967 ontslag uit zijn functie. Als burgemeester van Vilvoorde ondervond hij binnen de federatie zelf het spanningsveld tussen de 19 Brussel gemeenten en de Rand. De anti-Vlaamse houding van de Franstalige partijleiders uit het Brusselse deed Craeybeckx in 1967 waarschuwen voor een politieke sluipmoord van de Vlaamse socialisten bij de parlementsverkiezingen van 1968. Zijn voorspelling werd een jaar later bewaarheid toen Fayat en Gelders (jr.) naar onverkiesbare plaatsen op de BSP-Kamerlijst 'weggepolld' werden. Gesteund door het Vlaams socialistisch congres te Klemskerke (1967) dat onder meer de beperking van de Brusselse agglomeratie tot de 19 gemeenten eiste, besloten de Vlaamse socialisten een eigen structuur (zeg maar federatie) uit te bouwen (maart-juni 1968) en bovendien met een eigen lijst (De Rode Leeuwen) op te komen. Met succes trouwens want Gelders (jr.) en Fayat werden verkozen op de Kamerlijst en Vermeylen op de senaatslijst. De Rode Leeuwen werden op 8 december 1969 door de BSP-leiding erkend als de Vlaamse BSP-federatie van Brussel. Tot de splitsing van de partij op nationaal niveau in 1978 kwamen Vlaamse BSP-lijsten op naast die van de tweetalige BSP-federatie. Electoraal gezien behielden de Rode Leeuwen in de jaren 1970 en 1980 een vrij constant niveau met minimaal één en maximaal drie Kamerleden. Bij de Brusselse Agglomeratieraadsverkiezingen van 1971 werd Lydia Deveen-De Pauw Deveen, Lydia
Lydia Deveen (1929) heeft zich als socialistische politica, kunsthistorica en voorzitster van de Vermeylenkring ingezet voor de verbetering van de positie van de Vlaamse Brusselaars en vo... Lees meer
verkozen voor de Rode Leeuwen.

Literatuur

- F. Dielens, 1968-1988. 20 jaar Rode Leeuwen. Ontstaan en evolutie van de SP-Federatie Brussel-Halle-Vilvoorde, z.j. (1988).
- D. Lammens, 'De Vlaamse BSP in het kiesarrondissement Brussel', in Socialistische Standpunten, jg. 17, nr. 4 (1970), p. 229-245.
- E. Maes, 'De Rode Leeuwen', in De Nieuwe Maand, jg. 23, nr. 1 (1980), p. 86-90.
- H. Fayat, Mémoires, 3 dln., 1983-1985-1988.
- 25 jaar Rode Leeuwen. Een kwarteeuw Vlaams Socialisme in de hoofdstad, 1993.
- A. Mares, Communautaire spanningen in een 'moeilijk' arrondissement. De wordingsgeschiedenis van de Rode Leeuwen of de Vlaamse BSP-Federatie Brussel-Halle-Vilvoorde, VUB, doctoraal proefschrift, 2006.
- S. Van Garsse & D. Vileyn, ‘De erfenis van de Rode Leeuwen’, in Bruzz, 3 oktober 2008.
- W. Bracquené, ‘Rode leeuwen in 1968, een halve eeuw Vlaams Socialisme in de hoofdstad’, in De Wereld Morgen, 16 januari 2018.

Suggestie doorgeven

1975: Marc Galle (pdf)

1998: Luc Peiren

2023: Amsab-ISG

Databanken

Inhoudstafel