Pyfferoen, Oscar

Persoon
Peter Heyrman (2023, herwerking), Nico Wouters (1998)

Oscar Pyfferoen (1868-1908) was een katholiek en Vlaamsgezind jurist die doceerde aan de Gentse rijksuniversiteit. Hij ontpopte zich als een belangrijke expert van de sociale problematiek van de handeldrijvende en ambachtelijke middenstand.

Geboorte
Gent, 23 april 1868
Overlijden
Jette, 26 november 1908
Leestijd: 4 minuten

Oscar Pyfferoen studeerde rechten in zijn geboortestad Gent. In 1891 werd hij ook doctor in de Politieke en Administratieve Wetenschappen. Daarna volgden aanvullende studies in Nederland (1890), Berlijn (1892-1893) en Italië (1893). Pyfferoen legde zich in die periode toe op het administratief recht, waaraan hij enkele internationaal-vergelijkende studies wijdde. In 1893 werd hij samen met Edmond Nicolaï (1849-1927), Ernest Dubois (1868-1935) en Herman de Baets De Baets, Herman
Herman de Baets (1856-1922) was een advocaat en katholiek politicus. Lees meer
(1856-1922) door de Gentse universiteit aangeworven om vorm te geven aan een afzonderlijke opleiding in de sociale en politieke wetenschappen.

De jonge jurist Pyfferoen engageerde hij zich in de Gentse Vlaamse Conferentie der Balie Vlaamse Conferentie der Balie
Lees meer
. Tijdens een voordracht daar in 1894 profileerde hij zich als voorstander van de evenredige vertegenwoordiging. Het jaar daarop pleitte hij voor een regeling van het taalgebruik in burgerlijke rechtszaken, gelijkaardig aan die voor correctionele processen door de wet van 17 augustus 1873. Hij was medewerker van het Rechtskundig Tijdschrift (1897) en verleende steun aan de katholieke Vlaamsgezinde studentenvereniging Rodenbach's Vrienden Rodenbach's Vrienden (1887-1923)
Lees meer
. In 1896 pleitte hij op het Nederlands Taal- en Letterkundig Congres voor de oprichting van kunstnijverheidsscholen. In 1898 verdedigde hij de vernederlandsing van de Gentse universiteit in het tweede referendum van studentenvereniging 't Zal Wel Gaan 't Zal Wel Gaan
Lees meer
.

Pyfferoen doceerde aanvankelijk vergelijkend grondwettelijk recht en Europese diplomatieke geschiedenis. In 1906 werd hij benoemd tot gewoon hoogleraar met lesopdrachten (vergelijkend) administratief recht, industriële en douanewetgeving. Politiek gesproken behoorde de jonge hoogleraar duidelijk tot de katholieke strekking. In 1895 werd hij door bankier Gerard Cooreman Cooreman, Gerard
Gerard Cooreman (1852-1926) was een Gentse advocaat, bankier, verzekeraar en vanaf 1895 ook politicus voor de katholieke partij. Hij stelde zich gematigd op in de Vlaamse kwestie en werkt... Lees meer
(1852-1926) en uitgever Alfons Siffer Siffer, Alfons
Alfons Siffer (1850-1941) was een gematigd Vlaamsgezinde katholieke drukker-uitgever en politicus, die tevens een leidende rol speelde binnen het Davidsfonds. Behalve volksvertegenwoordig... Lees meer
(1850-1941) betrokken bij de oprichting van een Katholieke Burgerkring waarvan hij de sociale studiekring zou leiden. In november 1895 werd hij als opvolger verkozen in de Gentse gemeenteraad. Hij zou dit mandaat niet opnemen maar werd in 1897-1899 wel de drijvende kracht van een stedelijke commissie en enquête die de grieven van de lokale middenstand in kaart wilde brengen. Pyfferoen was ook leraar aan de Gentse Nijverheidsschool en actief in tal van kleinburgerlijke organisaties, bijvoorbeeld de Wetenschappelijke Afdeling van de Kring God en Vaderland van Karel van der Cruyssen (1874-1955). In 1904 organiseerde hij met die groep in het Gentse Landbouwershuis een fel opgemerkte tentoonstelling van moderne ambachtelijke machines en gereedschappen. Een jaar later lag hij mee aan de basis van de Gentse Leenkas voor Kleine Werktuigen.

Ook op nationaal en internationaal vlak gold Pyfferoen als een belangrijke expert van de sociale problematiek van de handeldrijvende en ambachtelijke middenstand. In opdracht van het ministerie van Nijverheid en Arbeid bestudeerde hij in 1896-1897 het beroepsonderwijs in Engeland en Duitsland. Later volgde nog een studiereis in Nederland. Maar hij publiceerde ook over de leurhandel, het patentrecht en vormen van oneerlijke concurrentie. De Leuvense hoogleraar Victor Brants (1856-1917) droeg hem in 1891 voor als lid van de Franse Société d'Economie Sociale. Hij was ook ondervoorzitter en voorzitter van de gelijknamige Belgische studiekring en medewerker van de Revue Sociale Catholique. In 1900 werd hij ondervoorzitter van de Landsbond van de Kleine Burgerij (1900-1914). Op de jaarlijkse congressen van die belangrijkste vooroorlogse federatie van middenstandsverenigingen verzorgde hij enkele opmerkelijke bijdragen. Ingaande op zijn vraag besloot de katholieke regering tot de oprichting van een Nationale Commissie van de Kleine Burgerij (1902-1907). Pyfferoen was voorzitter van de eerste sectie (beroepsonderwijs) en leidde de mondelinge enquête in West- en Oost-Vlaanderen. Vanaf 1906 kampte hij met toenemende gezondheidsproblemen. Pyfferoen overleed in het bacteriologisch instituut van Jette als gevolg van een niercrisis.

Werken

– Het gebruik der talen in burgerlijke zaken, 1895.
– Le Colportage. Rapport présenté à la Commission d'enquête sur la situation de la Petite Bourgeoisie, 1898.
– Verslagen der internationale Tentoonstelling van Ambachtwerktuigen, 1904.

Literatuur

– P. Vermeersch, Oscar Pyfferoen (1868-1908), in: Université de Gand. Liber Memorialis. Notices Biographiques. Tome I. Faculté de Philosophie et Lettres. Faculté de Droit, 1913, pp. 438-442.
– C. Chaineaud, Oscar Pyfferoen, un leplaysien convaincu, in: Les Cahiers de l'IRT, 2008, nr.16,  pp. 169-170.
– G. Kurgan-van Hentenryk, A la recherche de la petite bourgeoisie. L’enquête orale de 1902-1904, in: Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis / Revue belge d’histoire contemporaine, 1983, pp. 297-332.
– S. Jaumain, Les petits commerçants belges face à la modernité (1880-1914), 1995.
- P. Heyrman, Oscar Pyfferoen, in:ODIS, op: http://www.odis.be/lnk/PS_51125.
- P. Heyrman, Pyfferoen, Oscar (1868-1908), in: UGentMemorie, op: http://www.ugentmemorie.be/personen/pyfferoen-oscar-1868-1908.

Suggestie doorgeven

1975: Jocelyn Van Eycken (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Peter Heyrman

Databanken

Inhoudstafel