Opstanding (1920-1921)

Publicatie
Godwin Gheysens (2023, ongewijzigd), Godwin Gheysens (1998)

Opstanding (1920-1921) was het orgaan van de Vlaamse Clarté-groep.

Volledige titel
Opstanding : Orgaan der Vlaamsche Clarté-groepen
Periode
mei 1920 -
februari 1921
Leestijd: 2 minuten

Orgaan van de Vlaamse Clarté-groep Clarté-groep
De Clarté-groep (1919-1921) was een internationale groepering van pacifistische intellectuelen, die ook in Vlaanderen een afdeling had. In haar tijdschrift De Nieuwe Wereldorde werden uit... Lees meer
(mei 1920 – februari 1921).

Een half jaar na de oprichting van een Vlaamse Clarté-afdeling te Antwerpen (september-oktober 1919) verscheen Opstanding, "Orgaan der Vlaamsche Clarté-groepen", een versmelting van het vorige Clarté-blad, De Nieuwe Wereldorde De Nieuwe Wereldorde
Lees meer
, met het communistische orgaan De Internationale De Internationale
De Internationale was het weekblad van de Kommunistische Bond in Vlaanderen, een onafhankelijke fractie Antwerpse socialisten, die sympathiseerde met het activisme. Het circuleerde vanaf... Lees meer
. Over het gedachtegoed van Clarté verschenen in Opstanding artikels en pamfletten van Victor-Jozef Brunclair Brunclair, Victor
Victor J. Brunclair (1899-1944) was een avant-gardistische schrijver en journalist, die behoorde tot de groep rond Paul van Ostaijen. Hij ging de geschiedenis in als een van de weinige Vl... Lees meer
, Robert van Roosbroeck Van Roosbroeck, Rob
Robert van Roosbroeck (1898-1988) was een onderwijzer, publicist en historicus. Hij was betrokken bij het activisme en de collaboratie, onder andere als schepen van Antwerpen en lid van d... Lees meer
en Hendrik Tanrez Tanrez, Hendrik
Hendrik Tanrez (1894-1963) was tijdens WOI betrokken bij het activisme in Brussel. Daarna was hij actief in de Frontpartij, nog later in de collaboratie en in de Vlaamse Concentratie. ... Lees meer
. Voor de poëzie werkten Daan Boens Boens, Daan
Daan Boens (1893-1977) was kunstenaar, dichter en journalist. Als socialistisch politicus ijverde hij voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit. Lees meer
en Albert van Hoogenbemt mee; voor het proza Jan Boon Boon, Jan
Jan Boon (1898-1960) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme. Later was hij hoofdredacteur van De Standaard. Van 1939 tot aan zijn overlijden had hij de leiding van... Lees meer
, Van Hoogenbemt en Paul van Ostaijen Van Ostaijen, Paul
Paul van Ostaijen (1896-1928) was een schrijver die met zijn poëzie, proza en kritische werk grote invloed heeft uitgeoefend op de Nederlandstalige literatuur. Zijn zoektocht naar een nie... Lees meer
; de kritische bijdragen waren van de hand van Brunclair, Paul Kenis Kenis, Paul
Lees meer
en Tanrez. Er verschenen ook buitenlandse bijdragen, onder anderen van Henri Barbusse, de initiator van Clarté in Frankrijk.

Toen het secretariaat van de Vlaamse Clarté op 15 mei 1920 van Antwerpen naar Brussel verhuisde, werd daar in de Kolenstraat 12 de bibliotheek en verzendboekhandel Opstanding ingericht, op initiatief van de Brusselse groep onder leiding van Tanrez en Kenis. Uit artikels in Opstanding blijkt dat de betrekkingen tussen deze Vlaamse Clartéisten en de Franstalige afdeling in Brussel rond Paul Colin Colin, Paul
De Brusselse intellectueel en kunsthistoricus Paul Colin (1895-1943) doorliep een contrastrijk intellectueel parcours dat hem tussen 1918-1919 en 1940-1943 van extreem pacifistisch links ... Lees meer
en L'Art libre niet al te vlot verliepen, met name over de Vlaamse kwestie. Opstanding maakte zich in het vierde nummer van zijn eerste jaargang bijzonder boos over de bewering van Colin dat Brussel essentiellement français was; het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
had in Colins ogen de Vlaamse zaak veel schade berokkend, en voor de rest waren er wel idealisten bij te vinden, "maar ook veel schurken". Na de moord op het Antwerpse Clarté-lid Herman van den Reeck Van den Reeck, Herman
Herman van den Reeck (1901-1920) was een Vlaamsgezinde links-radicale student, die zich van 1916 tot zijn overlijden in 1920 engageerde in de activistische jongerenbeweging. Toen Van den ... Lees meer
(11 juli 1920), van wie ook bijdragen verschenen waren in De Nieuwe Wereldorde en Opstanding, werd het augustus-nummer van Opstanding volledig aan hem gewijd. Clarté beschouwde hem als een slachtoffer van de "militaristisch- franskiljon Franskiljon
'Franskiljon' is in het traditionele flamingantische discours de benaming van een voorstander en bevorderaar van de verfransing in Vlaanderen. Het begrip kenmerkt iemand die overtuigd is ... Lees meer
se reaktie". Weldra kreeg het blad te kampen met financiële moeilijkheden. Het achtste en laatste nummer verscheen op 15 februari 1921 en was meteen het laatste spoor van de Vlaamse Clarté-groep.

Literatuur

– G. Gheysens, De invloed van het geestesinternationalisme van Romain Rolland en Henri Barbusse in enkele Belgische avant-garde tijdschriften (1919-1923), KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1979.
– H. Sweldens, Opstanding (1920-1921): orgaan der Vlaamsche Clarté-groepen, VUB, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1989.

Suggestie doorgeven

1975: Arnoldine Bijnens (pdf)

1998: Godwin Gheysens

2023: Godwin Gheysens

Databanken

Inhoudstafel