Mattelaer, Eugène

Persoon
Redactie (2023, tekstredactie), Louis Vos (1998)

Eugène Mattelaer (1911-1999) engageerde zich in verschillende Vlaamsgezinde verenigingen en speelde een belangrijke rol in de vernederlandsing van het Belgische Rode Kruis.

Geboorte
Kortrijk, 26 juli 1911
Overlijden
Knokke-Heist, 18 mei 1999
Leestijd: 3 minuten

Eugène Mattelaer was het tweede kind in een apothekersgezin van tien kinderen. Hij volgde de Latijns-Griekse humaniora aan het Kortrijkse Sint-Amandscollege (1923-1929) en studeerde geneeskunde in Leuven (1929-1935). In 1935 werd hij arts en later, in 1942, behaalde hij het diploma van licentiaat in de Tandheelkunde aan de Gentse universiteit. Van 1942 tot 1976 was hij stomatoloog in Knokke. Tijdens de hevige gevechten rond Knokke in september-oktober 1944 maakte hij zich als arts zeer verdienstelijk voor de burgerbevolking. Mede door zijn toedoen werd in 1945 een Knokse afdeling van de Christelijke Volkspartij (CVP) Christen Democratisch & Vlaams
Lees meer
opgericht. Na in 1946-1966 voor deze partij schepen te zijn geweest, oefende hij van 1966 tot 1973 het burgemeestersambt uit.

Als collegeleerling in Kortrijk was Mattelaer zeer actief in het zich naar het Vlaams-nationalisme oriënterende Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS).
Hij was vanaf september 1927 hoofdopsteller van het Gildeblad, dat maandelijks clandestien onder de collegeleerlingen verspreid werd. Dit kwam hem op een tijdelijke wegzending uit het college te staan.

Tijdens zijn studies in Leuven zetelde Mattelaer als ondervoorzitter van gouw West-Vlaanderen (1930-1932) in het hoofdbestuur van het AKVS en was hij beheerder van De Blauwvoet De Blauwvoet (1920-1941)
De Blauwvoet (1920-1941) was het orgaan van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS), en van zijn opvolgers het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS) en het Di... Lees meer
(1930-1931) en schrijver van het AKVS-hoofdbestuur (1931-1933). Aldus maakte hij de plaatsbepaling van het AKVS tegenover de opkomende Katholieke Actie mee, eerst in contact met Karel Dubois Dubois, Karel
Karel Dubois (1895-1956) werd in 1928 de proost-stichter van de Katholieke Studentenactie in het bisdom Brugge, dat hij in gehoorzaamheid aan zijn bisschop Lamiroy en met diens mandaat wi... Lees meer
, hopend op een akkoord tussen het AKVS en de Katholieke Actie, later pleitend voor verzoening. In de Leuvense Vlaamse studentenwereld behoorde hij met Maurits Langohr Langohr, Maurice
Jurist Maurits Langohr (1909-1990) was docent aan de UGent en magistraat. Hij was actief in de Vlaams-nationale studentenbeweging. Tijdens het Interbellum was hij betrokken bij het VNV.... Lees meer
en Lode Claes Claes, Lode
Lode Claes (1913-1997) was een Vlaams-nationalistisch politicus, publicist en zakenman die een Vlaamse elite wilde vormen om de Vlaamse demografische meerderheid de leiding te laten nemen... Lees meer
tot de generatie rond Piet Meuwissen Meuwissen, Piet
Piet Meuwissen (1909-1968) hervormde in 1932-34 als preses het Leuvense KVHV, steunde het AKVS bij de bouw van het Studentenhuis in Nijlen en streefde naar een verzoening tussen de Vlaams... Lees meer
die het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Leuven K
Het Katholiek Vlaamsch Hoogstudenten Verbond (KVHV) werd opgericht in 1902 onder de benaming Vlaamsch Verbond als eerste Vlaamse studentenkoepel aan de Katholieke Universiteit Leuven, een... Lees meer
(KVHV)
wilde omvormen tot een corporatie die de ‘geestelijke aristokratie’ van Vlaanderen zou worden en stevig georganiseerd werd. Ondanks spanningen tussen het opkomende Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
, de Volksdietsers, het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV)
en de Universita Coördinatiecomité van de Nederlandstalige universitaire gemeenschap
Het in 1968 opgerichte Coördinatiecomité van de Nederlandstalige Universitaire Gemeenschap (CONUG) verdedigde de belangen van de Nederlandstalige studenten en personeelsleden van de Unive... Lees meer
wist hij als verzoenende KVHV-preses (1934-1935) de diverse groepen bij elkaar te houden en initiatieven als de omvorming van Ons Leven Ons Leven
Ons Leven (1888) is een Leuvens studententijdschrift en het blad van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV). Lees meer
tot weekblad, een studentenrestaurant en Sociale Hulp met succes te bekronen.

Mattelaer was verder ook bestuurslid, ondervoorzitter of voorzitter van talloze vaderlandse, medische en culturele verenigingen. Hij was onder meer voorzitter van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
-Volksontwikkeling Knokke (1947-1966) en van de door hem gestichte Stedelijke Culturele Raad (1952-1966). Mattelaer speelde een belangrijke rol in de vernederlandsing van het Belgische Rode Kruis Rode Kruis-Vlaanderen
Rode Kruis-Vlaanderen is een humanitaire organisatie. Het is de Vlaamse tak van het Belgische Rode Kruis, dat in 1864 werd opgericht. Lees meer
.
Hij was een van de grondleggers van de Vlaamse Gemeenschap van het Rode Kruis, die in 1970 opgericht werd en waarvan hij vanaf dat jaar tot 1981 ondervoorzitter was. Tussen 1966 en 1992 publiceerde hij een vijftiental bundels met pretentieloze, van medemenselijkheid en levensoptimisme getuigende gedichten, onder andere In Vlaanderens Velden (1982), een meditatieboek over oorlog en vrede naar het gedicht van John MacCrae.

Werken

– Sint-Amandscollege Kortrijk. De strijdjaren 1925-1930, in: Ontmoeten, jg. 28, oktober-november 1981, nr. 4, pp. 2-7.

Literatuur

– L. Vos, Ideologie en idealisme. De Vlaamse studentenbeweging te Leuven in de periode tussen de twee wereldoorlogen, in: BTNG, jg. 6, 1975, nr. 3-4, pp. 263-328.
– L. en L. Vos-Gevers, Dat volk moet herleven. Het studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge 1875-1933, 1976.
– F. Germonprez, Eugène Mattelaer. Nooit de moed opgeven (VWS-Cahiers, 89, 1981).
– L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS, 2 dln., 1982.
– C. Devroe (red.), Liber amicorum dokter Eugène Mattelaer, 1992.

Suggestie doorgeven

1998: Louis Vos

2023: Redactie

Databanken

Inhoudstafel