Kunst aan den IJzer
Kunst aan den IJzer, een initiatief dat ontstond vanuit een gematigd Vlaamsgezind milieu, organiseerde in 1916, 1917 en 1918 aan het IJzerfront drie tentoonstellingen van beeldende kunst van de hand van militairen.
Nadat eerder dat jaar in Alveringem en Avekapelle kleine tentoonstellingen hadden plaatsgevonden met werk van beeldende kunstenaars die aan het IJzerfront gelegerd waren, organiseerde de krant De Belgische Standaard De Belgische Standaard
Lees meer van pater Ildefons Peeters Peeters, Ildefons
De loyaal-Belgische en Vlaamsgezinde kapucijnerpater Ildefonds Peeters (1886-1929) was samen met Marie-Elisabeth Belpaire de sterkhouder van de krant De Belgische Standaard (1915-1919). ... Lees meer en Maria Belpaire Belpaire, Marie-Elisabeth
Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948) was een welgestelde Vlaamsgezinde auteur die verschillende projecten realiseerde ter promotie van de literatuur (zoals het tijdschrift Dietsche Warand... Lees meer in haar leeszaal in De Panne vanaf 1 september 1916 een expositie waarin 120 schilderijen, tekeningen en prenten werden getoond van 26 kunstenaars-militairen, die door hen en Louisa Duykers (1869-1952), de hartsvriendin van Belpaire, waren geselecteerd. Juul Filliaert Filliaert, Juul
Jules Filliaert (1890-1948) was vanaf zijn jeugd in diverse functies erg actief in de Vlaamse beweging, zoals de afdeling van het Davidsfonds in Nieuwpoort. Tijdens de Eerste Wereldoorlog... Lees meer stond in voor de algemene en praktische coördinatie. Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer nam de Nederlandstalige inleiding van de begeleidende catalogus op zich. Gustave Voets, een Vlaamse brancardier die later dat jaar even het secretariaat van Kunst aan den IJzer verzorgde, stond in voor de Franstalige versie. Ook aalmoezenier August Nobels Nobels, August
Priester en beeldend kunstenaar August Nobels (1884-1938) behoorde tijdens de Eerste Wereldoorlog aan het IJzerfront tot het zowel Vlaams- als Belgischgezinde milieu rond de krant De Bel... Lees meer inspireerde en steunde dit initiatief in sterke mate.
Het eerder relatieve succes van dit evenement leidde kort daarna tot de oprichting van de kunstkring Kunst aan den IJzer, die werd gepatroneerd door de katholieke ministers Joris Helleputte Helleputte, Joris
Joris Helleputte (1852-1925) heeft bijna een halve eeuw lang gewogen op de Belgische samenleving: als neogotisch architect, als gangmaker van sociale organisaties, inzonderheid de Belgisc... Lees meer en Prosper Poullet Poullet, Prosper
Hoewel hij afkomstig was uit een Franstalig aristocratisch milieu, realiseerde de katholieke burggraaf Prosper Poullet (1886-1937) mee de eentaligheid van Vlaanderen en leidde hij de eers... Lees meer , en door de eveneens katholieke minister van staat Frans Schollaert Schollaert, Franz
De Franstalige katholieke politicus Franz Schollaert (1851-1917) engageerde zich niet rechtstreeks in de Vlaamse beweging, maar als kamervoorzitter en eerste minister effende hij wel het... Lees meer , de schoonbroer van Helleputte. Dat resulteerde in januari 1917 in een tweede tentoonstelling met meer dan 400 kunstwerken in het militair hospitaal L’Océan in De Panne. Enkele maanden later verhuisde deze tentoonstelling naar het Franse Le Havre, waar de Belgische regering in ballingschap resideerde.
Ondanks het feit dat hij niet in het bestuur zetelde, was Joe English English, Joe
Joe English (1882-1918) was een Brugse kunstschilder, die zijn grote faam binnen de Vlaamse beweging vooral ontleende aan zijn tekenwerk als frontkunstenaar. Lees meer een van de bezielers van Kunst aan den IJzer, dat zich richtte tot zowel Nederlands- als Franstaligen. Vanaf december 1917 werden ook voordrachten ingericht om de kunstenaars de mogelijkheid te geven zich artistiek verder te ontwikkelen en om de aandacht van de frontsoldaten op de kunst van hun collega's te vestigen. In april 1918 werd een derde tentoonstelling geopend, eveneens in De Panne.
Exposanten zoals Anne-Pierre de Kat (1881-1968), Achiel van Sassenbrouck (1886-1979) en Jos Verdegem (1897-1957) verwierven na de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer artistieke faam.
Literatuur
— M. E. Belpaire, Gestalten in het verleden, 1947.
— Catalogus van de tentoonstelling Stille Getuigen 1914-1918, 1964.
— P. de Baere, De soldatenkunst aan het IJzerfront, in Verschaeviana, 1974, p. 33-60.
— L. Filliaert, Als de strijd verademt. Kunst en geestesleven op ’t front 1914-1918, 1994.
— J. de Geest, P. de Gryse en R. Gahide, Het front in kleur, 1914-1918. Schilders aan het Belgische front, 1999.
— L. Vandeweyer, Joe English 1914-1918: kunstenaar tussen frontbeweging en activisme, 2008.
— L. Filliaert, De Groote Oorlog op doek. Frontschilders in Nieuwpoort, 2016.
— L. Filliaert, Mijn Oorlog. Juul Filliaert 1914-1918, journalist - uitgever - verzamelaar, 2020.