Heremans' zonen

Organisatie
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Pieter Van Hees (1998)

De Heremans’ Zonen was van bij de oprichting in 1884 tot haar wegdeemsteren in de late jaren 1930 een vereniging die leerlingen van het Gentse atheneum en later ook andere scholieren literair-culturele belangstelling en Vlaams bewustzijn probeerde bij te brengen.

Alternatieve naam
Taalminnend Leerlingengenootschap De Heremans' zonen
Taalminnend Genootschap Heremanszonen
Oprichting
1885
Stopzetting
1935
Leestijd: 2 minuten

Het Taalminnend Leerlingengenootschap De Heremans’ Zonen was een Vlaamsgezinde vereniging aan het Koninklijke Atheneum van Gent, die werd opgericht op 17 december 1885 en bleef bestaan tot in de jaren 1930.

Aanleiding tot de oprichting vormde de gebrekkige toepassing van de wet Coremans-de Vigne uit 1883, de eerste taalwet Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
in verband met het middelbaar onderwijs Middelbaar onderwijs
De geschiedenis van het middelbaar onderwijs is nauw verweven met die van de Vlaamse beweging. Tot diep in de 20ste eeuw bleef de middelbare school een grotendeels Franstalig bastion van ... Lees meer
, die een begin maakte met de vernederlandsing van de athenea. Tot de initiatiefnemers behoorden de klasgenoten Willem de Vreese De Vreese, Willem
Willem L. de Vreese (1869-1938) was een filoloog, bibliothecaris en Gentse hoogleraar, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol speelde in het activisme. Lees meer
en Willem Duflou (1869-1939), later respectievelijk hoogleraar in Gent en in Brussel. De naam De Heremans' Zonen verwees naar Jacob F. Heremans Heremans, Jacob
Lees meer
, gewezen leraar Nederlands van het Gentse atheneum en vanaf 1864 hoogleraar Nederlandse literatuur aan de Gentse universiteit. Met als doel ‘de Vlaamschgezindheid meer en meer in de jeugdige harten wortels te doen schieten’ organiseerde de kring lezingen over literair-culturele en politiek-maatschappelijke onderwerpen door professoren, leraren, schrijvers en vooraanstaande flaminganten. Aanvankelijk groepeerden De Heremans’ Zonen uitsluitend leerlingen uit de twee hoogste klassen van atheneum, maar vanaf het schooljaar 1890-1891 konden ook jongere scholieren lid worden. Karel van de Woestijne Van de Woestijne, Karel
Karel van de Woestijne (1878-1929) was een Gentse dichter, prozaïst, criticus en journalist. Hij engageerde zich als gematigd flamingant binnen de Vlaamse beweging en was tijdens de Eerst... Lees meer
, in 1892-1893 bestuurslid en later voorzitter van De Heremans' Zonen, publiceerde jeugdverzen in de Letterkundige Bundel Heremanszonen (1897).

Samen met andere Vlaamsgezinde leerlingenbonden uit het officieel middelbaar onderwijs werden De Heremans’ Zonen in 1907 onder de naam Tak Jong Vlaanderen opgenomen in het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontstonden er binnen de vereniging spanningen tussen voor- en tegenstanders van het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
, waarbij waarnemend voorzitter Firmin Parasie Parasie, Firmin
Journalist Firmin Parasie (1897-1976) engageerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in het activisme en tijdens de Tweede in de collaboratie. Lees meer
koos voor samenwerking met de Duitse bezetter. De leden die deze keuze afwezen verlieten de vereniging, terwijl de pro-activistische kern bleef samenkomen tot het einde van de Grote Oorlog.

In 1920 volgde een heropstart van De Heremans’ Zonen en konden ook normaalschoolleerlingen toetreden. Onder impuls van de flamingantische atheneumleraar Jozef Goossenaerts Goossenaerts, Jozef
Jozef Goossenaerts (1882-1963) was een Vlaams-nationalistische duivel-doet-al, die gedurende meer dan een halve eeuw betrokken was bij uiteenlopende socioculturele, (partij)politieke en i... Lees meer
en onder invloed van het in 1927 opgerichte Algemeen Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Vlaamsch Studentenverbond (AVS) (1928-1934) was een overkoepelende organisatie van Vlaamsgezinde scholierenverenigingen in de diverse voortgezette opleidingen van het rijkson... Lees meer
van het officieel middelbaar onderwijs stelden De Heremans’ Zonen zich meer dan voorheen strijdlustig Vlaamsgezind op, wat leidde tot wrijvingen met de directie van het Gentse atheneum. Hoewel de vijftigste verjaardag in 1935 met veel luister en een jubileumboek werd gevierd, bloedden De Heremans' Zonen in de late jaren 1930 geleidelijk dood, onder meer ten gevolge van de overstap van vele leden naar de in 1931 opgerichte Jonge Wacht van het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
.

Literatuur

Gedenkboek uitgegeven ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van het T.L.G. De Heremans' Zonen (1885-1935), 1936.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.

Suggestie doorgeven

1973: Ria Beckers (pdf)

1998: Pieter Van Hees

2023: Nico Van Campenhout

Inhoudstafel