Gillis, Jan

Volgde middelbare studies aan de koninklijke athenea van Gent en Antwerpen. In 1913 begon Gillis studies in de scheikunde aan de Rijksuniversiteit Gent (RUG). Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd hij gemobiliseerd. Hij geraakte gewond in de strijd om Antwerpen en kwam met het terugtrekkende leger in Nederland terecht. In Amsterdam werd hij leraar aan het Belgisch atheneum. Tegelijkertijd zette hij aan de stedelijke universiteit zijn studies voort en verwierf hij, als tot dan toe in het Frans opgeleide, een grondige kennis van de Nederlandse (wetenschappelijke) taal. In 1917 werd Gillis terug naar het front geroepen, waar hij erin slaagde tussendoor te studeren en voor de Centrale Examencommissie in Le Hâvre het doctoraat in de scheikunde te behalen (1918). Na de oorlog startte hij zijn universitaire loopbaan als werkleider aan de RUG, onder meer bij Camiel de Bruyne De Bruyne, Camiel
Lees meer , bij wie hij in 1922 de titel van doctor in de plantkunde verwierf. Mede dankzij de Nolf-wet ( onderwijs Onderwijs
Lees meer ), die voor wetenschappers die het Nederlands machtig waren de promotiekansen verhoogde, werd Gillis in 1923 benoemd tot docent aan de faculteit wetenschappen en belast met de Vlaamse en Franse cursus in de analytische scheikunde. Later doceerde hij ook aan de faculteiten toegepaste wetenschappen en geneeskunde. Hij was gewoon hoogleraar aan de faculteit wetenschappen (1932), secretaris (1936-1937) en decaan (1937-1938) van dezelfde faculteit, secretaris (1951-1952) van de academieraad en rector-voorzitter van de raad van beheer van de RUG (1953-1957). Onder zijn impuls werd in 1956 de 25ste verjaardag van de vernederlandsing van de RUG plechtig herdacht. Na zijn emeritaat in 1961 legde Gillis zich voornamelijk toe op de studie van de geschiedenis van de wetenschappen.

Alhoewel Gillis in de geest van de toenmalige bourgeois mentaliteit in het Frans was opgevoed, ontwikkelde hij vanaf zijn Gentse studententijd een Vlaamsgezinde overtuiging. Die kanaliseerde hij onmiddellijk na de Eerste Wereldoorlog naar een inzet voor de vernederlandsing van het wetenschappelijk leven in Vlaanderen. De invloed van grootvader Eugeen de Keghel, een bekend Gents geneesheer-homeopaat en een overtuigde Vlaming, bij wie Gillis tijdens zijn studies te Gent inwoonde, heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld, naast zijn oorlogsverblijf in Nederland. Gillis blies de in 1887 door Julius Mac Leod Mac Leod, Julius
Julius Mac Leod (1857-1919) was hoogleraar plantkunde aan de Gentse universiteit en een Vlaamsgezinde progressieve liberaal. Hij was een belangrijke pleitbezorger van de vernederlandsing ... Lees meer opgerichte Gentse natuurwetenschappelijke vereniging Dodonaea Kruidkundig Genootschap Dodonaea
Lees meer nieuw leven in, was een regelmatig spreker op de Vlaamsche Wetenschappelijke Congressen Vlaamsche Wetenschappelijke Congressen
De Vlaamsche Wetenschappelijke Congressen (1887-1942) ijverden in uiteenlopende vakgebieden voor een Nederlandstalige wetenschapsbeoefening in Vlaanderen. Lees meer en bestuurslid van het Vlaamsch Natuur- en Geneeskundig Congres. In 1928 was hij stichtend lid en later voorzitter (1953-1956) van de Vlaamse Wetenschappelijke Stichting Vlaamse Wetenschappelijke Stichting
Lees meer . Bij de oprichting in 1938 van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België
Lees meer behoorde hij tot de eerste leden. In 1939 was hij medestichter en eerste algemeen voorzitter (1939-1943) van de Vlaamsche Chemische Vereeniging Vlaamsche Chemische Vereeniging
De Vlaamsche Chemici Vereeniging (1939) was een organisatie voor Vlaamsgezinde scheikundigen. Lees meer . Via zijn talrijke wetenschappelijke publicaties droeg Gillis in binnen- en buitenland bij tot de waardering voor de Vlaamse universiteit en taal.