Gevaert, Frans

Persoon
Jan Dewilde (2023, ongewijzigd), Jan Dewilde (1998)

François-Auguste Gevaert (1828-1908) componeerde aanvankelijk Nederlandstalige liedteksten. In 1871 werd hij directeur van het Brusselse conservatorium. Daarna werd hij een tegenstander van Peter Benoit.

Volledige voornaam
Frans August
Alternatieve naam
François-Auguste
Geboorte
Huise, 31 juli 1828
Overlijden
Brussel, 24 december 1908
Leestijd: 3 minuten

Studeerde aan het Gentse conservatorium piano, harmonie en compositie. Al op jonge leeftijd raakte Gevaert bij de jonge Vlaamse muziekbeweging in Gent betrokken. Hij schreef twee werken die behoorden tot de eerste cantates op Nederlandse tekst, namelijk België – in 1847 bekroond door de Gentse Société des Beaux-Arts – en De Nationale verjaerdag (1855). In 1863 schreef hij op tekst van Napoleon Destanberg Destanberg, Napoleon
Lees meer
ook nog de cantate Jacob van Artevelde Van Artevelde, Jacob
Jacob van Artevelde was een Gents volksleider (overleden in 1345) die in de jaren 1337-1345 de feitelijke macht uitoefende in Gent en in Vlaanderen. Hij verzette zich tegen de Franse invl... Lees meer
. Hij werkte mee aan het Vlaemsch-Duitsch Zangverbond Vlaemsch-Duitsch Zangverbond
Het Vlaamsch-Duitsch Zangverbond (1846-1848) wilde koormuziek op Duitse, Latijnse en Nederlandse teksten verspreiden. Daartoe werden meerdere zangfeesten georganiseerd. Lees meer
en op het Vlaemsch-Duitsch Zangfeest van 1847 in Gent werd zijn psalm Super flumina Babylonis door de Duitse koren onder leiding van Franz Weber uitgevoerd. De prille koorbeweging ondersteunde hij verder met werken als Grafkrans voor Willems, De Maegd van Gent en de bundels Zes choors en Verzameling van oude Vlaemsche liederen. Voor zijn composities in de volkstaal kreeg hij in 1856 samen met Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer
en Joannes-Franciscus Volckerick een erepenning van het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
. Maar zoals zijn tijdgenoten bleef hij ook koren en liederen op Franse teksten schrijven, onder andere César et les Belges, Cantate au roi en het dubbelkorige Jérusalem ou le départ des Croisés. Nadat hij in 1847 met de cantate Le roi Lear de Romeprijs had gewonnen, maakte hij met de daaraan verbonden studiebeurs reizen door Frankrijk, Spanje, Italië en Duitsland. Hij vestigde zich in Parijs, waar hij in 1867 koordirecteur van de opera werd en carrière maakte als componist van een reeks opera's, waaronder Quentin Durward. Ten gevolge van de Frans-Duitse oorlog keerde hij naar België terug en in 1871 volgde hij E. Fétis op als directeur van het conservatorium van Brussel. Aanvankelijk schreef Gevaert nog enkele liederen op Nederlandse teksten, maar onder invloed van zijn buitenlands verblijf en onder de druk van zijn officiële functie keerde hij de V.B. de rug toe. In 1870 had hij zich al gekeerd tegen een cursus Vlaamse zang aan het Gentse conservatorium en bij zijn ambtsaanvaarding als conservatoriumdirecteur haalde Gevaert in een toespraak uit naar Benoits nationalistische principes. Hij pleitte voor een Belgische muziekkunst die het eclectische brandpunt zou zijn van Germaanse en Romaanse strekkingen. En in 1876 beweerde hij in een referaat over het muziekonderwijs voor de Académie royale dat een conservatorium niet één bepaalde strekking mocht onderwijzen en verwierp hij de nationalistische fundering van Benoits school. Aangezien Gevaert in de directeur van het Gentse conservatorium, de Luikse componist Adolphe Samuel, een bondgenoot vond stond Benoit geïsoleerd met zijn Vlaams-nationale kunstleer. Tegen Gevaerts kosmopolitische ideeën reageerde Benoit in zijn artikelenreeks Over de nationale toonkunst. Ook in de Conseil pour le perfectionnement de l'enseignement musical en Belgique (een hervormingscommissie van conservatoriumdirecteurs) bekampten voorzitter Gevaert en Benoit elkaar. Gevaert zag het conservatorium als een kweekplaats voor virtuozen, terwijl Benoit in zijn school 'denkende mannen' wou vormen. Zelf zou Gevaert tijdens de 37 jaar van zijn ambtstermijn het Brussels conservatorium uitbouwen tot een van de beste Europese muziekinstellingen, met leraars als Edgar Tinel Tinel, Edgar
Edgar Tinel (1854-1912) was een componist die zich met zijn liederen aanvankelijk binnen de Vlaamse beweging situeerde, maar later uitsluitend nog religieuze muziek componeerde. Hij verdi... Lees meer
, Eugène Ysaye (viool), Arthur de Greef (piano), Hubert-Ferdinand Kufferath (contrapunt), Joseph Servais (cello), Paul Gilson Gilson, Paul
Componist en dirigent Paul Gilson (1856-1942) was leraar aan het Conservatorium in Antwerpen. Hij bestudeerde en voerde Nederlandstalige muziekstukken uit. Na de Eerste Wereldoorlog werd ... Lees meer
(harmonie). Hij werd daarbij wel geholpen door een gunstige subsidieregeling die de andere conservatoria benadeelde. Gevaert zette ook het musicologisch werk van Fétis voort en publiceerde internationaal gezaghebbende werken over antieke en vroegmiddeleeuwse muziek en over verschillende muziektheoretische onderwerpen. Hij was een van de pioniers van de oude muziek, publiceerde werk van Bach en Gluck en bracht met de Société des Concerts du Conservatoire composities van Bach, Gluck, Händel en Beethoven. Hij werd kapelmeester van Leopold II van Saksen-Coburg, Leopold II
Leopold II (1865-1909) is vooral bekend gebleven voor zijn bewind over het Congogebied. In de Belgische politiek stond hij neutraal in de levensbeschouwelijke kwesties maar ijverde voor d... Lees meer
, voor wie hij op tekst van Gentil Antheunis Antheunis, Gentil
Magistraat Gentil Antheunis (1840-1907) was de schoonzoon van Hendrik Conscience. Hij genoot bekendheid als Nederlandstalige componist en dichter. Lees meer
het 'Belgisch volkslied voor mansstem' Vers l'avenir (Naar wijd en zijd) schreef. In 1907 ontving hij de titel van baron.

Literatuur

– F. Dufour, Le baron François-Auguste Gevaert, 1909.
– E. Closson, F.A. Gevaert, 1929.
– A. van der Linden, 'F.A. Gevaert', in Die Musik in Geschichte und Gegenwart, V, 1956.
– H. Willaert en J. Dewilde, "Het lied in ziel en mond". 150 jaar muziekleven en Vlaamse Beweging, 1987.

Suggestie doorgeven

1973: Karel Wauters (pdf)

1998: Jan Dewilde

2023: Jan Dewilde

Databanken

Inhoudstafel