Genootschap Joris van Severen

Organisatie
Bruno De Wever (2024, tekstredactie), Bruno De Wever (1998)

Het Genootschap Joris van Severen (1941-1944) was een organisatie die de nagedachtenis van de vermoorde Verdinaso-leider Joris van Severen trachtte levend te houden door herdenkingen, onderzoek en publicaties.

Alternatieve naam
Joris van Severen Herdenkingskomiteit
Oprichting
11 oktober 1941
Stopzetting
1944
Leestijd: 3 minuten

Het Genootschap Joris van Severen werd op 11 oktober 1941 opgericht als vereniging zonder winstoogmerk om de gedachtenis van de op 20 mei 1940 vermoorde leider van het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
(Verdinaso), Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer
, levendig te houden.

Voorgeschiedenis en oprichting

Al op 5 oktober 1940 werd met hetzelfde doel in Gent op initiatief van Jef François François, Jef
Jef François (1901-1996) was als leider van de Dinaso Militanten Orde een kopstuk van het Verdinaso. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij commandant van de Dietsche Militie – Zwarte Br... Lees meer
een Joris van Severen Herdenkingskomiteit opgericht waarin Verdinaso-leiders en vrienden van Van Severen zetelden. De vereniging wilde tevens de Belgische verantwoordelijken voor de moord doen vervolgen en bestraffen. Het initiatief liep dood door de interne verdeeldheid van het Verdinaso en het uiteindelijke verdwijnen ervan in mei 1941 bij de oprichting van de Eenheidsbeweging-VNV.

Luc Delafortrie Delafortrie, Luc
Lees meer
was een van de Verdinaso-leiders die de overstap naar het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) waagde, maar al na enkele maanden weer opstapte uit ideologische onvrede. Hij had zich in september 1941 in het huis van Van Severen te Brugge gevestigd met de bedoeling diens nalatenschap te beheren. Delafortrie gaf het bestaande Herdenkingskomiteit een wettelijke vorm als vereniging zonder winstoogstmerk. Maar de samenstelling van de stichtende leden en de raad van beheer maakt duidelijk dat Delafortrie zich trachtte te distantiëren van zijn in het VNV of de SS-Vlaanderen Algemeene-SS Vlaanderen
De SS-Vlaanderen was een collaborerende militie tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Duitse SS. Ze ijverde voor de aanhechting van Vlaanderen bij Duitsland. Lees meer
collaborerende gewezen medestanders.

Voorzitter werd Constant van Raemdonck, een fabrikant uit Sint-Niklaas, die voor de oorlog bevriend was met Van Severen maar die niet aan politiek deed. Ondervoorzitter was de Tieltse aannemer Honoré Debusschere Debusschere, Honoré
De Tieltse aannemer Honoré Debusschere (1883-1968) was een belangrijke financier van verschillende Vlaams-nationalistische bladen, van Joris van Severen en van het Verdinaso. Lees meer
, die voor de oorlog Van Severen had gefinancierd. Als vrijgestelde secretaris belegde Delafortrie in heel Vlaanderen vergaderingen.

Conflict met het VNV

Bij het VNV bestond de indruk dat Delafortrie een politieke beweging probeerde te stichten. Zelf beweerde hij buiten elke politiek te willen blijven en alleen de bestudering en herdenking van Van Severen na te streven. Hij voerde niettemin actie tegen de VNV-collaboratie. Mede daardoor werd hij op 28 juli 1942 door de bezetter opgepakt. Op 23 september 1942 kwam hij weer vrij, op voorwaarde dat hij zich niet meer zou inlaten met het Genootschap.

Als secretaris werd Delafortrie opgevolgd door Juliaan Verplaetse, een journalist bij Le Soir en voor de oorlog de Berlijnse contactpersoon van Van Severen. In 1944 werd Van Raemdonck als voorzitter opgevolgd door Debusschere. Het Genootschap leed een sluimerend bestaan dat door de bezetter werd gedoogd. Er werden af en toe nog wel gedrukte mededelingen verspreid, algemene vergaderingen gehouden en een herdenkingsplechtigheid georganiseerd te Brussel op 30 mei 1943. Bij de bevrijding werden Verplaetse en Debusschere aangehouden. Delafortrie probeerde vruchteloos de werking weer op te starten.

Literatuur

– L. Delafortrie, Het Genootschap Joris Van Severen. Dinaso-actie tijdens de bezetting, 1989.

Suggestie doorgeven

1973: Staf Vermeire (pdf)

1998: Bruno De Wever

2024: Bruno De Wever

Inhoudstafel