De Zilvermeeuwtjes

Organisatie
Frans Van Campenhout (2023, aanvulling), Nico Wouters (1998)

De Zilvermeeuwtjes was een naoorlogse Vlaams-nationalistische jeugdvereniging uit Brussel.

Alternatieve naam
Brusselse Jeugdvereniging voor Volkskunst
Oprichting
1944
Stopzetting
1976
Leestijd: 3 minuten

De Zilvermeeuwtjes was een Brusselse Vlaams-nationalistische jeugdbeweging die in september 1944 werd opgericht door oud-leden van de Dietsche Blauwvoetvendels Dietsche Blauwvoetvendels
Dietsche Blauwvoetvendels (DBV) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging voor jongens verbonden met het Vlaamsch Nationaal Verbond. Lees meer
.

Dezelfde groep, met onder meer Jef Vervaecke, Jef
Jef Vervaecke (1927-1991) was tijdens de oorlog leider in de Dietsche Blauwvoetvendels en na de oorlog oprichter en voorzitter van de Zilvermeeuwtjes. Lees meer
en Herman Vervaecke Vervaecke, Herman
Herman Vervaecke (1929) was in 1945 medestichter van de Brusselse jongerenvereniging Zilvermeeuwtjes. Hij leidde in de jaren 1950 het sociaal dienstbetoon van De Samaritaan en het Sint-Mi... Lees meer
, had in januari 1942 reeds 't Poppenspelleke van Menneke Pis opgericht, als afscheuring van de Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen
Lees meer
(NSJV). De naam Zilvermeeuwtjes ontleende de groepering aan de gelijknamige jeugdvolksdansgroep waarmee ze in Brussel een lokaal deelden. De officiële stichting onder die naam gebeurde in maart 1945. Aangezien de meerderheid van de leden van de Zilvermeeuwtjes aanvankelijk uit collaboratiemiddens Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
kwam, richtte de jeugdbeweging zich in de repressietijd Repressie
Lees meer
hoofdzakelijk op caritatieve acties ten voordele van getroffen gezinnen. Het geld en de materiële middelen hiervoor werden ingezameld via poppenspelvoorstellingen, jeugdfeesten en met milde schenkingen van particulieren, Vlaamse organisaties en bedrijven.

Later concentreerde de jeugdbeweging zich meer op het gewone jeugdwerk. Naast de geijkte jeugdbewegingsactiviteiten, waren de belangrijkste initiatieven van de jeugdgroep de jaarlijkse kerstvieringen en de zomerkampen. Op initiatief van Fons Borginon Borginon, Fons
Fons Borginon (1966) is een jurist en was volksvertegenwoordiger en laatste voorzitter van de Volksunie en kabinetsmedewerker voor de Vlaamse Liberalen en Democraten. Lees meer
, die samen met zijn broer Rik en zijn zus Connie de leiding van de Vervaeckes in 1952 had overgenomen, maakten de Zilvermeeuwtjes, vanaf 1954 reizen naar het Lechtal in Tirol en naar Italië, en bezochten het graf van priester Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer
in Solbad Hall. In 1964 deden ze dit voor de negende en laatste keer.

Onafhankelijke Brusselse vereniging

In 1948 werden de Zilvermeeuwtjes met behoud van hun onafhankelijkheid lid van de Brusselse Jeugdgemeenschap. Datzelfde jaar bracht het optreden van hun muziekkapel op een Diets jeugdfeest in Gent een controverse teweeg. Perspolemieken werden gevolgd door een interpellatie in de Senaat. Vooral vanuit linkse hoek werden de Zilvermeeuwtjes vergeleken met de Hitlerjeugd Vlaanderen Hitlerjeugd Vlaanderen
De Hitlerjeugd Vlaanderen (HJV) werd eind 1943 opgericht door de DeVlag in een poging het monopolie op de Vlaamse Nieuwe Orde-gezinde jeugd te verwerven. De HJV bleef klein en werd overg... Lees meer
en de NSJV van tijdens de bezetting. De groep verloor verschillende leden, maar werd in deze polemiek verdedigd door pater Max Wildiers Wildiers, Max
Max Wildiers (1904-1996) was theoloog en publicist. Hij engageerde zich in diverse Vlaamsgezinden (studenten)bewegingen en kringen. Lees meer
(de hoofdaalmoezenier van de groepering) en Maurits van Haegendoren Van Haegendoren, Maurits
Maurits van Haegendoren (1903-1994) was een Vlaamse historicus, rijksarchivaris, politicus en publicist. Hij leidde vanuit een Vlaamsgezinde overtuiging het Vlaams Verbond van Katholieke ... Lees meer
van het Vlaams Verbond van Katholieke Scouts Vlaams Verbond van Katholieke Scouts
Het Vlaams Verbond van Katholiek Scouts (1910) heet vandaag Scouts en Gidsen Vlaanderen. Het is de Vlaamse versie van de in 1907 door Baden Powell begonnen jeugdbeweging gericht op de zel... Lees meer
(VVKS). Vooral onder invloed van deze laatste zouden de Zilvermeeuwtjes zich steeds afzijdig houden van de pogingen een onafhankelijke eenheidsbeweging op te richten binnen de Dietse jeugdbewegingen in Vlaanderen. Van Haegendoren zag deze centralisatie namelijk liever gebeuren onder de vleugels van het VVKS. De Zilvermeeuwtjes benadrukten hun onafhankelijkheid door zich te profileren als Brussels Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
en minder de nadruk te leggen op het Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
aspect. Tijdens het tienjarige jubileum in 1955 trad het Egmontvendel (de Brusselse afdeling van het Algemeen Diets Jeugdverbond Algemeen Diets Jeugdverbond
Het Algemeen Diets Jeugdverbond (ADJV) was een Vlaams-nationalistische, Heel-Nederlandse jeugdvereniging die tussen 1949 en 1957 onder leiding van Staf Vermeire verschillende vendels en s... Lees meer
(ADJV) onder impuls van Fons Borginon toe tot de Zilvermeeuwtjes. Vanaf dat ogenblijk verbeterde ook de samenwerking met het ADJV, dat het Brusselse actieterrein van de Zilvermeeuwtjes vanaf nu erkende. In 1962 richtte Stefaan Ponette een meerstemmig gemengd zangkoor op.

Toen een nieuwe generatie leiders aantrad, kreeg het aspect repressie minder belang bij de Zilvermeeuwtjes. Er werd nog een vereniging van oud-Zilvermeeuwtjes opgericht en men trachtte de jeugdgroep nog te redden door ze enkele malen te herstichten, maar in 1976 werden alle activiteiten stopgezet.

Hernieuwde Oud-Zilvermeeuwtjes

Met Kerstmis 2009 startte oud-jeugdleider Siegfried Ponette met een vereniging van Oud-Zilvermeeuwtjes en met een tijdschrift Zilvermeeuwtjes. Brusselse Jeugdvereniging, dat tweemaal per jaar verschijnt. Het bevat artikels over het verleden van de jeugdbeweging, over Vlaamse figuren en over Brussel. Zoals vroeger werden een jaarlijkse bijeenkomst en groepsreizen georganiseerd. In de lente van 2016 richtten een twintigtal leden en sympathisanten een zangkoor op dat in september 2017 een cd uitbracht met liederen uit het jeugdbewegingsleven.

Literatuur

– De tweede Vlaamse kultuuravond te Brussel, in; De Standaard, 3 maart 1949.
– De Zilvermeeuwtjes herdenken hun tienjarig bestaan, in: De Standaard, 30 december 1954.
– In Liefde en Trouw. Gedenkboek van de Zilvermeeuwtjes. Brusselse jeugdvereniging, 1956.
– M. van Hoorebeeck, Oranjedassen, 1944-1961. Geschiedenis van het Algemeen Diets Jeugdverbond, 1986.
– F. van Campenhout, De Zilvermeeuwtjes, in: Zilvermeeuwtjes, nrs. 3-10, 2010-2014.

Suggestie doorgeven

1975: Staf Vermeire (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Frans Van Campenhout

Inhoudstafel