De Weerdt, Andreas

Persoon
Ciel Vroman (2023)

Andreas de Weerdt (1825-1893) was een Vlaamsgezinde lieddichter en douanier uit Antwerpen. Hij schreef naar schatting 1700 liederen over heel diverse thema’s.

Alternatieve naam
Andreas Deweerdt
Geboorte
Antwerpen, 6 december 1825
Overlijden
Antwerpen, 8 november 1893
Leestijd: 3 minuten

Levensloop

Andreas ‘Dré’ de Weerdt werd geboren op 6 december 1825 in Antwerpen als onwettige zoon van naaister Catharina Wouters en zeilmaker Ciprianus Franciscus de Weerdt uit Oostende. Zijn ouders huwden drie jaar na zijn geboorte, in augustus 1828. Hij bezocht tot op 13-jarige leeftijd de stadsschool in Antwerpen en na het overlijden van zijn vader in 1840 werkte hij eerst als zeilmaker, later als leidekker. Op zestienjarige leeftijd ging hij in dienst als matroos op een douaneschip waar hij op vraag van een officier zijn eerste – Franstalige – lied zou hebben geschreven.

Onder het pseudoniem De Wederstaander verschenen in het Vlaamsgezinde, katholieke weekblad De Vrijheid meerdere satirische gedichten en liedteksten van hem. Hij bleef zijn hele leven als douanier aan de slag, vooral in de Antwerpse haven, waar hij het later tot brigadier schopte. Hij overleed op 8 november 1893 te Antwerpen.

Werk als lieddichter

In 1849 verscheen De Weerdts eerste Nederlandstalige lied ‘Californie’ over de Belgische emigratie naar ‘goudland’ Vera Paz omwille van de hongersnood in Vlaanderen. Hij schreef naar schatting 1.700 liedteksten op bestaande melodieën, die hij verkocht op losse liedbladen en in een dertiental liedbundels. Componist Alfons Janssens Janssens, Alfons
De Vlaamsgezinde en erg vermogende Sint-Niklase textielfabrikant Alfons Janssens (1841-1905) was aan het eind van de 19de eeuw een van de leidende figuren van de beginnende christendemocr... Lees meer
voorzag enkele liedteksten van een originele melodie. In 1887 werd een groot aantal van De Weerdts liederen samengebracht in een vijfdelige liedbundel. Hij voerde zijn liederen zelden zelf op: de meeste schreef hij voor andere liedzangers zoals zijn vriend en café-uitbater Karel Goedemé. Zijn liederen verschenen ook in verschillende almanakken.

De liederen van De Weerdt hadden vaak een politieke inhoud. Aanvankelijk was hij liberaal, maar later sympathiseerde hij met de Vlaamsgezinde en antimilitaristische Meetingpartij Meetingpartij
De Meeting (1862-1914) was een Antwerpse politieke formatie die ontstond uit een coalitie van flaminganten, progressieve liberalen en katholieken. Ze liet zich kenmerken door een uitgespr... Lees meer
in Antwerpen. Hij bekritiseerde en bespotte de Franstalige, liberale elite in de stad Antwerpen en daarbuiten met liederen als ‘Fransche partij’ (1885). In de liederen ‘Op goed valt het uit, klinkt het niet, zoo botst het’, ‘A la façon de barbarie’ (beide 1857) en ‘Het Vlaamsch is naar de kwaartjes’ (1880) hekelde hij de verfransing van het Antwerpse openbare leven. Scherp van toon was zijn lied ‘In Vlaand’ren vlaamsch’ (1870), waarin hij onomwonden pleitte voor het Nederlands als eerste taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer
in Vlaanderen. Het gedicht ‘Oranje boven’ en het lied ‘Sinjoor’ lijken dan weer van orangistische Orangisme
Het orangisme is de verzamelterm voor het verzet tegen de Belgische afsplitsing van het Koninkrijk der Nederland onder leiding van Willem I van Oranje. Lees meer
sympathieën te getuigen.

Daarnaast waren alledaagse onderwerpen zoals prostitutie, mode, liefde, stadsvernieuwing en drankmisbruik vaak terugkerende thema’s in zijn liederen (zie Muziek Muziek
Lees meer
, Populaire muziek Populaire muziek
Weinig activiteiten kunnen zozeer een gevoel van sociale en culturele verbondenheid creëren als het samen zingen of luisteren naar muziek. Muziek speelt dan ook in elke nationale of natio... Lees meer
).

Werken

Verzameling van Vlaemsche liedjes, 1855.
Vlaemsche liedjes, 1857.
Oude en nieuwe liedjes, 1858.
Derde reeks liedjes, 1863.
Vierde reeks liedjes, 1866.
Vijfde reeks liedjes, 1870.
Zesde reeks liedjes, 1871.
Zevende reeks liedjes, 1873.
Achtste reeks liedjes, 1875.
Negende reeks liedjes, 1877.
Tiende reeks liedjes, 1879.
Tiende reeks liedjes met een aantal nieuwe liederen vermeerderd, 1880.
Elfde reeks liedjes, 1883.
Twaalfde reeks liedjes, 1885.
Al de liederen van Andreas De Weerdt: opnieuw overzien en verbeterd, 1887. (5 dln.)

Literatuur

– D. Wilmars, "Arm Vlaanderen" zingt of Het geluk der onbewusten, 1975.
– E. Demoen, A la vapeur, dat heet progres! Liederen van de industriële revolutie, 1985.
– G. Buelens, Vlaanderen Boven. A la façon de barbarie, 1857, tekst: Andreas De Weerdt, muziek: trad., in: De Standaard, 21 juni 2011.
– J. Lampo, Verwyt my niet dat ik ook wil dichter heeten. Andreas De Weerdt in het Letterenhuis, in: Zuurvrij, jg. 4, 2004, nr. 7, pp. 38-43.

Suggestie doorgeven

1998: Gaston Durnez (pdf)

2023: Ciel Vroman

Inhoudstafel