Cracco, Domien

Persoon
Johan Strobbe (2023, aanvulling), Filip Boudrez (1998)

Domien Cracco (1790-1860) was een Vlaamsvoelend leraar en vertaler. Hij vergaarde vooral bekendheid met zijn Nederlandse vertaling van Homeros’ Ilias.

Volledige voornaam
Dominicus
Geboorte
Roeselare, 16 november 1790
Overlijden
Gent, 5 maart 1860
Leestijd: 3 minuten

Domien Cracco steunde als journalist actief het unionisme en sympathiseerde openlijk met de Belgische Revolutie Belgische Revolutie
De Belgische Revolutie is de naam van de opstand van 1830-1831 in de zuidelijke provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden van koning Willem I. De opstand leidde tot de splits... Lees meer
. Tijdens zijn leraarschap in Gent, Aalst, Roeselare en Kortrijk, ontpopte Cracco zich als Vlaamsvoelende leraar-dichter. Samen met enkele collega's was hij voorstander van het gebruik van de volkstaal en de gemoedspedagogiek in het onderwijs Onderwijs
Lees meer
. Zij zorgden ervoor dat de Nederlandse taal ondanks de verfransing niet volledig uit de onderwijsinstellingen verdween. Zo bestudeerden deze Vlaamsgezinde leraars tijdens hun lessen onder meer de Nederlandse letterkunde, waardoor ze hun leerlingen een Vlaams-nationaal gevoel bijbrachten. Zij legden de basis voor de volgende generatie leraren met Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer
en Leonardus L. de Bo De Bo, Leonardus
Leonard-Lodewijk de Bo (1826-1885) was een priester, jarenlang leraar aan het Sint-Lodewijkscollege in Brugge en overleden als pastoor-deken van Poperinge. Hij was lexicoloog van het West... Lees meer
als exponenten.

In de spellingoorlog Spellingoorlog
Spellingoorlog verwijst naar de spellingstrijd van 1839 tot 1844 tussen voor- en tegenstanders van de zogenaamde Commissiespelling, die een aanpassing van het Nederlands in Vlaanderen aan... Lees meer
was Cracco voorstander van de enkel-vocaalspelling, wat hem in botsing bracht met collega’s, met zijn superior Nachtergaele en met de bisschop Frans R. Boussen Boussen, Frans
Frans Boussen (1774-1848) was de eerste bisschop van het heropgerichte bisdom Brugge (1834-1864). Onder zijn beleid voltrok zich een snel verfransings-proces in de West-Vlaamse colleges. ... Lees meer
. Omwille van dit standpunt en zijn aparte onderwijsmethode werd hij in 1842 door Boussen op non-actief geplaatst. Hij werd krankzinnig verklaard en verdween voor negen maanden in een inrichting. Twee jaar later werd hij opnieuw aangesteld als leraar.

Cracco werd alom geprezen voor zijn dichtwerken en vertalingen van onder meer Homerus' Ilias, Lafontaine en Milton. Op het eerste Nederlandsch Letterkundig Congres Nederlandse Congressen
De Nederlandse Congressen waren gemeenschappelijke (culturele) ontmoetingen van Vlamingen en Nederlanders in Vlaanderen en Nederland die met onderbrekingen werden georganiseerd sinds 1849... Lees meer
(1849) stelde hij enkele fragmenten van zijn Iliasvertaling voor. Zijn gedicht Aan Jozef Lebeau getuigt van zijn strijdend flamingantisme. Als dichter had hij een belangrijke invloed op Prudens van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer
. Vanaf 1848 was hij als eerste West-Vlaamse priester lid van Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer
.

In 1852 werd er opnieuw een einde gemaakt aan zijn leraarsopdracht en kreeg hij de taak zijn vertaling van de Ilias te voltooien. Zijn Homerusvertaling kreeg zelfs politieke interesse en kon volgens enkele volksvertegenwoordigers zoals Alexander Rodenbac Rodenbach, Alexander
De katholieke flamingant Alexander Rodenbach (1786-1869) was lid van de Roeselaarse gemeenteraad en was 36 jaar lang volksvertegenwoordiger. Hij kantte zich tegen de verfransing van onder... Lees meer
h
en Barthélemy Dumortier dienen als bewijs van de superioriteit van het Vlaams op andere Germaanse dialecten, inzake vertalingen uit de klassieke talen. Men ging er immers vanuit dat een taal die in staat is een werk met aanzien aan de eigen sprekers aan te bieden, een taal was met standing, en een volk dat die taal spreekt een volk met bestaansrecht. Cracco geloofde steevast dat het Nederlands voor de vertaling van de klassieken uiterst geschikt was. In 1855 werd hij weer in een instelling geplaatst, waar hij in 1860 overleed.

Werken

– Artikelen in: Le Nouvelle des Flandres; Le catholique des Pays-Bas.
– Vertalingen van; Homerus' Ilias, fabels van Lafontaine, Paradise Lost van J. Milton, Jozef door zijn broeders verkocht van P. Metastasio en Messias van A. Pope.
Lied der vrijheid, 1830.
Aan Joseph Lebeau, 1844.

Literatuur

– D. Cracco, Priester-dichter Domien Cracco, 1790-1860, in: Jaarboek 1961, geschied- en oudheidkundig genootschap van Roeselare en ommeland, 1961, pp. 5-39.
– M. de Bruyne, Cracco, Domien, in: NBW, dl. 3, 1968.
– M. Hanson, De bisschoppelijke kolleges in West-Vlaanderen beroerd door de eerste spellingstrijd na 1830, in: Biekorf, jg. 75, 1974, pp. 23-30 en pp. 91-99.
– M. Hanson, Pioniers van de moedertaal in de Westvlaamse colleges tijdens het episcopaat van F.R. Boussen (1834-1848), in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 44, 1985, nr. 1, pp. 65-77.
– M. de Bruyne, Domien Cracco: Yver voor de vlaemsche tael, in: VWS-cahiers, jg. 27, mei-juni 1992, nr. 154.
– D. Velghe, Domien Cracco: An Introduction to a Nineteenth-Century Latin Poet, in: Humanitica Lovaniensia, vol. 46, 1997, pp. 363-380.
– F. Valcke, ‘Kom ons van Homerus spreken’. De Iliasvertaling van Domien Cracco: uitgave van zang I en II, Leuven, 2000.
– P. Thoen, Domien Cracco: een moeilijk te vatten literaire grootheid uit Roeselare, in: Erfgoed Roeselare, jg. 10, 2021, nr. 1, pp.48-63.
– J. Goderis, Priester-dichter Domien Cracco, hellenist en flamingant, in: Erfgoed Roeselare, jg.10, 2021, nr.1, pp. 64-80.

Suggestie doorgeven

1973: Ada Deprez (pdf)

1998: Filip Boudrez (pdf)

2023: Johan Strobbe

Databanken

Inhoudstafel