Wichert, Friedrich
Friedrich (Fritz) Wichert (1878-1951) was een Duitse kunsthistoricus die tijdens de Eerste Wereldoorlog als diplomaat in Den Haag een belangrijke rol speelde bij het ontwikkelen van de Duitse Flamenpolitik.
Friedrich Wichert (1878-1951) was een Duitse kunsthistoricus. Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer werd hij door het Auswärtige Amt naar Nederland gezonden om daar cultuurpolitieke contacten aan te knopen. Hij was de oprichter van de ‘Hilfsstelle’, een geheime afdeling van de Duitse legatie die zich onder meer bezighield met de Flamenpoliti Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer k. In 1917 werd hij privésecretaris en adviseur inzake de Vlaamse kwestie van gezant Richard von Kühlmann.
Binnen de Flamenpolitieke netwerken sprak Wichert zich uit voor een Vlaams-Nederlandse toenadering en tegen Vlaams seperatisme of Duits annexionisme. Daarmee haalde hij zich de wrevel op de hals van de Alduitsers.
Studeerde kunstgeschiedenis en promoveerde in 1907. Wichert werkte een tijd te Frankfurt aan de Main aan het Stadel-lnstitut, een kunstpedagogische instelling. In 1909 werd hij benoemd tot directeur van de Mannheimer Kunsthalle en deed het stadsbestuur van Mainz op zijn gezag belangrijke aankopen. In 1923 ging hij terug naar het Stadel-lnstitut, maar in 1933 noopte het nieuwe, nationaal-socialistische regime hem echter al zijn functies neer te leggen. Wichert, die met een Nederlandse getrouwd was geweest, trok zich terug in de eenzaamheid van het Noord-Friese eiland Sylt. Na de Tweede Wereldoorlog was hij daar enige jaren (1945-1948) burgemeester van de gemeente Kampen-auf-Sylt.
De jaren van de Eerste Wereldoorlog bekleedde Wichert een diplomatieke functie. Hij werd naar Nederland gezonden, waar hij te 's-Gravenhage op de Duitse legatie onder de gezant Richard von Kühlmann optrad als hoofd van de Hilfsstelle, met als opdracht de vriendschappelijke gezindheid tussen Nederlanders en uitgeweken Vlamingen enerzijds en Duitsland anderzijds te peilen en zoveel mogelijk te bevorderen. Wichert, die goed Nederlands sprak, beschikte in korte tijd over vele relaties met vooraanstaande figuren uit het Nederlandse politieke en economische leven. Hij kwam in persoonlijk contact met Frederik C. Gerretson, Derk Hoek, Van Panhuys, Groeninx van Zoelen, Anton van Vessem, Humme (hoofdredacteur van het dagblad Het Vaderland) en in september 1915 ook met Leo Picard, die toen naar Nederland was gekomen en met wie hij goed bevriend raakte. Wichert heeft een rol gespeeld bij de overneming door Gerretson van De Vlaamsche Stem ten behoeve van de Duitse propaganda in Nederland onder de Nederlanders en de in Nederland verblijvende activisten. De Duitse legatie verschafte geld voor de aankoop. Bij een aantal conferenties van de groep rondom Dietsche Stemmen was hij aanwezig. Hij ontmoette daar behalve Picard nog verscheidene andere Vlamingen, zoals Eugène Cantillon, René de Clercq, August Remouchamps en Edgard Rietjens. In hoeverre Wichert's contacten met de leiding van periodieken als Dietsche Stemmen, De Toorts en De Toekomst (1915-1915) mede van financiële aard zijn geweest, bleef tot dusver onopgehelderd.
Von Kühlmanns opvolger in Nederland, F. Rosen, die een tegenstander van het Vlaamse activisme was, maakte een einde aan Wichert's werkzaamheden.
Literatuur
– L. Wils, Flamenpolitik en aktivisme, 1974.
– P. van Hees, 'De financiering van "De Vlaamsche Stem", een discussie zonder eind'. F.C. Gerretson en zijn Duitse betrekkingen in 1915', in WT, jg. 46, nr. 1 (1987), p. 27-36.
– C. Albrecht en P. van Hees, '"Dietsche Stemmen. Tijdschrift voor Nederlandsche Stambelangen" (1915-1918). Een verkenning', in WT, jg. 51, nr. 3 (1992), p. 129-144.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– L. Wils, Vlaanderen, België, Groot-Nederland. Mythe en Geschiedenis, 1994.
Redactiegeschiedenis
Redactiegeschiedenis
1975: Lammert Buning (pdf)
1998: Pieter Van Hees