Szondi, Sändor

Persoon
Redactie (2023, aanvulling), Nico Wouters (1998)

Sándor Szondi, Brusselaar van Hongaars afkomst, hoewel opgegroeid in West-Vlaanderen waar zijn Vlaamsgezindheid werd aangescherpt. Stichtte Vlaams ambtenarenverbond, culturele groep Eigen Haard en peutertuin en was CVP-gemeenteraadslid. Een Sándor Szondi-stichting eert zijn nalatenschap.

Geboorte
Boedapest, 25 augustus 1920
Overlijden
Sint-Lambrechts-Woluwe, 9 juli 1997
Leestijd: 3 minuten

Groeide vanaf zijn zesde jaar als Hongaars pleegkind op in Avelgem. Szondi werd Vlaamsgezind op het college van Kortrijk. Hij werd doctor in de rechten aan de Katholieke Universiteit Leuven. Tussen 1949 en 1975 was hij ambtenaar op het ministerie van verkeerswezen.

Szondi werd bij de bevrijding omwille van zijn houding als verzet Verzet
Het georganiseerde verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Vlaamse provincies was doorgaans altijd Belgisch verzet: zowel op het vlak van de ideologische oriëntatie, de motieven en he... Lees meer
slid tot Belg genaturaliseerd. Hij zette zich daarna hoofdzakelijk in voor de versterking van de positie van de Vlamingen in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
. Vanuit zijn functie als Brussels ambtenaar vond hij dat de Vlaamssprekenden onrechtvaardig behandeld werden. In 1956 richtte hij het Verbond van het Vlaams Overheidspersoneel Verbond van het Vlaams Overheidspersoneel
Het Verbond van het Vlaams Overheidspersoneel (VVO) was een vereniging van Vlaamse ambtenaren die werd opgericht in 1957, ter bevordering van de Nederlandse cultuur en vooral ter behartig... Lees meer
op en op 4 maart 1960 te Etterbeek een Centraal Sekretariaat van Vlaamse Verenigingen. Szondi nam ook het beheer en de redactie waar van het maandblad Eigen Leven van deze vereniging, waarvan het eerste nummer in juli 1960 verscheen (tot 1975) en dat later onder de titels Eigen Haard (tot 1989) en De Maalbeek (vanaf 1994) werd uitgegeven. Eveneens te Etterbeek was hij medestichter van de culturele discussiegroep Eigen Haard, een organisatie die de aanloop vormde tot de socio-culturele raden in de 19 Brusselse gemeenten. Hij was overigens ook kort voorzitter van de cultuurraad in Etterbeek. In 1969 richtte hij te Brussel een Vlaamse peutertuin op. Als CVP-gemeenteraadslid (1964-1970) kwam Szondi geregeld in aanvaring met de Franstalige meerderheid. Hij ondersteunde zijn mening via stukken in de Gazet van Antwerpen Gazet van Antwerpen
De krant Gazet Van Antwerpen verschijnt sinds 1891 en betoonde van bij de start belangstelling voor de Vlaamse beweging. Aanvankelijk werd de Antwerpse Meetingpartij gesteund en later Fra... Lees meer
en tijdens zijn vele voordrachten. Hij ontving in 1968 de Visser-Neerlandia Prijs Visser-Neerlandiaprijs
De Visser-Neerlandiaprijzen worden sinds 1955 uitgereikt door de Vlaams-Nederlandse culturele organisatie het Algemeen-Nederlands Verbond en hebben betrekking op de gebieden cultuur, maat... Lees meer
. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1970 kwam Szondi niet op; hij had zich te onpopulair gemaakt bij de Franssprekenden en zijn kansen op herverkiezing waren bijgevolg minimaal. In mei 1973 werd hij algemeen secretaris (en vanaf september 1984 eresecretaris) van de Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie
Lees meer
. In 1975 ontving hij de André Demedts Demedts, André
André Demedts (1906-1992) was een Vlaamsgezinde auteur, voordrachtgever en inspirator van literaire organisaties. Zo werd hij in Vlaanderen een belangrijke cultuurdrager. Demedts gold bov... Lees meer
prijs. Van 1977 tot zijn ontslag in 1980 was hij opnieuw gemeenteraadslid en raadslid van het Etterbeekse Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn.

Szondi overleed in 1997. Gezien zijn grote verdiensten voor het Vlaams sociaal-culturele leven in Brussel werd bij het opheffen van het tijdschrift Eigen Haardin 2004 een fonds in het leven geroepen om initiatieven te belonen die verdienstelijk maakten voor het behoud van de Vlaamse identiteit in Brussel. Het werd de Sändor Szondi-stichting, die jaarlijks een prijs van 2.500 euro uitreikt aan verenigingen in Brussel.

Literatuur

– G. Fonteyn, 'Vooraleer het te laat is', in Gazet van Antwerpen (18 september 1968).
– H. de Schuyteneer, 'Ontbijt met Sandor Szondi. Een Hongaar op de Vlaamse barrikades', in De Krant (29 november 1975).
– Fr. G., 'Uitreiking A. Demedts-prijs aan Sandor Szondi', in De Nieuwe Gids (15 december 1975).
– 'Sandor Szondi: Brusselse eenheidslijsten niet de oplossing', in 't Pallieterke (6 mei 1976).

Suggestie doorgeven

1975: Karel Hemmerechts (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Redactie

Databanken

Inhoudstafel